Co to jest orchidektomia?
Orchidektomia to zabieg polegający na usunięciu jądra lub obu jąder (w tym przypadku zabieg ten określa się kastracją). Najczęściej do zabiegu dochodzi z powodu nowotworu jądra (niezależnie od stopnia zaawansowania) lub podejrzenia jego występowania. W takiej sytuacji nie wykonuje się biopsji, która mogłaby spowodować rozbicie cząsteczek nowotworu i przeniesienie jego komórek na zdrowe tkanki.
Usunięcie jądra lub obu jąder jest też wykonywane z innych niż wcześniej wymienione powodów: ze względu na zachorowanie na raka gruczołu krokowego, czy raka piersi. Poza tym znane są przypadki kiedy ma miejsce usunięcie jąder na życzenie. To sytuacja kiedy osoba poddająca się temu zabiegowi pragnie zmienić płeć i obniżyć poziom testosteronu, produkowanego właśnie przez jądra. Orchidektomię stosuje się też w przypadku niektórych urazów jąder, skrętu jądra, stanów zapalnych w tym rejonie oraz wnętrostwa (niezstąpienia się jąder do moszny).
Należy mieć świadomość, że usunięcie jąder nie oznacza utraty męskości. To delikatny temat i mężczyźni bardzo emocjonalnie podchodzą do tego zagadnienia. To zrozumiałe. Jednak usunięcie, zwłaszcza tylko jednego jądra, nie powoduje bezpłodności. Drugie jądro dalej produkuje plemniki, a testosteron wytwarzany jest oprócz jąder także przez nadnercza. Jednocześnie trzeba podkreślić, że orchidektomia może uratować życie.
Reklama
Na czym polega zabieg orchidektomii?
Wycięcie jądra lub obu jąder to operacja, która w zależności od przyczyny zastosowania orchidektomii, choroby, która do niej doprowadziła i jej zaawansowania, może wyglądać odmiennie.
Jedną z przeprowadzanych operacji jest orchidektomia prosta, czyli zabieg usunięcia jądra, przeprowadzany w takich sytuacjach jak skręt jądra, uraz jądra oraz stan zapalny tego narządu. Tutaj usuwa się tylko jedno jądra wraz z najądrzami, nasieniowodami i osłonką białawą.
Inną metodę stanowi operacja usunięcia jądrabez wycinania okolicznych przydatków, czyli najądrzy, nasieniowodów oraz osłonki białawej. Określa się ją jako orchidektomię podtorebkową.
Kolejnym sposobem terapeutycznym związanym z usuwaniem jąder jest orchidektomia radykalna, polegająca na amputacji jądra razem z najądrzem, powrózkami nasiennymi przez kanał pachwinowy. Często usuwa się oba jądra, czyli dokonuje kastracji. Na ten rodzaj orchidektomii wskazuje nowotwór jądra.
Niekiedy stosuje się wyłuszczenie i resekcję samego guza bytującego w jądrze. Powinno się to wykonać tak, by wyciąć cały nowotwór. Taka procedura wymaga jednak dużej dokładności i odpowiedniej praktyki operujących lekarzy.
Reklama
Zalecenia przed zabiegiem orchidektomii
Przed orchidektomią pacjent jest kierowany na różne badania. Powinien w tym czasie wykonać m.in. ultrasonografię moszny i EKG. Należy też oznaczyć grupę krwi, poziom sodu, potasu oraz glukozy w surowicy krwi. Powinno się także ustalić jak przebiega proces krzepnięcia krwi u danej osoby oraz określić takie parametry jak Hbs i Anty-HCV.
Poza tym na dwa dni przed planowaną operacją usunięcia jądra (bądź jąder) powinno się odstawić aspirynę. Podobnie wygląda sprawa z przyjmowaniem niesteroidowych leków przeciwzapalnych.
Ponadto pacjent, który ma być poddany orchidektomii nie powinien pić ani jeść przez co najmniej osiem godzin poprzedzających zabieg.
Bezpośrednio przed operacją pacjentowi jest podawane znieczulenie podpajęczynówkowe lub ogólne. Zabieg jest przeprowadzany na leżąco, trwa od około 30 do 50 minut. Wycięty narząd lub narządy są następnie przesyłane do badania histopatologicznego. Wynik tej analizy powinien być znany po 2-3 tygodniach.
Reklama
Zalecenia po zabiegu orchidektomii
Jakie jest natomiast postępowanie po operacji, jaką jest orchidektomia? Zalecenia po zabiegu usunięcia jądra lub jąder to przede wszystkim apel, aby się nie przemęczać, dopasować stan zdrowia oraz samopoczucie do danej aktywności i pracy.
Z pewnością mogą się pojawić pytania i wątpliwości u pacjentów, u których nastąpiło usunięcie jądra: jak długo w szpitalu, jak postępować po zabiegu i inne. Chory po zabiegu zwykle przebywa w placówce specjalistycznej od 1 do 2 dni. Jeśli rana po operacji była szyta zwykłymi nićmi, należy się zgłosić po siedmiu dniach na ich usunięcie. Jeżeli natomiast były to nici rozpuszczalne, wystarczy, że pacjent pojawi się u lekarza dopiero na kontrolę.
W sytuacji, gdy usunięcie jądra (lub jąder) wynikało z choroby nowotworowej, po zabiegu wprowadza się najczęściej chemioterapię lub inną metodę leczniczą, skuteczną na dany typ raka, w konkretnym stadium oraz w oparciu o ogólny stan zdrowia pacjenta. Mężczyźni, którzy chcą się starać o dziecko, muszą wiedzieć, że mogą rozpocząć te próby dopiero po dwóch latach od zakończenia leczenia.
Przez co najmniej pięć lat chory na nowotwór jądra po orchidektomii powinien się badać w kierunku ewentualnych nawrotów schorzenia.
Reklama
Skutki uboczne i powikłania po orchidektomii
Jeśli wystąpią wskazania do wykonania orchidektomii, nie należy zwlekać z decyzją, niezależnie od tego jak trudna emocjonalnie jest ona dla mężczyzny. To nierzadko operacja ratująca życie, dlatego powinna stanowić oczywisty wybór.
Naturalnie, tak jak w przypadku innych zabiegów, także po orchidektomii mogą wystąpić niepożądane objawy. Z czym wiąże się usunięcie jądra? Skutki ubocznetego zabiegu to np.:
- bolesność w operowanej okolicy ciała (w tym bóle fantomowe),
- krwiaki pooperacyjne (w jamie moszny, pachwinie lub krwiak zaotrzewnowy),
- stany zapalne w obszarze moszny i pachwiny,
- problemy z czuciem (które na szczęście mijają).
Niestety lekarzom nie zawsze udaje się wyciąć całość guza. Jeśli po operacji pozostaną jakieś komórki nowotworowe, może dojść do wznowy choroby. Jeżeli po zabiegu usunięcia jądra (lub jąder) pacjent źle się czuje lub zauważa u siebie jakieś niepokojące symptomy, powinien zwrócić się do lekarza w celu zweryfikowania tych oznak.
Mężczyźni, którzy odczuwają taką potrzebę mogą operacyjnie wstawić sobie protezę jądra, która jest silikonowym implantem.
