Szczepionka na krztusiec - dlaczego jest tak ważna? Dowiedz się więcej
Szczepionka na krztusiec - dlaczego jest tak ważna? Dowiedz się więcej
Szczepionka na krztusiec - dlaczego jest tak ważna? Dowiedz się więcej

Obrzęk błony śluzowej nosa - objaw infekcji i alergii

Obrzęk błony śluzowej nosa może mieć wiele przyczyn. Podobnie jak nieżyt nosa, powody jego wystąpienia mogą być infekcyjne (spowodowane zakażeniem wirusem lub bakterią), alergiczne lub hormonalne, a także spowodowane nadużywaniem niektórych leków zwalczających nieżyt nosa. Obrzękowi nosa towarzyszy zwykle silny stan zapalny i wysięk, czyli katar, choć nie zawsze musi on wystąpić. Jak leczyć te objawy?
Kobieta w swetrze i szaliku aplikuję krople do nosa, z powodu obrzęku błony śluzowej nosa.
źródło: 123RF
W skrócie
  • Obrzęk błony śluzowej to schorzenie, w którym dochodzi do obrzmienia śluzówki nosa, przez co zmniejsza się drożność przewodów nosowych, a w konsekwencji dochodzi do utrudnionego oddychania przez nos.
  • Przyczyny mogą być infekcyjne- najczęściej wirusowe niż bakteryjne, alergiczne lub inne, a sam obrzęk może przebiegać z katarem lub bez niego.
  • Leczenie obejmuje najczęściej stosowanie miejscowych preparatów sterydowych podawanych donosowo lub produktów w tej samej postaci o działaniu sympatykomimetycznym (ksylometazolina lub oksymetazolina), a także innych substancji łagodzących śluzówkę oraz doustnych preparatów na bazie pseudoefedryny lub fenylefryny.
Spis treści

Jakie są przyczyny obrzęku błony śluzowej nosa?

Najczęstszą przyczyną obrzęku błony śluzowej nosa może być infekcja wirusowa (spowodowana adenowirusami, rhinowirusami lub wirusami grypy czy paragrypy), rzadziej jest to spowodowane bakteriami. Bardzo często nadkażenie bakteryjne jest następstwem wcześniejszej infekcji wirusowej. Inną przyczyną obrzęku nosa może być reakcja alergiczna lub rzadziej jest to efekt podrażnienia przez czynniki zewnętrzne - dym tytoniowy, smog, zanieczyszczenie powietrza pyłami. Czasami obrzęk w nosie przytrafia się kobietom w ciąży i jest on wtedy wynikiem zmian hormonalnych, jakie zachodzą w tym okresie.

Obrzęk śluzówki nosa wynika z stanu zapalnego tej bardzo silnie ukrwionej tkanki. Z tego powodu liczne naczynia krwionośne obecne w śluzówce rozszerzają się i zwiększają swoją przepuszczalność. Z tak rozszerzonych naczyń krwionośnych płyn przenika do okolicznych tkanek i tam się gromadzi, co prowadzi do powstania obrzęku śluzówki.

Na co wskazuje obrzęk śluzówki nosa bez kataru?

Katar jest częstym objawem objawem zarówno ostrego jak i przewlekłego nieżytu nosa. O czym jednak świadczy sam obrzęk śluzówki nosa bez kataru? Przyczyn może być wiele, także infekcyjnych choć zdarza się to rzadko.

Najczęściej obrzęk nosa bez kataru jest powikłaniem przewlekłego zapalenia zatok, które są ściśle powiązane z jamą nosową. Podobne objawy mogą być też spowodowane wadą anatomiczną nosa, na przykład skrzywioną przegroda - warto więc pozwolić się zbadać specjaliście jakim jest laryngolog, który dokładnie określi przyczynę.

