Jak skutecznie chronić siebie i bliskich przed słońcem?

Dlaczego ochrona przed słońcem jest tak ważna?

W okresie letnim nie należy w nadmiarze wystawiać skóry na działanie promieni słonecznych, aby chronić ją przed negatywnymi skutkami działania słońca. Częścią naturalnego światła słonecznego jest promieniowanie ultrafioletowe (UV), które składa się głównie z 3 typów promieniowania: UVA, UVB i UVC. Ten ostatni rodzaj nie dociera do powierzchni ziemi, ale dwa pierwsze tak i mają już duży wpływ na nasza skórę, a w nadmiarze nie są wskazane.

Promienie UVA przenikają głęboko do skóry i mogą być przyczyną wielu niebezpiecznych procesów. Ochrona przed słońcem jest bardzo ważnym elementem zabezpieczenia skóry, głównie przed:

• zaburzeniem bariery ochronnej tkanek skóry;
• przesuszeniem;
• oparzeniami;
• powstawaniem nieestetycznych i często groźnych przebarwień;
• uszkodzeniem naczyń włosowatych;
• fotostarzeniem się skóry, czyli procesem degeneracji tkanki;
• powstawaniem uszkodzeń;
• zwiększonym ryzykiem zachorowania na raka skóry.

Promieniowanie UVA stanowi 95% całego promieniowania. Ta wartość nie zmienia się pod wpływem pogody czy pory roku i dociera nie tylko przy bezpośredniej ekspozycji na słońce, ale także poprzez chmury lub szkło (np. szyby). Z tych powodów tak ważna jest ochrona przeciwsłoneczna przez cały czas.

Promieniowanie wnika przez naskórek do skóry właściwej, ale odpowiada nie tylko za opaleniznę, a także rozwój wielu nowotworów skóry. Pamiętajmy, zatem, aby skórę chronić przed słońcem na plaży i przy każdej innej pogodzie. Nie wolno także zapominać o ochronie przed słońcem głowy i włosów. Brak odpowiedniego zabezpieczenia może doprowadzić do omdlenia, złego samopoczucia i nawet do udaru słonecznego.

Reklama

Ochrona przeciwsłoneczna dla dzieci, seniorów i kobiet w ciąży

Ochrona przed słońcem jest ważna dla każdego, ale są grupy osób, dla których ma wyjątkowe znaczenie. Do takich osób należą seniorzy, dzieci i kobiety w ciąży.

Ochrona przeciwsłoneczna kobiet w ciąży to bardzo istotny element korzystania ze słońca przez przyszłe mamy. Organizm kobiety w tym szczególnym czasie przechodzi wiele przemian, a mama musi już myśleć nie tylko o sobie, ale także o zdrowiu dziecka.

O czym należy zawsze pamiętać? Oto kilka wskazówek:

• używać kosmetyków do opalania z wysoką ochrona przeciwsłoneczną, powtarzając aplikacje, co 2-3 godziny i zawsze po każdej kąpieli;
• opalać się rozsądnie i umiarkowanie , przez krótszy czas, bez ciągłego przebywania na słońcu;
• dawkować słońce w minimalnych ilościach w I trymestrze ciąży, ponieważ intensywne opalanie może obniżać wchłanianie kwasu foliowego;
• skracać czas opalania, aby uniknąć charakterystycznych przebarwień, (tzw. melasmy), które pojawiają się u ciężarnych na policzkach, czole i w okolicach ust na skutek połączenia zmian hormonalnych z promieniowaniem słonecznym (niektóre z tych plam nie znikają nawet po ciąży);
• unikać słońca w godzinach największego nasłonecznienia;
• robić przerwy w opalaniu i korzystać z zacienionych miejsc;
• nie doprowadzać do przegrzania organizmu;
• nie opalać widocznego już brzucha ciążowego, ponieważ elastyczne do tej pory włókna kolagenowe mogą pękać i tworzyć rozstępy;
• mocno nawadniać organizm.

Osoby starsze powinny korzystać ze słońca w sposób bardzo rozsądny i bezpieczny. Kąpiele słoneczne potrzebne są do produkcji witaminy D3, która odgrywa bardzo ważną rolę w układzie kostnym, ale przebywanie seniora na słońcu musi spełniać kilka zasad:

• przebywać „na słońcu” krócej, a częściej. Niewskazane jest długotrwałe leżenie czy długie siedzenie. Zalecane jest krótkie, 15 minutowe opalanie, po którym konieczny jest także krótki odpoczynek od słońca;
• unikać słońca w godzinach 10-15, kiedy jest najbardziej intensywne;
• pamiętać o kremach z filtrem, nawet najwyższym i powtarzać aplikację po 2-3 godzinach;
• używać nakrycia głowy;
• sprawdzić, czy przyjmowane leki nie uczulają przy kontakcie skóry ze słońcem;
• obserwować znamiona i przebarwienia na skórze, a w przypadku ich nasilenia lub zmiany kształtu skonsultować się z lekarzem.

