Jak działa inteligentna waga łazienkowa? Zobacz nasz test redakcyjny:
Co to jest operacja bariatryczna?
Operacja bariatryczna to zabieg chirurgiczny polegający na zmniejszeniu żołądka. Jest ona wykonywana u osób cierpiących na skrajną oraz bardzo wysoką otyłość.
Istnieje kilka rodzajów operacji bariatrycznych, ale najczęściej wykonuje się trzy typy zabiegów:
- zabiegi restrykcyjne – które mają na celu zmniejszenie wielkości przyjmowanego pokarmu, dzięki ograniczeniu pojemności żołądka. Wśród tej kategorii operacji wymienia się założenie regulowanej opaski żołądka, wykonanie pionowej opaskowej plastyki żołądka oraz rękawowej resekcji żołądka;
- zabiegi wyłączające – które polegają na wyłączeniu żołądka na niewielką część pokarmową oraz na obszar wydzielniczy, przy czym strefa pokarmowa zostaje połączona z pasażem jelitowym;
- zabiegi łączące obie powyższe metody, np. zespolenie omijające żołądkowo-jelitowe z pętlą RYGB (Rouxen-Y gastric bypass).
Należy podkreślić, że operacje bariatryczne stanowią ostateczność i są wykonywane tylko w szczególnych przypadkach, kiedy wszystkie możliwe sposoby leczenia otyłości zawiodły, a ona sama jest zagrożeniem dla życia chorego.
Otyłość olbrzymią należy zwalczać. Znaczne przekroczenie zalecanej wagi jest bowiem przyczynkiem do pojawienia się wielu niebezpiecznych schorzeń, takich jak m.in. nadciśnienie tętnicze krwi, miażdżyca, cukrzyca typu 2, bezdech senny, zwyrodnienia stawów, czy podatność na zachorowanie na nowotwory.
Zabiegi bariatryczne są dedykowane osobom z otyłością olbrzymią, u których BMI wynosi min. 40 kg na m² oraz chorym ze wskaźnikiem BMI na poziomie co najmniej 35 kg na m², jeśli chorują oni na schorzenia metaboliczne, takie jaki np. cukrzyca, nadciśnienie, czy podwyższony cholesterol.
Reklama
Cena operacji bariatrycznej
Ile kosztuje operacja bariatryczna? Sam zabieg chirurgiczny nie jest aż tak bardzo skomplikowany, jednak zanim do niego dojdzie, pacjent musi zostać poddany obszernej palecie diagnostycznej. Składają się na nią m.in. konsultacje ze specjalistami, takimi jak bariatra, psycholog, dietetyk, kardiolog (co może wynosić nawet ok 3 tysięcy złotych), badania laboratoryjne i obrazowe, wizyty u fizjoterapeutów, itp.
Cena operacji bariatrycznej uzależniona jest od wielu czynników, takich jak m.in.:
- miejsce wykonywania zabiegu,
- ranga danej placówki medycznej,
- doświadczenie specjalistów wykonujących zabieg,
- ewentualna refundacja kosztów przez Narodowy Fundusz Zdrowia,
- konkretny rodzaj operacji,
- zalecenia odnośnie danego pacjenta, jego stan zdrowia i występowanie możliwych chorób towarzyszących.
Do ceny zabiegu bariatrycznego należy także doliczyć koszty pooperacyjne, obejmujące opiekę nad pacjentem, konsultacje dietetyczne, rehabilitację fizjoterapeutyczną, czy wsparcie psychologiczne.
Przeciętne koszty procedur bariatrycznych wynoszą ok. 20 tysięcy złotych za resekcję żołądka oraz od ok. 15 tysięcy złotych wzwyż za podział żołądka na dwie części by-passami.
Możliwe zatem, że całościowa opłata za wszystkie wyżej wymienione elementy leczenia bariatrycznego wyniesie nawet 50 tysięcy złotych.
Reklama
Operacja bariatryczna na NFZ
Operacja bariatryczna na NFZ do końca 2016 roku mogła być wykonywana jedynie w postaci założenia opaski żołądkowej. Pozostałe typy zabiegów bariatrycznych były wykluczone z taryfikatora operacji refundowanych przez NFZ.
Od 1 stycznia 2017 roku wszedł w życie nowy system refundacji operacji bariatrycznych przez NFZ dla osób borykających się z otyłością olbrzymią (to chorzy z BMI 40+). Refundowana kwota pojedynczego zabiegu bariatrycznego została ustalona na niemal 11 tysięcy złotych.
W Polsce przeprowadzania takich operacji podejmuje się około 30 szpitali. Operacje bariatryczne w naszym kraju w skali roku to liczba około 1-2 tysięcy, podczas gdy chorych na otyłość Polaków jest około 500 tysięcy.
Pod koniec 2021 roku NZF uruchomił program pilotażowy obejmujący kompleksową opiekę specjalistyczną nad świadczeniobiorcami leczonymi z powodu otyłości olbrzymiej KOS-BAR. Projekt ma być realizowany przez 2 lata i objąć niemal 3 tysiące pacjentów. Refundacją będą zatem objęte koszty diagnostyki, czyli postępowania przedoperacyjnego, leczenia zabiegowego oraz rehabilitacji leczniczej (przed i pooperacyjnej).