Do innych powodów obrzęku błony śluzowej nosa bez kataru zaliczymy:

  • polipy nosa;
  • urazy mechaniczne nosa, na przykład w wyniku wypadku;
  • ciąża i związane z tym zmiany hormonalne, które mogą spowodować obrzęk śluzówki;
  • reakcje uczuleniowe na różnego rodzaju leki;
  • reakcje alergiczne;

Reklama

Jakie są objawy obrzęku i przekrwienia błony śluzowej nosa?

Najczęściej pojawiającym się objawem nieżytu nosa jest oczywiście katar - najczęściej najpierw wodnisty, który z czasem zamienia się w bardziej gęstą wydzielinę utrudniającą swobodne oddychanie.

Uczucie zatkanego nosa, przez który nie można dobrze oddychać pojawia się bardzo często. Wynika on z przekrwienia błony śluzowej nosa i toczącego się w niej stanu zapalnego. Śluzówka staje się wtedy obrzmiała, co dodatkowo zmniejsza drożność przewodów nosowych.

Objawami towarzyszącymi może być uczucie swędzenia w nosie i spowodowane tym kichanie, a w przypadku poważniejszej infekcji dochodzącej aż do zatok, pojawia się ból głowy w okolicy czołowej, który nasila się przy pochylaniu ciała w dół.

Reklama

Leki zmniejszające obrzęk i przekrwienie błony śluzowej nosa

W polskich aptekach można nabyć szereg leków zmniejszających obrzęk błony śluzowej nosa oraz jej przekrwienie.

Można je podzielić na:

  • miejscowe,
  • donosowe,
  • ogólnoustrojowe doustne.

Leki te są skuteczne i bezpieczne, jednak trzeba mieć świadomość jak ich prawidłowo używać. 

Z leków doustnych mamy dwie substancje obecne na rynku farmaceutycznym, a są to pseudoefedryna i fenylefryna. Są to aminy sympatykimimetyczne, które rozkurczają oskrzela i jednocześnie obkurczają naczynia krwionośne - szczególnie te obecne w śluzówce nosa. Skurcz tych naczyń pozwala na szybkie zmniejszenie przekrwienia błony śluzowej nosa, zminimalizowanie stanu zapalnego, a także zmniejszenie wysięku i obrzęku śluzówki. Dzięki temu mija uczucie zatkanego nosa i ponownie wraca możliwość swobodnego oddychania.

Jednak kryje się w tym pewne niebezpieczeństwo. Naczynia krwionośne w błonie śluzowej są bardzo małe - ich skurczenie prawie całkowicie hamuje przepływ krwi, więc dłuższe stosowanie tego typu preparatów może spowodować obumarcie błony śluzowej. W efekcie dochodzi do stanu zwanego katarem z odbicia - w jego konsekwencji pojawia się ciągły katar, który trzeba stale leczyć podając kolejne dawki leku. Prowadzi to do swego rodzaju uzależnienia, którego leczenie może być długotrwałe i trudne. Dlatego tak ważne jest by stosować tego typu preparaty od 5 do maksymalnie 7 dni.

Podobnie jest również z preparatami do stosowania miejscowego w nosie, które zawierają ksylometazolinę i jej pochodną oksymetazolinę. Również są to leki sympatykomimetyczne o podobnym działaniu jak pseudoefedryna czy fenylefryna, jednak w odróżnieniu od tych leków doustnych, ksylometazolinę i oksymetazolinę mogą stosować również małe dzieci.

Oczywiście tutaj również jest ograniczony czas stosowania- od 5 do 7 dni, po to, żeby uniknąć kataru z odbicia. Jednak prawidłowo stosowane, leki te cechują się wysoką skutecznością- zmniejszają obrzęk, przekrwienie i stan zapalny błony śluzowej w zaledwie kilka minut od podania. Dzięki temu możliwe jest swobodne oddychanie. Ksylometazolina ma jeszcze tę zaletę, że występuje w postaci żelu do nosa- dzięki czemu  dłużej utrzymuje się na błonie śluzowej, co zwiększa skuteczność tego leku.