Ogromne znaczenie ma odpowiednia ochrona przeciwsłoneczna dzieci. Promieniowanie UVB działa na warstwę rogową skóry i szczególnie na delikatnej skórze dziecka może wywoływać zaczerwienienia i oparzenia.

Promieniowanie UVA wnika głęboko i może wywołać reakcje fototoksyczne czy alergiczne. Bardzo ważna jest ochrona przeciwsłoneczna skóry niemowląt, u których skóra jest znacznie cieńsza i nie produkuje wystarczającej ilości melaniny, czyli barwnika, który chroni ją przed szkodliwym promieniowaniem.

Oto kilka zasad ochrony przeciwsłonecznej dla dzieci:

• stosować kosmetyki na słońce z maksymalnym zabezpieczeniem;
• sprawdzać czy takie preparaty są wodoodporne, hipoalergiczne i zapewniają ochronę przed wszystkimi typami promieniowania UV;
• unikać przebywania na słońcu i spacerów w słońcu od godziny 10.00 do 15.00;
• pamiętać o ochronie głowy dziecka i systematycznym nawadnianiu.

Reklama

Jak chronić się przed słońcem?

Co chroni przed słońcem? Taka ochrona to zespół kompleksowych działań, które obejmują stosowanie kosmetyków z filtrem, właściwe nawodnienie, odpowiednie ubranie i znajomość zasad przebywania na słońcu. Skóra pozbawiona ochrony narażona jest na działanie wielu negatywnych czynników. Poważnym problemem są nie tylko oparzenia i zaczerwienienia, ale także fotostarzenie i rozwój nowotworów skóry.

Kremy z filtrem i inne kosmetyki

Podstawą ochrony skóry przed słońcem są kremy z filtrem UV. Najlepsze preparaty to produkty wodoodporne z mineralnymi filtrami (nazywane też fizycznymi czy nieorganicznymi), które nie tracą swoich ochronnych właściwości w kontakcie ze słońcem. Takie kosmetyki nie wchłaniają się, a pozostają na skórze i dlatego idealnie nadają się dla skóry niemowląt, małych dzieci, a także dla osób o skórze wrażliwej.

Niektóre kremy ochronne przed słońcem zawierają filtry chemiczne (organiczne), które pochłaniają promienie słoneczne, ale wnikają w głąb skóry i do krwioobiegu. Te produkty mogą powodować podrażnienia i alergie. Z tego powodu nie są zalecane kobietom w ciąży i małym dzieciom.

Wybierając produkty ochrony przeciwsłonecznej należy pamiętać o wyborze odpowiedniego wskaźnika SPF (ang. Sun Protection Factor), który jest symbolem oznaczającym stopień ochrony skóry przed promieniowaniem UVB.

Preparaty do opalania można podzielić na 4 poziomy ochrony spf przed słońcem:

• niska ochrona, zawierająca SPF 6 i 10;
• średnia ochrona, zawierająca SPF 15, 20 i 25;
• wysoka ochrona, zawierająca SPF 50 i 30;
• bardzo wysoka ochrona, zawierająca SPF 50+.

Dla przykładu - krem z filtrem SPF 15 filtruje około 93% promieni UVB, a SPF 50 już około 98%. Kosmetyki z filtrami występują w postaci kremów, balsamów, emulsji i olejków.

Nie wolno zapominać o szczególnej ochronie przeciwsłonecznej skóry twarzy. Jakiekolwiek zmiany czy przebarwienia będą w tym miejscu najbardziej widoczne, a intensywne opalanie przyspiesza procesy starzenia. Na twarz należy stosować kremy z najwyższym filtrem. Zawsze nakładamy je na oczyszczoną twarz, dokładnie i w każdym miejscu, szczególnie mocno dbając o delikatną skórę wokół oczu. W przypadku twarzy warto stosować kosmetyki z filtrami przez cały rok.

Włosy również wymagają stosowania odpowiednich kosmetyków do ochrony przed słońcem. W tym przypadku chodzi o utrzymanie równowagi wodno-tłuszczowej. Warto przed wyjściem na plażę popsikać włosy sprayem ochronnym, który zawiera filtry UVB i UVA. Taki produkt chroni i głęboko odżywia włosy oraz dodatkowo zabezpiecza przed uszkodzeniem keratyny. Podobną funkcję spełniają szampony chroniące przed słońcem, które zawierają filtry UV, nawilżają i chronią kolor.