Reklama
Dieta po operacji bariatrycznej
Dieta po operacji bariatrycznej jest bardzo restrykcyjna. Została ona podzielona na etapy, które powinny kolejno po sobie występować, jednak dokładny jadłospis osoby po operacji bariatrycznej zależy od konkretnego przypadku i powinien być skomponowany indywidualnie przez dietetyka.
Zaraz po zabiegu (od 1. do 3. dnia) powinna obowiązywać dieta płynna, oparta na napojach, takich jak przegotowana woda, niegazowana woda mineralna, niesłodzona, słaba herbata. Ilość dostarczanych płynów w ciągu doby nie powinna przekroczyć 1 litra.
Po 3. dobach do 7. dni po zabiegu działa dieta płynna wzmocniona, obejmująca też napoje odżywcze, np. odtłuszczony jogurt naturalny, lekki bulion przygotowany na chudym mięsie drobiowym, czy delikatny kleik na kaszy mannie.
Po 7. dniach, a u niektórych po dwóch tygodniach, od operacji wprowadza się dietę papkowatą, w której dominują ugotowane i zmielone pokarmy, a zwłaszcza jaja, ryby, chude mięso, niewielkie ilości warzyw, takich jak marchew, dynia, czy kabaczek.
Między 4. a 6. tygodniem po zabiegu chory nadal powinien jeść posiłki miękkie i wilgotne, ale można już wprowadzać bardziej stałe, lekkostrawne dania.
Przepisy po operacji bariatrycznej mają bazować na duszeniu, gotowaniu, gotowaniu na parze, grillowaniu oraz pieczeniu. Posiłki należy serwować regularnie, co 3-4 godziny, a ich objętość nie powinna przekraczać 150 ml.
Do kilku miesięcy po zabiegu szczególną uwagę należy zwracać na podawanie produktów stanowiących źródło energii. Ich dobowa podaż nie powinna przekroczyć 700-900 kcal/dobę. W późniejszym czasie ta podaż może wrosnąć, jednak powinna być ona dokładnie ustalona przez lekarza albo dietetyka.
W przykładowym jadłospisie po operacji bariatrycznej nie może zabraknąć młodych, delikatnych warzyw i dojrzałych, niskokalorycznych owoców, drobnych kasz, ciemnego pieczywa oraz płatków owsianych. Ze swojej karty dań pacjent powinien wyeliminować lub chociaż ograniczyć przyjmowanie tłuszczów pochodzenia zwierzęcego.
Reklama
Jak spada waga po operacji bariatrycznej?
To jak spada waga po operacji bariatrycznej jest uzależnione od konkretnego przypadku medycznego. Wpływ na to mają m.in.:
- przygotowanie pacjenta do operacji,
- waga wyjściowa,
- ewentualne współwystępowanie innych chorób,
- wiek,
- stan zdrowia,
- powodzenie zabiegu,
- rodzaj zastosowanej techniki operacyjnej,
- występowanie ewentualnych powikłań,
- zaangażowanie chorego w postępy leczenia, w szczególności podejście do diety i nowego trybu życia.
Jeśli pacjent stosuje się do wszystkich zaleceń lekarskich, dietetycznych, fizjoterapeutycznych oraz wytycznych innych specjalistów, biorących udział w kuracji, utrata wagi po operacji bariatrycznej jest nieunikniona. Szacuje się, że w przeciągu roku od wykonania operacji waga chorego spadnie nawet do 70%.
Chory przez chirurgiczne zmniejszenie pojemności żołądka nie jest już w stanie przyjmować więcej ponad określoną ilość jedzenia. Pacjent ma ustalony przez lekarza i dietetyka indywidualny program chudnięcia, który jest na bieżąco nadzorowany, weryfikowany, a w razie potrzeb, modyfikowany.
Tycie po operacji bariatrycznej niestety nie należy do rzadkości. Obserwuje się, że w przeciągu 2 do 10 lat po zabiegu, niektórzy pacjenci wracają do 15% swojej początkowej masy ciała. Wpływ na to może mieć m.in. podjadanie między posiłkami, niewłaściwy rodzaj i postać przyjmowanych posiłków, spożywanie zbyt małej ilości białka, picie kalorycznych napojów oraz brak ruchu.
Reklama
Dieta przed operacją bariatryczną
Już sama dieta przed operacją bariatryczną powinna ulec zmianie na taką sprzyjającą odchudzaniu. Zaleca się bowiem, by pacjent jeszcze przed zabiegiem schudł, gdyż wówczas powodzenie leczenia wzrasta oraz zmniejsza się ryzyko komplikacji pooperacyjnych.
Dietetyk, który przygotowuje pacjenta do operacji, zaleci konkretny jadłospis, omawiając przy tym dotychczas popełniane błędy żywieniowe, przyczyny nieudanych diet odchudzających itp. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że chory przed operacją bariatryczną będzie musiał przejść na dietę płynną.
