Czym to jest odruch ATOS?
Odruch ATOS czyli Asymetryczny Toniczny Odruch Szyjny u noworodka jest jednym z pierwszych pierwotnych odruchów, jakie pojawiają się u maluszka przychodzącego na świat.
Zauważalny jest już około 18 tygodnia życia płodowego, wtedy, kiedy przyszła mama czuje pierwsze ruchy dziecka.
Można go zaobserwować tuż po porodzie razem z odruchem Galanta albo kilka tygodni później. W wieku sześciu miesięcy powinien całkowicie wygasnąć.
Asymetryczny Toniczny Odruch Szyjny zwany jest czasem odruchem szermierza, bo dziecko w trakcie jego sprawdzania przyjmuje postawę ciała podobną do zawodnika tej dziedziny sportu.
Jak sprawdzić, czy występuje u dziecka? Jeśli leżącemu na plecach noworodkowi odwróci się głowę w bok, to ręka i noga po tej samej stronie ciała wyprostują się, a kończyny po drugiej stronie ciała zegną się w stawach.
Reklama
Po co dziecku odruch ATOS?
W łonie matki odruch ATOS pomaga dziecku w poruszaniu się i kopaniu. Z kolei w trakcie porodu ułatwia wykonywanie ruchów, które współgrają ze skurczami macicy i umożliwiają przejście przez kanał rodny.
Niektórzy uważają, że poród siłami natury wzmacnia działanie odruchu ATOS, a porody kleszczowy i przez cesarskie cięcie prowadzą do jego zaburzeń.
Odruch ten:
- jest niezwykle istotny w rozwoju napięcia mięśniowego,
- ćwiczy ruchy ciała na bok, przygotowując dziecko do ruchu sięgania po przedmioty
- wspomaga pracę mięśnia czworobocznego lędźwi,
- stymuluje układ przedsionkowy.
Wpływa także na kształtowanie się koordynacji ręka-oko i poczucia odległości, a na poziomie psychologicznym wyrabia umiejętności uwalniania się od zbędnych emocji.
Zobacz wideo: Jak kąpać, przewijać i szczepić niemowlaka?
Reklama
Odruch ATOS a STOS
Odruch ATOS występuje u większości zdrowych noworodków już w chwili urodzenia i utrzymuje się do 6. miesiąca życia. Jet on szczególnie powiązany z odruchem STOS.
Symetryczny Toniczny Odruch Szyjny rozwija się u dziecka jednak dopiero w okolicach 6-8 miesiąca i może trwać do osiągnięcia 2-3 roku życia. Działa on w momencie położenia malucha na brzuchu i odgięcia jego głowy do tyłu.
Przez odruch STOS dziecko powinno wywołać wyprost w kończynach górnych i przygięcie kończyn dolnych.
Reklama
Skutki niewygaszonego odruchu ATOS
Odruch ATOS kończy swoją funkcję, gdy dziecko osiąga pół roku i wtedy powinien zostać wygaszony oraz zastąpiony innymi umiejętnościami, w tym pełzaniem i raczkowaniem.
Niestety nie zawsze tak się dzieje. Wówczas mówi się o tzw. przetrwałym odruchu ATOS, który skutkuje licznymi zaburzeniami w rozwoju dziecka.
U malucha powyżej 6. miesięcy odruch ATOS, nawet w szczątkowej formie, może utrudniać wykonywanie naprzemiennych ruchów rąk i nóg oraz opóźnić proces tworzenia się osłonki tłuszczowej wokół włókien nerwowych w mózgu i rdzeniu kręgowym, które są potrzebne do efektywnego przekazywania impulsów nerwowych.
Przetrwały odruch ATOS potrafi zaburzyć i opóźnić wiele naturalnych procesów rozwojowych dziecka. Do głównych następstw zbyt długo aktywnego Asymetrycznego Tonicznego Odruchu Szyjnego należą:
- zaburzenia proces pełzania i raczkowania,
- zaburzone poczucie równowagi u dziecka uczącego się chodzić (w kolejnych latach zaburzenie równowagi pojawi się podczas biegania i skakania i przy poruszaniu głową. Dziecko może mieć kłopoty z opanowaniem sztuki jazdy na rowerze),
- problem w przekraczaniu linii środka ciała (dziecko ma kłopot z przekładaniem zabawek z jedne ręki do drugiej),
- w czasie aktywności ruchowej dziecko takie ma jednostronne ruchy rąk i nóg zamiast naprzemiennych,
- w przedszkolu i szkole pojawią się trudności z ładnym pismem, z prawidłowym trzymaniem kredek, ołówków i pióra, kłopoty z ortografią i gramatyką, może pojawić się dysleksja i dysgrafia, trudności z koncentracją, przelewaniem myśli na papier,
- zaburzona zostanie też koordynacja ręka-oko i integracja przedsionka z innymi zmysłami, ATOS może zaburzać wodzenie wzrokiem w linii poziomej, co utrudni naukę czytania.
Reklama
Jak wygasić odruch ATOS?
Nie w pełni wygaszony odruch ATOS wymaga ćwiczeń z doświadczonym terapeutą, który dobierze ich rodzaj do wieku i możliwości fizycznych dziecka. Najlepiej, gdy są to ćwiczenia krótkie, ale powtarzane kilka razy.
Pracować z dzieckiem powinien fizjoterapeuta lub terapeuta integracji sensorycznej, który zajmuje się procesem celowej organizacji zmysłów. Zajęcia odbywają się minimum raz w tygodni, jednak zaleca się, by rodzice kontynuowali je w domu każdego dnia.
Jeśli terapia przynosi skutki, z czasem można zmniejszyć ilość spotkań.
Przykładowe zadanie:
Posadź dziecko, najlepiej po turecku. Po jednej jego stronie połóż kolorowe rzepy lub klocki, a po drugiej stronie bazę, na której musi cos powstać. Przez to zmotywujesz dziecko do przekręcania się z prawej do lewej strony, dzięki czemu będzie przekraczać linię środkową ciała.