W czasie kąpieli słonecznych pamiętajmy także o ochronie przed słońcem karku, blizn i znamion. Blizny po słońcu stają się bardziej widoczne, a promieniowanie UV spowalnia proces gojenia. Znamiona i pieprzyki mogą pod wpływem słońca przekształcić się w zmiany nowotworowe.

Nakrycie głowy, odpowiedni ubiór i okulary przeciwsłoneczne

Jak się ubierać w upały? Najlepiej nosić przewiewne i jasne ubrania, uszyte z naturalnych materiałów, jak len czy bawełna. Sztuczne materiały powodują, że bardziej się pocimy, a naturalne przepuszczają powietrze.

W sklepach dostępna jest specjalna odzież z filtrem UV, wykonana z wyjątkowo gęstych włókien. Ich zadaniem jest tworzenie bariery ochronnej i zatrzymywanie części promieniowania UV. Pamiętajmy, że taka odzież powinna posiadać certyfikaty, które potwierdzają jej skuteczność.

Nie wolno zapominać o ochronie głowy w upalne dni. Kapelusze na słońce czy chustki nie tylko chronią włosy przed wysuszeniem i wpływem promieni U, ale zabezpieczają przed udarem cieplnym.

Promienie słoneczne niekorzystnie działają na skórę wokół oczu, która jest wyjątkowo podatna na tworzenie zmarszczek i nierówności. Aspekt estetyczny nie jest tutaj jedynym problemem. Promieniowanie może wywołać reakcję alergiczną, zapalenie spojówek, a w skrajnych przypadkach owrzodzenie rogówki, dlatego tak ważna jest ochrona oczu przed słońcem.

Okulary przeciwsłoneczne to nie tylko modny dodatek, ale głównie zabezpieczenie oczu, dlatego powinny posiadać filtr ultrafioletowy (UV 400) oraz informacje o kategorii przepuszczania światła i ochrony przed promieniowaniem i stopniu zabarwienia soczewki.

Okulary przeciwsłoneczne powinny tak przylegać do twarzy, aby maksymalnie ograniczyć dostęp słońca do oczu z każdej strony. Dodatkowo, obok okularów dobrze sprawdzą się także czapki z daszkiem.

Właściwe nawodnienie organizmu

Odwodnienie jest stanem niedoboru wody w tkankach i komórkach naszego organizmu.  Gdy taki stan przedłuża się, może dojść do niebezpiecznych powikłań, jak niewydolność nerek, problemy z ciśnieniem i pracą serca czy drgawki lub śpiączka. Z tych powodów nawodnienie organizmu jest tak bardzo ważne, szczególnie podczas dłuższej ekspozycji na słońce, ponieważ ciało traci więcej wody w czasie upałów, głównie w formie potu

Jak szybko nawodnić organizm? Przede wszystkim należy dbać o dostarczanie organizmowi dużej ilości wody. Dzienna zalecana dawka dla osoby dorosłej to od 1,5 do 2 litrów dziennie, ale w czasie upałów warto pić więcej. Wodę pijemy w mniejszych porcjach i często.

Co pić w upał? Oprócz dostatecznej ilości wody (najlepiej bogatej w składniki mineralne) w upały powinniśmy pić również napoje z elektrolitami i izotoniki.

Warto jeść świeże owoce i warzywa, które składają się z dużej ilości wody, jak ogórek, cukinia, grejpfrut, truskawki lub arbuz

Wiele zalet mają kwaśne przetwory mleczne (na mleku odtłuszczonym lub niskotłuszczowym), jak kefiry, maślanki czy zsiadłe mleko, które dodatkowo poprawiają florę bakteryjną jelit.

Warto pić wodę kokosową, która doskonale nawadnia, dzięki dużej zawartości elektrolitów i węglowodanów. Dzięki takiemu bogatemu składowi jest łatwo przyswajana z przewodu pokarmowego i szybko uzupełnia płyny.

Picie zielonej herbaty wzmacnia ochronę skóry przed promieniowaniem i dodatkowo ją uelastycznia i dotlenia.

Naturalna ochrona przed słońcem

Naturalna ochrona przed słońcem to zespół kompleksowych działań, opartych o naturalne kosmetyki i zasady bezpiecznej ochrony przed promieniowaniem słonecznym.