Drugą grupą preparatów miejscowych do stosowania w nosie są aerozole zawierające glikokortykosteroidy. Najczęściej jest to mometazon lub flutykazon - ten pierwszy jest także dostępny bez recepty. Mimo, że często na hasło "sterydy" pacjenci stają się nieco nieufni, to są to leki bardzo bezpieczne. Wysoka skuteczność sprawia, że potrzebna, lecznicza dawka leku liczona jest w mikrogramach.

Z drugiej strony, mała biodostępność sprawia, że tylko niewielka ilość przenika do organizmu. Sterydy donosowe działają przeciwzapalnie, likwidują katar, kichanie i świąd nosa,a przede wszystkim zmniejszają obrzęk błony śluzowej nosa.

Obrzęknięta śluzówka to nie tylko problemy z oddychaniem, ale także ryzyko upośledzenia drożności zatok i trąbek słuchowych. Może więc w konsekwencji dojść do zapalenia zatok lub ucha środkowego, co jest już stanem nieco poważniejszym niż uczucie zatkanego nosa. Zarówno sympatykomimetyki doustne lub donosowe, jak i glikokortykosteroidy donosowe są skutecznymi środkami, dzięki którym można zlikwidować obrzęk błony śluzowej nosa. 

Reklama

Czy możliwa jest regeneracja błony śluzowej nosa?

Regeneracja śluzówki nosa jest jak najbardziej możliwa i można to sprawić różnymi preparatami. W tym celu stosuje się zarówno maści jak i aerozole do nosa, ale można to również przeprowadzić przy pomocy inhalacji. Jakich substancji używa się najczęściej?

Dekspantenol to środek nawilżający, który często dodawany jest do preparatów z ksylometazoliną, aby dodatkowo nawilżać i regenerować błonę śluzową oraz usuwać drobne podrażnienia. Jego zaletą jest fakt, że wspomaga prawidłowe działanie ruchu rzęsek, które fizjologicznie usuwają zalegającą wydzielinę w kierunku gardła.

Popularne są także aerozole lub maści do nosa zawierające witaminy  A i E. Ich działanie polega na wspieraniu w reepitalizacji śluzówki, czyli naprawianiu uszkodzonych fragmentów błony śluzowej. Z kolei olej sezamowy działa natłuszczająco oraz nawilżająco. Warta uwagi jest także substancja zwana ektoiną. Chroni ona komórki przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, a do tego wykazuje właściwości nawilżające oraz przeciwzapalne.

Poza wspomnianymi maściami i aerozolami, w celu regeneracji błony śluzowej nosa można stosować również wszelkiego rodzaju inhalacje. Jednak zamiast klasycznej miski z gorącą wodą, lepiej jest się zaopatrzyć w specjalny inhalator, którym można przeprowadzać inhalację.

Do inhalatora należy wlać specjalne ampułki z wysokooczyszczonym roztworem substancji leczniczej- w polskich aptekach jest kilka różnych rodzajów, dostępnych do kupienia bez recepty. Już zwyczajna sól fizjologiczna, czyli roztwór chlorku sodu o stężeniu 0,9% jest dobrym środkiem nawilżającym. Takich inhalacji można przeprowadzić nawet kilka razy w ciągu dnia.

Poza solą fizjologiczną można także nabyć w aptece ampułki z roztworem tej samej soli, ale z dodatkiem wspomnianej wcześniej ektoiny, lub kwasu hialuronowego. Środki te dobrze nawilżają i regenerują śluzówkę nosa, a podane poprzez inhalację sprawią, że leczenie będzie bardziej efektywne.

