Zwolnienia lekarskie, nazywane także dokumentem L4, potwierdzają usprawiedliwioną czasową nieobecność w pracy. Ich formy ulegały przemianom, a przepisy w prawa w tym zakresie zmieniały się wraz z modyfikacjami poszczególnych ustaw, dotyczących świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego. E-zwolnienia mają za zadanie ułatwiać życie choremu pracownikowi, minimalizować jego obowiązki wobec pracodawcy w pierwszych dniach choroby.
Zwolnienie lekarskie
Zwolnienie lekarskie to dokument wystawiany przez uprawnionego lekarza, określający czasową niezdolność pracownika do spełniania obowiązku pracy. Podstawy wydawania takich dokumentów szczegółowo określa Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U.1999 nr 60 poz. 636).
Zgodnie z art. 4 ust. 1 ww. ustawy każda osoba, korzystająca z ubezpieczenia społecznego w ramach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nabywa z chwilą choroby (swojej lub najbliższego członka rodziny) prawo płatnej czasowej niezdolności do pracy. Jeden warunek musi być spełniony jako niezbędny, aby takie prawo nabyć:
- nieprzerwany czas ubezpieczenia chorobowego przez 30 dni, jeśli chory podlega ubezpieczeniu obowiązkowemu,
- nieprzerwany czas ubezpieczenia chorobowego przez 90 dni, jeśli chory podlega ubezpieczeniu dobrowolnemu.
Reklama
Zwolnienia z ZUS
Zwolnienie z ZUS jest podstawą do wypłaty zasiłku chorobowego na czas niezdolności do pracy. Taki zasiłek przysługuje ubezpieczonemu, który nie może wykonywać pracy z powodu choroby w trakcie trwania ubezpieczenia chorobowego (art. 6 ust.1 wspomnianej ustawy). Ustawodawca dokładnie wymienił także inne przyczyny, powodujące niezdolność do pracy (jak pobyt w szpitalu czy innym zakładzie leczniczym).
Art. 8 Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa szczegółowo określa, jak długo może trwać możliwość korzystania z takich świadczeń zdrowotnych:
- 182 dni, jeśli pracownik jest chory lub spełnia warunki z art.6 ust 2 ww. ustawy,
- 270 dni, jeśli pracownik choruje na gruźlicę lub niezdolność do pracy jest spowodowana ciążą.
Podstawą obliczania zasiłku chorobowego w trakcie L4 jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie, jakie pracownik otrzymał w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Okres rozliczeniowy to ten, który poprzedza miesiąc, w którym ubezpieczony nie był już zdolny do pracy.
Reklama
E-zwolnienia
E-zwolnienie to rodzaj zwolnienia lekarskiego elektronicznego, dostarczanego do pracodawcy i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych tylko i wyłącznie drogą elektroniczną. Od dnia 1 stycznia 2016 r. taka możliwość została wprowadzona i prawnie unormowana. Okres pomiędzy 1 stycznia 2016 r. a 30 listopada 2018 r. był tak zwanym okresem przejściowym. Oznaczało to, iż lekarz mógł wystawiać zaświadczenie w dwóch alternatywnych formach:
- zaświadczenie lekarskie elektroniczne e-ZLA,
- zaświadczenie lekarskie w formie papierowej na druku ZUS ZLA.
Zwolnienia lekarskie tradycyjne, w formie papierowej, musiały być dostarczane do pracodawcy w ciągu 7 dni od daty ich wystawienia. Taki obowiązek był dość sporym utrudnieniem dla osób chorych. Najczęściej angażowano rodzinę w konieczność dojechania do pracodawcy lub wysyłano zwolnienie listem poleconym za pośrednictwem poczty. Niewątpliwie to dość duży problem dla osób samotnych.
Obecna możliwość wystawiania ZUS e-zwolnienia zniosła całkowicie taki obowiązek, a niezdolność do pracy potwierdzana jest tylko drogą elektroniczną. Przełomowe znaczenie miała w tym zakresie Ustawa z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz.U.2005 nr 64 poz. 565).
Art.1 tej ustawy szczegółowo określa, jakie zadania mają spełniać projekty informatyczne o publicznym zastosowaniu. L4 onlinewłaśnie do takich należą.
Zadaniem e-zwolnień jest przede wszystkim:
- wymiana informacji drogą elektroniczną,
- realizacja sprawnego przepływu informacji pomiędzy podmiotami publicznymi a podmiotami niebędącymipodmiotami publicznymi,
- korzystanie z elektronicznej platformy usług administracji publicznej „ePUAP”.
Ustawa z dnia 17 lutego 2005 r., regulująca procesy informatyzacji także w zakresie zwolnień lekarskich, szczegółowo określa, co jest dokumentem elektronicznym. Zgodnie z art. 3 dokument elektroniczny to stanowiący odrębną całość zbiór danych, uporządkowanych w określonej strukturze wewnętrznej i zapisany na informatycznym nośniku danych.
Możliwość bezpośredniego przekazywania zwolnienia elektronicznego do innych podmiotów stwarza działający system teleinformatyczny, zapewniający przetwarzanie, przechowywanie, wysyłanie i odbieranie danych przez sieci telekomunikacyjne. Dla pacjenta w praktyce oznacza to dostarczenie zwolnienia lekarskiego bezpośrednio od lekarza do właściwej instytucji i pracodawcy, bez konieczności zaangażowania chorego.
