Diagnostyka odczynu Coombsa
Co to jest odczyn Coombsa? Tą nazwą określa się test antyglobulinowy albo PC odpornościowe. Po raz pierwszy technika ta została opisana w 1945 roku przez Race’a, Mouranta oraz Coombsa. Nazwisko ostatniego z wymienionych autorów zostało więc wykorzystane w nazwie tego badania.
Można wymienić jego dwa typy:
- bezpośredni test antyglobulinowy (BTA) – stosuje się go do wykrycia przeciwciał związanych z krwinkami. Wynik dodatni oznacza, że na powierzchni erytrocytów są przeciwciała. Jednakże test nie różnicuje, jakiego są typu, ani jakie jest ich źródło.
Dodatni wynik tego testu stanowi podstawę do wykrycia: reakcji niepożądanej po przetoczeniu składnika krwi, niedokrwistości autoimmunohemolitycznej czy też choroby hemolitycznej płodu i noworodka, zwykle następstwa konfliktu serologicznego pomiędzy matką a dzieckiem.
Pojawia się on wówczas, gdy krew matki ma oznaczenie RH- (minus), z kolei krew płodu - RH+ (plus). W momencie, gdy organizm matki zauważy tę różnicę, zacznie traktować rozwijający się płód jako zagrożenie i rozpocznie produkcję przeciwciał. W efekcie zostają zaatakowane krwinki czerwone płodu, co przekłada się na upośledzenie pracy układu krwionośnego, oddechowego i innych układów.
- pośredni test antyglobulinowy (PTA) – zadaniem tego testu na przeciwciała jest wykrycie immunoglobuiln przeciw antygenom erytrocytów, innych niż A i B. Tego typu test umożliwia nie tylko rozpoznanie obecności przeciwciał, ale też ich zidentyfikowanie oraz określenie, z którymi antygenami krwinek się wiążą.
Wskazaniami do przeprowadzenia pośredniego odczynu Coombsa są:
- przetaczanie krwi – dzięki testowi lekarze mogą ocenić, czy biorca ma przeciwciała, które mogłyby niszczyć krwinki czerwone od dawcy,
- profilaktyka badań u ciężarnych i kobiet po porodzie – wykonuje się takie badanie u kobiety w celu wykluczenia choroby hemolitycznej płodu albo noworodka,
- obecność przeciwciał w surowicy osoby chorej.
Badanie Coombsa jest wykonywane również w przypadku podejrzenia brucelozy oraz listeriozy.
Reklama
Jak wygląda badanie Coombsa?
Zarówno pośredni, jak i bezpośredni test Coombsa wyglądają tak samo. Badanie odczynu Coombsa polega na pobraniu krwi z głównej żyły. Daje ono wiarygodne wyniki niezależnie od pory dnia, w której zostało wykonane.
Do pobrania krwi w celu określenia odczynu Coombsa nie trzeba się przygotowywać, czy też być na czczo. Trzeba jednak poinformować lekarza o przyjmowanych lekach, ponieważ mogą one zaburzyć diagnostykę.
Reklama
Odczyn Coombsa w ciąży
Tego typu badanie jest bardzo istotne z punktu widzenia zdrowia płodu. Wczesne wykrycie przeciwciał odpornościowych do antygenów krwinek czerwonych może pozwolić na wdrożenie leczenia i uniknięcie niszczenia krwinek płodu.
Jak podają Marta Baczyńska-Strzecha oraz Jarosław Kalinka w pracy „Profilaktyka śródciążowa i okołoporodowa konfliktu serologicznego” (Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2018), u około 17 proc. kobiet, które nie otrzymają immunoprofilaktyki śródciążowej oraz poporodowej, dochodzi do immunizacji (wywołania reakcji immunologicznej organizmu).
Mimo że w pierwszej ciąży zwykle rzadko dochodzi do rozwoju choroby hemolitycznej, takie przypadki są również rozpoznawane. Choroba hemolityczna jest przyczyną ciężkiej niedokrwistości u płodu, niedotlenienia wewnątrzmacicznego, obrzęku uogólnionego, a nawet śmierci.
Kiedy wykonać odczyn Coombsa w ciąży? Jak stanowi rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej, pierwszy badanie Coombsa wykonuje się do 10. tygodnia ciąży, a następnie:
- pomiędzy 21-26 tygodniem ciąży – kobiet z RhD (-), u których w pierwszym badaniu nie stwierdzono przeciwciał oraz
- pomiędzy 27-32 tygodniem ciąży – każdej kobiety, u której nie zostały wykryte przeciwciała.
Reklama
Wyniki odczynu Coombsa
Jeżeli otrzymałeś wynik dodatni odczynu Coombsa, oznacza to, że w Twojej krwi wykryto przeciwciała. Wówczas lekarz podejmie decyzję związaną z dalszą diagnostyką oraz leczeniem.
Z kolei ujemny odczyn Coombsa wskazuje na to, że przeciwciał nie stwierdzono. Nie wymaga on interwencji medycznej, choć zawsze swój wynik trzeba omówić ze specjalistą, który zlecił badanie.
Ile się czeka na wynik odczynu Coombsa? Czas oczekiwania jest zależny od placówki, w której wykonywano test. Zasadniczo wyniki powinny pojawić się w ciągu kilku dni.
Reklama
Dodatni odczyn Coombsa po podaniu immunoglobuliny
Należy pamiętać, że przez kilka tygodni po podaniu immunoglobuliny odczyn Coombsa może wychodzić fałszywie dodatni. Nie należy jednak się martwić i stosować do wskazówek lekarza, a także powtórzyć badania na przeciwciała.
Immunoglobulina to w uproszczeniu nic innego niż przeciwciała anty-D, które są podawane po to, by organizm sam ich nie wytwarzał. Dlatego specjalistów nie dziwi pozytywny odczyn Coombsa po podaniu tego składnika.
Reklama
Cena odczynu Coombsa
Ile kosztuje odczyn Coombsa? Cena testu Coombsa wynosi ok. 30-40 zł. W przypadku, gdy taką diagnostykę zlecił lekarz, badanie jest refundowane w ramach NFZ.
Odczyn Coombsa to metoda na diagnostykę różnych chorób. Test antyglobulinowy wykonuje się nie tylko u ciężarnych, ale też u osób z podejrzeniem blucerozy czy listeriozy. Do badania nie trzeba się przygotowywać. Wystarczy w dogodnym momencie udać się do placówki realizującej takie testy.
