Co to jest objaw Jaworskiego?
Objaw Jaworskiego jest symptomem wywoływanym przez lekarza w palpacyjnym badaniu jamy brzusznej, mającym na celu wstępne rozpoznanie ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego - małego pęcherzyka ulokowanego na zakończeniu jelita grubego.
W obcojęzycznej nomenklaturze objaw ten funkcjonuje pod innymi nazwami, między innymi jako Psoas sign, Obraztsova sign czy Cope’s psoas test– przewijające się w nich określenie psoas w języku polskim oznacza mięsień lędźwiowy. Jest to struktura położona bardzo głęboko w ludzkim ciele, w pobliżu biodra.
Mięsień ten jest odpowiedzialny m.in. za zginanie uda. Na co dzień jego istnienie pozostaje niezauważone, jednak określonych okolicznościach manifestuje on swoją obecność poprzez bardzo silny, kolkowy ból.
Reklama
Jak wywołać objaw Jaworskiego?
Objaw Jaworskiego ujawnia się w czasie badania lekarskiego, w czasie którego w kolejnych krokach lekarz:
- układa pacjenta nieruchomo w pozycji leżącej na plecach;
- unosi jego prawą nogę, zginając ją w stawie biodrowym i jednocześnie kolanowym (jeśli to możliwe, do kąta około 90 stopni);
- opuszcza i prostuje nogę, jednocześnie delikatnie uciskając opuszkami palców dolne partie brzucha, w miejscu gdzie powinien się znajdować wyrostek.
Reklama
Dodatni objaw Jaworskiego
Tak zwany dodatni objaw Jaworskiego to sytuacja, w której pacjent odczuwa silną bolesność (ostre zakłucia) w momencie opuszczania nogi do pozycji wyprostowanej. Występuje ona w prawym podbrzuszu, mniej więcej w dwóch trzecich odległości między pępkiem, a prawym kolcem biodrowym (jest to tak zwany punkt McBurney’a).
Dla lekarza stanowi to istotne wskazanie w dużym stopniu uprawdopodabniające rozpoznanie ostrego stanu zapalnego wyrostka, aczkolwiek diagnozę tę należy jeszcze potwierdzić wykonując inne badania palpacyjne, laboratoryjne oraz obrazowe.
Reklama
Objaw zapalenia wyrostka robaczkowego
Objaw zapalenia wyrostka robaczkowego,jakim jest ból w czasie wykonywania opisanego wyżej testu, jest kryterium diagnostycznym uznanym na całym świecie.
Co jednak ważne, objaw Jaworskiego wskazuje na zapalenie wyrostka bezsprzecznie, ale tylko w przypadku, gdy organ ten położony jest za kątnicą. Należy bowiem pamiętać, że lokalizacja wyrostka w jamie brzusznej jest silnie zróżnicowana osobniczo.
Druga ważna informacja to taka, że nie występuje w tej sytuacji tak zwany objaw Blumberga, a więc inny z klasycznych symptomów wywoływanych w celu diagnozowania problemów w obrębie jamie brzusznej.
Reklama
Kiedy objaw Blumberga świadczy o zapaleniu wyrostka?
Objaw Blumberga to bolesność odczuwana w sytuacji, gdy brzuch pacjenta jest silnie uciskany na całej swojej powierzchni opuszkami palców, zagłębiającymi się w ciele, a następnie gwałtownie odejmowanymi. Medycyna uznaje, że jego występowanie z dużą dozą prawdopodobieństwa wskazuje na zapalenie otrzewnej.
Jest to bardzo ciężkie schorzenie będące efektem perforacji jednego z elementów układu trawiennego. Jeśli w wyniku przedziurawienia jelita lub żołądka dojdzie do rozlania się treści pokarmowych i zalegających mas kałowych, ryzyko zgonu wzrasta do kilkudziesięciu procent.
Jeśli chodzi o zapalenie wyrostka, objaw Blumberga występuje w skrajnym, piątym stadium choroby, po pęknięciu pęcherzyka i wylaniu się jego zawartości do jamy brzusznej, czego jednym z efektów jest stan zapalny otrzewnej
Reklama
Czym jest wyrostek robaczkowy?
Wyrostek jest ślepo zakończonym, skrajnym fragmentem kątnicy, a więc ostatniego odcinka jelita grubego. W organizmie ludzkim jest przydatny, ale nie niezbędny. Bytują w nim pożyteczne bakterie probiotyczne, syntetyzowane są też niewielkie ilości komórek odpornościowych.
Wyrostek można jednak bez obaw wyciąć – nie wpłynie to istotnie na funkcjonowanie organizmu, jeśli nie liczyć incydentalnych, specyficznych powikłań związanych z samym zabiegiem.
Co więcej, w przypadku stanu zapalnego, resekcja wyrostka jest po prostu niezbędna. Innych metod leczenia nie ma, a choroba nie przebiega w postaci przewlekłej. Każdy przypadek jest ostry i każdy grozi tragiczną w skutkach perforacją pęcherzyka. Zazwyczaj czas na podjęcie interwencji chirurgicznej liczony jest w godzinach.
Reklama
Jak rozpoznać zapalenie wyrostka?
Do lekarza z podejrzeniem zapalenia wyrostka powinno się zgłosić, jeśli występują następujące objawy:
- bardzo silny ból brzucha, początkowo ogólny, w ciągu kilku godzin lokujący się po prawej stronie;
- nudności, wymioty, zaparcie, ewentualnie biegunka;
- lekka gorączka, dreszcze, osłabienie, pogorszenie nastroju;
Lekarz potwierdza zapalenie wyrostka wywołując objaw Jaworskiego, a także objaw Rovsinga. W drugim z wymienionych przypadków istotą testu jest uciskanie okrężnicy (przez powłoki brzuszne) w kierunku antyperystaltycznym, od okolic lewego biodra począwszy.
Typowym symptomem wskazującym na stan zapalny wyrostka jest wówczas silny kłujący ból w prawej dolnej części brzucha, powodowany napieraniem przesuwających się gazów na ściany pęcherzyka.
Dla doświadczonego diagnosty oba objawy są zazwyczaj wystarczające do postawienia diagnozy, aczkolwiek dla pewności zleca się jeszcze badanie krwi (ważny wskaźnik to podniesiony poziom leukocytów powyżej 10 000 /ml). Dodatkowo wykonać można USG jamy brzusznej lub badanie tomograficzne.