 

Czytaj również

Bibliografia

  • W. Brzoznowski; Standardy diagnostyczne i terapeutyczne alergicznego nieżytu nosa; Forum Medycyny Rodzinnej; 2009; tom 3; nr 3; 173-180.
  • R. Fornal, R. Kurzawa, Ł. Błażowski, I. Sak; Nieżyt nosa- najważniejsze fenotypy i endotypy oraz zasady leczenia; Alergia Astma Immunologia; 2015; 20 (4); 242-252.
  • M. Arcimowicz; Donosowe glikokortykosteroidy w leczeniu alergicznego nieżytu nosa; Alergia Astma Immunologia; 2016; 21 (1); 33-43.
  • A. Emeryk, M. Chról, J. Emeryk-Maksymiuk; Diagnozowanie i leczenie alergicznego nieżytu nosa i astmy w POZ; Alergoprofil; 2024; Vol 20; Nr 2; 8-18.
Mgr farm. Wojciech Ziółkowski
Artykuł napisany przez
Mgr farm. Wojciech Ziółkowski
Magister farmacji. Pracuje w aptece ogólnodostępnej oraz kieruje Działem Farmacji Centrum Okulistycznego. Aktywny członek samorządu aptekarskiego W czasie siedmioletniej pracy zawodowej rozwiązał nieskończoną ilość problemów z zakresu stosowania leków oraz prowadzenia właściwej terapii. W swojej pracy stawia na bezpośredni i partnerski kontakt z pacjentem, co umożliwia mu jasne przekazywanie medycznych zaleceń. Interesuje się interakcjami lekowymi oraz bezpieczeństwem terapii, zwolennik metod opartych na EBM (Evidence Based Medicine). Prywatnie szczęśliwy mąż, tata Krzysia oraz fan piłki nożnej i gotowania.
Pokaż więcej
Czy ten artykuł był dla Ciebie pomocny?
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca.
Jeśli chcesz być na bieżąco z informacjami na
temat zdrowia i zdrowego stylu życia,
zapraszamy na nasz portal ponownie!
Specjaliści współpracujący z medme
25674

Wojciech Ziółkowski

magister farmacji

Poznaj mnie
25626

Katarzyna Kulig

dermatolog i wenerolog

Poznaj mnie
25675

Marzena Rojek-Ledwoch

dietetyczka, psychodietetyczka

Poznaj mnie
25676

Kamila Pawłowska

dietetyk kliniczny, psychodietetyk

Poznaj mnie
25625

Sylwia Borowska

doktor nauk farmaceutycznych

Poznaj mnie
25886

Magdalena Grosiak

diagnosta laboratoryjny

Poznaj mnie
25887

Magdalena Rutkowska

lekarz weterynarii

Poznaj mnie
25879

Anna Lewandowska

psychiatra dziecięcy

Poznaj mnie
25888

Jolanta Woźniak

prawnik

Poznaj mnie
Pokaż wszystkich
Więcej z kategorii Objawy laryngologiczne
Szum w uszach - co oznacza i jak go zlikwidować? Przyczyny, domowe sposoby i leki
Osoba cierpiąca na zaburzenia słuchu
Pulsowanie w uchu - co oznacza? Domowe sposoby i leki
Mężczyzna cierpi na pulsowanie w uchu
Jak pozbyć się uczucia zatkanego ucha przy katarze?
zatkane ucho
Podobne artykuły
Pacjentka z problemem białego kataru
Biały katar - przyczyny i objawy. Jak długo trwa?
Kobieta odczuwa coś w gardle
Uczucie czegoś w gardle – przyczyny, metody diagnozy i sposoby leczenia
Kobieta z podrażnionym podniebieniem
Podrażnione podniebienie - przyczyny i leki. Jak leczyć?
Kobieta wydmuchuje w nos
Strupki w nosie - jak leczyć nos w środku?
Kobieta odczuwa gulę w gardle
Gula w gardle - nieprzyjemne uczucie o podłożu psychicznym czy fizycznym? Objawy i leczenie

Reklama


Jak odżywić skórę od wewnątrz?
Dowiedz się!