Reklama
Formy elektronicznych zwolnień lekarskich
E-zwolnienia lekarskie występują w 2 formach:
- zaświadczenia lekarskiego w formie dokumentu elektronicznego e-ZLA, przesyłanego drogą elektroniczną do pracodawcy i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, poprzez specjalną platformę elektroniczną,
- zaświadczenia lekarskiego na formularzu, wydrukowanym z systemu teleinformatycznego, udostępnianego przez ZUS. Takie zaświadczenie wystawiane jest tylko w trybie alternatywnym.
W jaki sposób i po spełnieniu jakich warunków mogą być przekazywane tego typu e-zwolnienia? Zgodnie z art. 54 ust. 1 Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa to Zakład Ubezpieczeń Społecznych upoważnia lekarza do wystawiania zaświadczeń lekarskich o czasowej niezdolności do pracy, pobytu w szpitalu i innym zakładzie leczniczym lub o konieczności sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny.
Oznacza to, iż zwolnienie elektroniczne może wydać tylko lekarz, który ma uprawnienia z ZUS i jednocześnie utworzony profil informacyjny, upoważniający go do tego typu działań. Zwolnienie L4 elektroniczne jest opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym lekarza lub podpisem zaufanym i przekazywane systemem teleinformatycznym udostępnionym bezpłatnie przez ZUS, na elektroniczną skrzynkę podawczą tej instytucji. Upoważnienie do takich działań wystawia dla lekarza Zakład Ubezpieczeń Społecznych w drodze decyzji (art. 54 ust. 3 ww. ustawy). Wzór takiego zaświadczenia jest także ustalany przez ZUS.
Elektroniczne zaświadczenie lekarskie, które już pojawi się w systemie teleinformatycznym ZUS, najpóźniej w dniu następnym jest przekazywane płatnikowi składek, czyli pracodawcy (www.zus.pl). Każdy pracodawca posiada swój profil na PUE ZUS.
Oznacza to, iż nie trzeba składać u płatnika składek żadnych dokumentów do wypłaty zasiłku chorobowego. W sytuacji, gdy lekarz wydał zaświadczenie elektroniczne w trybie awaryjnym (czyli wydrukowanym formularzu) należy je dostarczyć w ciągu 7 dni od daty jego otrzymania do pracodawcy. Takie sytuacje są jednak rzadkością.
System informatyczny ZUS, który odpowiada za L4 online w dość szybki i prosty sposób „wyłapuje” chorego. Wpisanie numeru PESEL już podpowiada lekarzowi większość danych pacjenta oraz informacje o płatnikach składek.
Ten system przypomina także kod literowy choroby i jej numer statystyczny. Ułatwia także uzyskanie zwolnienia lekarskiego online, czyli bez konieczności wychodzenia z domu i osobistego zgłaszania się do poradni. Teleporady od momentu wprowadzenia stanu epidemii w związku z koronawirusem stały się dość częstą formą konsultacji medycznych.
Reklama
Zwolnienie lekarskie elektroniczne – jak sprawdzić?
Każdy pacjent ma prawo zarejestrować się w portalu PUE ZUS na stronie głównej www.zus.pl. Jak sprawdzić zwolnienie elektroniczne? Platforma Usług Elektronicznych ZUS to narzędzie, które bardzo ułatwia dostęp do usług, świadczonych przez tę konkretna instytucję. Dzięki takiemu rozwiązaniu można większość sprawa załatwić przez internet.
Kto może skorzystać z PUE? Przepisy określają 3 warunki:
- ukończone 18 lat,
- założone konto na PUE,
- potwierdzenie swojej tożsamości.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych w ulotce „Krok po kroku. Rejestracja, logowanie i ustawienia profilu”, zamieszczonej w zakładce „Informacje dotyczące PUE” na stronie internetowej ZUS, dokładnie określa etapy stworzenia indywidualnego profilu.
Przepisy prawa stworzyły możliwość rejestracji na kilka sposobów – można użyć profilu zaufanego, można użyć kwalifikowanego podpisu elektronicznego, można użyć bankowości elektronicznej w banku, który podpisał porozumienie z ZUS.
Jeśli pacjent nie chce skorzystać z takich form powinien wypełnić formularz elektroniczny, ustalić swoje hasło i w ciągu 7 dni od rejestracji potwierdzić swoją tożsamość w najbliższej placówce ZUS. Każdy pracownik, posiadający swoje konto na platformie ZUS (niezależnie od jego formy) może obejrzeć e-ZLA, które wystawił lekarz.
Reklama
Korekta zwolnienia lekarskiego
Wielu pacjentów zastanawia się, czy można przeprowadzać korektę zwolnienia lekarskiego elektronicznego?
Zgodnie z art. 58a ust. 1 Ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa w przypadku popełnienia błędu w zaświadczeniu lekarskim, lekarz ma obowiązek przekazać na skrzynkę podawczą ZUS informację korygującą.
Wystawiający elektroniczne zwolnienie obarczone błędem ma na to 3 dni robocze od dnia stwierdzenia błędu lub otrzymania informacji o stwierdzeniu błędu, w szczególności od płatnika składek, ubezpieczonego lub Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. ZUS najpóźniej w następnym dniu po otrzymaniu takiej wiadomości zamieszcza na profilu płatnika składek informację o stwierdzeniu nieważności zaświadczenia lekarskiego (art. 58a ust. 3 ww. ustawy).
Odpowiedź na pytanie czy można anulować elektroniczne zwolnienie lekarskie brzmi twierdząco. Zakład Ubezpieczeń Społecznych musi wtedy wydać decyzje o braku prawa do zasiłku lub jego zmianie.