Jak na naturalnie chronić się przed słońcem? Oto najważniejsze reguły „zdrowego” i naturalnego korzystania z kąpieli słonecznych:

• używanie naturalnych filtrów przeciwsłonecznych, takich jak olej kokosowy, z kiełków pszenicy, masło shea, wyciąg z arniki górskiej, olej z pestek z pestek malin lub nasion marchwi;
• korzystanie z preparatów, które zawierają filtry mineralne, ponieważ nie wnikają w głąb naskórka, a tworzą tylko odpowiednią ochronę na powierzchni skóry;
• stosowanie naturalnych i ekologicznych kosmetyków;
• zewnętrzne stosowanie aloesu (kremy, balsamy), który chroni skórę szkodliwym promieniowaniem, a dodatkowo leczy oparzenia i rany;
• odpowiednie nawodnienie organizmu;
• przebywanie na słońcu tylko w godzinach porannych i popołudniowych;
• korzystanie z zacienionych miejsc, które przynoszą ulgę organizmowi w czasie upałów;
• odpowiedni ubiór, przewiewny i jasny.

Naturalna ochrona przed słońcem to także odpowiednia dieta, która powinna zawierać:

• warzywa i owoce, głównie te z wysoką zawartością wody oraz przeciwutleniaczy (brokuły), polifenoli (pomidory, winogrona), witaminy E (szpinak, papryka), beta karotenu, czyli prowitaminy A (marchew, melon, jarmuż czy brzoskwinie); 
• produkty lekkostrawne, które nie obciążają układu pokarmowego i szybko ulegają procesom trawiennym;
• pikantne przyprawy, które wpływają na regulację temperatury ciała;
• jak najmniej przetworzonych produktów lub ich całkowity brak;
• produkty bogate w mikro i makroelementy, jak pomidory, banany czy orzechy.

Unikanie nadmiernej ekspozycji na słońce   

Pamiętajmy o unikaniu ekspozycji na słońce, kiedy świeci najmocniej. Kiedy zrezygnować z przebywania na słońcu? Promienie słoneczne są najbardziej aktywne pomiędzy godziną 11.00 a 15.00, ponieważ wtedy najsilniej działają na skórę. To godziny ich największej emisji, czyli do 2 godzin przed i po górowaniu słońca.

Warto pozostać w domu, kiedy słońce świeci najmocniej i intensywnie przenika w głąb skóry. Wysoki wskaźnik indeksu UV jest przyczyną oparzeń i wielu chorób skóry, dlatego tak ważne jest unikanie „najsilniejszego” słońca.

Silne promieniowanie słoneczne to nie tylko okresy letnie, jak czerwiec, lipiec i sierpień. Wysoki indeks UV dotyczy także promieni słonecznych w marcu, kwietniu, maju i wrześniu. Wtedy także powinniśmy pamiętać o szczególnej ochronie i minimalizować długie przebywanie na słońcu.

Regularna kontrola skóry

Skuteczna kontrola przeciwsłoneczna to także regularne badanie skóry, czyli wszystkich znamion i pieprzyków. Można to robić samodzielnie, obserwując, czy pojawiają się nowe zmiany lub czy już istniejące zmieniają kształt, asymetrię i barwę. Każde takie spostrzeżenie powinno być skonsultowane z lekarzem, a każda nowa zmiana przyczyną wizyty u dermatologa.

Lekarze zalecają, aby przynajmniej raz na rok udać się do dermatologa i wykonać badanie dermatoskopowe znamion na ciele. Pozwala ono zdiagnozować i poddać analizie wszystkie znamiona. Ma to ogromne znaczenie w profilaktyce leczenia chorób skóry.

Reklama

Skutki braku ochrony przed słońcem

Skutkami zbyt długiego przebywania na słońcu są: 

• udar cieplny, który jest efektem przegrzania organizmu (hipertermii). Objawia się wysoką temperaturą, bólami głowy, zaburzeniami widzenia i szybkim oddechem. W skrajnych przypadkach może dojść do utraty przytomności. Udar tego typu jest bardzo niebezpieczny, średnio u 40% osób z pełnoobjawowym udarem dochodzi do zgonu;
• oparzenia słoneczna, które objawiają się zaczerwieniem skóry, pęcherzami i dużą wrażliwością na dotyk;
• odwodnienie, szczególnie, gdy nie dostarczamy organizmowi odpowiedniej ilości płynów;
• wyczerpanie cieplne, które pojawia się na skutek utraty płynów i soli, co doprowadza do obniżenia ciśnienia tętniczego krwi;
• zmiany na skórze, często przednowotworowe typu rogowacenia słonecznego lub nowotwory skóry;
• czerniak oka, który najczęściej pojawia się u osób z jasną tęczówką.