Pacjent musi zostać uświadomiony na okoliczność bardzo dużego zmniejszenia porcji żywnościowych oraz konieczności poddania się bardzo restrykcyjnej diecie po operacji.
Przygotowanie do operacji bariatrycznej obejmuje również ustalenie planu działania po zabiegu. Dotyczy on przede wszystkim diety i trybu funkcjonowania, czyli nastawienia na aktywność fizyczną.
Co się dzieje zanim pacjent zostanie zakwalifikowany do zabiegu? Przechodzi przede wszystkim:
- ogólne badanie lekarskie;
- szereg testów diagnostycznych, w tym m.in. spirometrię, morfologię krwi, koagulogram, EKG serca, czy USG jamy brzusznej;
- konsultacje ze specjalistami, m.in. z dietetykiem, fizjoterapeutą, lekarzem specjalizującym się w chorobach współistniejących (występujących u chorego) oraz z psychologiem, który wykonuje test psychologiczny przed operacją bariatryczną, ponieważ wiele chorób i zaburzeń psychicznych stanowi wykluczenie do zabiegu.
Przed zabiegiem należy też zaszczepić się przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B.
Reklama
Czy warto poddać się operacji bariatrycznej?
Na pytanie, czy warto poddać się operacji bariatrycznej, lekarz zajmujący się pacjentem z otyłością na poziomie BMI>40 niemal zawsze odpowie twierdząco. Oczywiście są pewne wykluczenia, lecz zostaną one omówione poniżej.
Wskazania do operacji bariatrycznej to otyłość zagrażająca życiu i zdrowiu pacjenta, ponadto sytuacja gdy wszystkie możliwe procedury lecznicze takie jak dieta, aktywność fizyczna oraz farmakoterapia zawiodły.
Zabiegowi bariatrycznemu może poddać się osoba, której BMI przewyższa 40 kg/m² oraz taka, której BMI sięga co najmniej 35 kg/m² oraz zmaga się ona dodatkowo z chorobami metabolicznymi (np. cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym, miażdżycą, czy bezdechem sennym).
W przypadku wymienionych pacjentów operacja stanowi ostatnią szansę na wyzdrowienie, poprawienie swojego dobrostanu oraz wydłużenie życia. Otyłość sprzyja pojawianiu się nowych, groźnych jednostek chorobowych. Ponadto osoby otyłe są znacznie częściej narażone na zachorowanie na nowotwory.
Nie zawsze jednak istnieje możliwość zoperowania otyłości. Przeciwwskazania do operacji bariatrycznej to:
- wiek poniżej 18. roku życia i powyżej 65 lat;
- zaburzenia i choroby psychiczne oraz zaburzenia osobowościowe (wyłączeniem jest depresja, która wynikła na skutek otyłości);
- ciąża;
- uzależnienie od alkoholu lub narkotyków;
- zapalne choroby przewodu pokarmowego;
- ciężkie choroby układu krążeniowo-oddechowego;
- wrodzone lub nabyte zaburzenia anatomiczne przewodu pokarmowego;
- stany, które mogą skutkować krwawieniami z górnego odcinka przewodu pokarmowego;
- przewidywany brak zaangażowania pacjenta i współpracy z lekarzem oraz dietetykiem po operacji.
Powikłania po operacji bariatrycznej
Operacja bariatryczna może się wiązać z ryzykiem powikłań. Niepożądane objawy, jakie mogą się pojawić po zabiegu, to m.in. zaburzenia żołądkowo-jelitowe, nudności i niekontrolowane wymioty, wzdęcia i biegunki. Wymienione nieprzyjemne symptomy mają jednak związek z nieodpowiednią dietą lub jadłospisem wprowadzanym w niewłaściwy sposób.
Jakość życia po operacji bariatrycznej w dużej mierze zależy od samego pacjenta i jego zaangażowania w terapię. Powodzenie postępowania leczniczego zapewni odpowiednie podejście chorego, który powinien:
- spożywać odpowiednio zbilansowane, 3 główne posiłki oraz 2 przekąski w regularnych odstępach czasu,
- pić głównie wodę (lecz nie w trakcje jedzenia),
- dokładnie i długo przeżuwać każdy kęs,
- nie przejadać się,
- przyjmować zalecane suplementy pokarmowe.
Operacja bariatryczna, jak każdy poważniejszy zabieg chirurgiczny, wiąże się z ryzykiem. Jednak skutki uboczne pojawiają się zaledwie u ok. 1 proc. pacjentów. Poza wyżej wymienionymi powikłaniami mogą wystąpić np. zatorowość płucna (która w około 50 proc. może prowadzić do śmierci po operacji bariatrycznej), nieszczelność żołądka, refluks przełykowo-żołądkowy, czy niedobory witaminowe.
Wpływ na to mają ogólny zły stan pacjenta, występujące u niego przewlekłe choroby, ale też umiejętności i przygotowanie zespołu chirurgicznego do przeprowadzania tego typu operacji.
Trzeba zaznaczyć, że dobroczynne skutki operacji bariatrycznej zdecydowanie przewyższają ewentualne powikłania.
