Co oznacza odbijanie po jedzeniu?
Odbijanie po jedzeniu jest odruchem polegającym na wydalaniu gazów z żołądka. Zazwyczaj jest to czyste powietrze, które dostało się do układu pokarmowego w czasie jedzenia. Przyczyną tak zwanego bekania może też być dwutlenek węgla zawarty w napojach gazowanych.
Odbijanie po posiłku w szczególności dotyka osoby jedzące szybko, łapczywie, niedbale i w dużych ilościach. Objaw ten bywa źródłem dyskomfortu – towarzyszy mu nieprzyjemny zapach oraz charakterystyczny dźwięk, niekiedy może się wręcz pojawić lekka bolesność.
Odbijanie z reguły jest procesem fizjologicznym, nie mającym podłoża chorobowego – w ten sposób organizm redukuje ilość nagromadzonych gazów, a trzeba wiedzieć, że w czasie posiłków dorosły człowiek połyka nawet 2 litry powietrza dziennie.
Co więcej, w wielu przypadkach odbijanie może być indukowane celowo – w poszukiwaniu uczucia ulgi po ciężkim posiłku lub na gruncie kulturowym (w niektórych rejonach świata w ten właśnie sposób okazuje się uznanie dla gospodarza po zakończeniu jedzenia).
Jednak bardzo częste odbijanie po posiłku, zwłaszcza jeśli towarzyszą mu inne objawy, może też być rezultatem zaburzeń w obrębie układu trawiennego. W szczególności należy zwrócić w tym kontekście uwagę na takie objawy, jak:
- bóle brzucha;
- zgaga (pieczenie w przełyku);
- nudności, wymioty, biegunki, zaparcia.
Reklama
Przyczyny odbijania po jedzeniu
Odbijanie się po jedzeniu, przy jednoczesnym występowaniu między innymi zgagi, świadczyć może o refluksie żołądkowo-przełykowym. Tym mianem określa się zaburzenie czynnościowe polegające na nieprawidłowej relaksacji mięśniówki zwieracza dolnego przełyku.
U osób zdrowych rozluźnia się on jedynie w momencie przełykania kęsa jedzenia. Jednak w przypadku refluksu, zwieracz rozchyla się zdecydowanie częściej i łatwiej. Powoduje to zarzucanie wstępnie strawionych treści pokarmowych z żołądka do przełyku, czego efektem jest uczucie pieczenia i palenia. Przy okazji w górę układu pokarmowego w ten sam sposób przedostają się duże ilości gazów.
Inną przyczyną odbijania po jedzeniu jest dyspepsja, czyli niestrawność – zaburzenie związane z niewłaściwym, niepełnym trawieniem. Często jest ono diagnozowane u pacjentów, u których występuje charakterystyczne połączenie objawów: bekanie, uczucie sytości, ból lub dyskomfort w górnej części brzucha, nudności.
Częste odbijanie po jedzeniu może też związane z tak zwaną aerofagią. Jest to zaburzenie czynnościowe układu pokarmowego, występujące na tle nerwicowym. Jego istotą jest połykanie zbyt dużych ilości powietrza w czasie posiłku, a w następstwie – wzmożone usuwanie powietrza.
Dlaczego jeszcze odbija się po jedzeniu? Inne, rzadziej spotykane przyczyny, to między innymi:
- choroby i zaburzenia, takie jak niedokwasota żołądka czy przerostowe zwężenie odźwiernika;
- niewłaściwa dieta, zawierająca duże ilości napojów gazowanych, alkoholu, potraw ciężkostrawnych, tłuszczy nasyconych;
- nieumiejętna technika jedzenia, pośpiech, niestaranne przegryzanie i przeżuwanie pokarmu, połykanie dużych kęsów, mówienie w czasie posiłku.
Reklama
Odbijanie w ciąży
Osobnym zagadnieniem jest odbijanie się w ciąży. Ma to związek z szeregiem zmian zachodzących w tym szczególnym okresie w organizmie kobiety, zarówno czynnościowych, jak też anatomicznych. Ciągłe odbijanie w ciąży spowodowane jest przede wszystkim przez takie czynniki, jak:
- ucisk rozrastającej się macicy na sąsiednie organy, w tym na żołądek i jelita;
- spowolniona perystaltyka jelit, utrudniająca odprowadzanie treści pokarmowych w dół układu trawiennego;
- rozluźnienie mięśni, w tym między innym dolnego zwieracza przełyku, w konsekwencji czego występuje zgaga i bekanie.
Pacjentki pytają niekiedy, czy odbijanie się jest objawem ciąży? Tak, jest, aczkolwiek niespecyficznym. Symptom ten występuje stosunkowo często u ciężarnych, nie można jednak na jego podstawie wyrokować o ewentualnym zapłodnieniu.
Reklama
Odbijanie u noworodków i u dorosłego
O ile częste odbijanie się u dorosłego może mieć różne przyczyny (patrz: wyżej), o tyle w przypadku małych dzieci podłoże problemu jest zazwyczaj jedno: zasysanie zbyt dużych ilości powietrza w czasie jedzenia. Jest to zjawisko powszechne, dotykające kilkadziesiąt procent maluchów, zwłaszcza w pierwszych tygodniach i miesiącach życia.
Połykanie tlenu i odbijanie u noworodków oraz niemowląt powodowane jest przez takie czynniki, jak:
- niewłaściwa technika karmienia, a zwłaszcza niedokładne przystawienie ust dziecka do piersi;
- brak prawidłowych odruchów dotyczących jedzenia ze strony dziecka;
- niedojrzałość nie w pełni jeszcze wykształconego układu pokarmowego, w tym nieprawidłowe działanie dolnego zwieracza przełyku;
- przejedzenie, nietolerancja na jeden ze składników znajdujących się matczynym lub sztucznym mleku;
Odbijanie po jedzeniu noworodka bardzo często łączy się z tak zwanym ulewaniem, czyli wydostawaniem pokarmu z żołądka na zewnątrz, przez jamę ustną. Problemy te są fizjologiczne i powinny samoistnie zaniknąć w ciągu pierwszego roku życia. Dopiero po 12 miesiącach należy diagnozować dziecko, przede wszystkim pod kątem tzw. refluksu patologicznego.
Reklama
Jakie leki na odbijanie?
Co na odbijanie po jedzeniu sprawdzi się najlepiej? Wszystko zależy do patogenezy problemu. Jeśli odbijaniu regularnie towarzyszy silna zgaga, standardowym postępowaniem jest farmakoterapia z użyciem tzw. inhibitorów pompy protonowej – leków ograniczających wydzielanie kwasu solnego w żołądku.
W przypadku dyspepsji czy niedokwasoty żołądka przyjmuje się z kolei preparaty przyspieszające trawienie. Jako leki na odbijanie po jedzeniu często są też wykorzystywane środki pochłaniające lub ułatwiające wydalenie cząstek gazu zalegających w układzie pokarmowym, takie jak węgiel aktywny czy symetykon.
Przede wszystkim jednak należy zrewidować nawyki żywieniowe.
Zaleca się:
- jeść w regularnych odstępach, w niewielkich ilościach, spokojnie, powoli, dokładnie rozgryzając i żując
- spożywać produkty lekkostrawne, ograniczyć spożycie pokarmów ciężkich, tłustych, smażonych, alkoholu i napojów gazowanych, mleka, kakao, czekolady, kawy, unikać żucia gum.
