Czym jest ortopedia?
Ortopedia stanowi jedną z głównych specjalizacji lekarskich. Zajmuje się ona przede wszystkim diagnozowaniem i poszukiwaniem jak najbardziej efektywnych metod leczniczych różnych schorzeń i wad postawy (nabytych bądź wrodzonych), uszkodzeń i zmian pourazowych, obejmujących narząd ruchu, a także zakażeń, zapaleń i nowotworów dotyczących układu stawowo-kostnego.
W kręgu zainteresowań ortopedii znajduje się szeroko pojęty narząd ruchu, czyli szkielet (z wyjątkiem kości czaszki), układ więzadłowo-stawowy oraz mięśnie, nerwy i naczynia powiązane z wymienionymi wcześniej elementami ciała.
Lekarzem specjalizującym się w opisywanej materii jest ortopeda, który zazwyczaj jest też traumatologiem. Początkowo medycy tej specjalizacji opiekowali się wyłącznie dziećmi, prostując ich kręgosłupy, jak w dosłowny sposób tłumaczy się łacińskie określenie ortopedy. Wraz z upływem czasu i rozwojem medycyny dyscyplina ta została rozszerzona również na osoby dorosłe i cały narząd ruchu.
Reklama
Czym zajmuje się ortopeda?
Lekarz od kości, jak potocznie nazywa się ortopedę, nie zajmuje się wyłącznie tymi częściami szkieletu, a całym aparatem ruchu. Interesują go zatem nie tylko kości ale także stawy, mięśnie, powięzi, nerwy i naczynia związane z narządem ruchu.
Lekarz ortopeda diagnozuje i leczy wady postawy, zarówno te pierwotne, jak i nabyte, schorzenia atakujące układ mięśniowo-stawowo-kostny, a także urazy i uszkodzenia, takie jak np. zwichnięcia, złamania, itp.
Przedmiotem zainteresowania ortopedy jest też profilaktyka, dlatego bardzo ważna jest wizyta u lekarza tej specjalizacji już po kilku tygodniach od urodzenia dziecka. Rodzice maluchów powinni tego dopilnować, ponieważ już na tym etapie możliwe jest dostrzeżenie jakiś nieprawidłowości, które od razu można eliminować.
Jeszcze czym zajmuje się ortopeda? Najczęściej specjaliści ci są jednocześnie traumatologami, co oznacza, że angażują się oni w chirurgię urazową, jeżeli zachodzi taka potrzeba.
Od ortopedy wymaga się szerokiej wiedzy zakresowo obejmującej m.in. anatomię, fizjologię ruchu, biomechanikę oraz patofizjologię.
Reklama
Co leczy ortopeda?
Jakie schorzenia, urazy i uszkodzenia szeroko pojętego układu mięśniowo-stawowo-kostnego rozpoznaje ortopeda, co leczy? Główne choroby i anomalia, które diagnozuje tzw. lekarz od złamań, to:
- zwichnięcia, złamania, skręcenia kości i inne urazy (np. zwichnięcie kości skokowej, uszkodzenie łąkotki);
- wady wrodzone (np. kręcz szyi, rozwojowa dysplazja stawów biodrowych) i nabyte (płaskostopie, paluch koślawy);
- choroby kręgosłupa (np. dyskopatie, przepuklina dyskowa, zmiany zwyrodnieniowe);
- zmiany przeciążeniowe (np. łokieć tenisisty, zespół cieśni kanału nadgarstka);
- choroba Olliera;
- choroba Scheuermanna;
- choroba Dupuytrena;
- choroba Kienbocka;
- choroby zapalne kości i stawów;
- choroby bioder (np. choroba zwyrodnieniowa stawu biodrowego);
- schorzenia nowotworowe kości.
Na podstawie wyżej wymienionej listy schorzeń, których diagnozą i terapią zajmuje się ortopeda, można wysnuć wniosek, iż jest to lekarz nie tylko od złamań i innych uszkodzeń kości, ale od wielu innych niedomagań oraz kontuzji narządu ruchu, nawet chorób metabolicznych albo uwarunkowanych genetycznie.
Reklama
Jak wygląda wizyta u ortopedy?
Lekarze ortopedzi rozpoczynają wizytę w swoim gabinecie od przeprowadzenia z pacjentem szczegółowego wywiadu. W takim układzie dobrze jest zabrać ze sobą zdjęcia rentgenowskie i wyniki innych badań, opisujących konkretne uszkodzenia i problemy z aparatem ruchowym.
Specjalista ten może też sam zlecić wykonanie rentgena wybranej części ciała, USG, tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego. Niekiedy potrzebna będzie bardziej dogłębna diagnostyka, korzystająca z takich badań jak artroskopia, artrografia i densytometria.
Kiedy wiadomo, że dana osoba powinna zgłosić się do ortopedy? Jeśli nastąpił jakiś uraz narządu ruchu (skręcenie, zwichnięcie, czy złamanie), ale także wtedy kiedy pacjent odczuwa ból np. w kręgosłupie, czy w konkretnym stawie lub stawach, zaobserwuje ograniczenie ich ruchomości, obrzęki, czy niepokojące trzaski i chrzęsty, słyszalne podczas poruszania się. Podejrzane mogą być też takie symptomy jak drętwienie kończyn, szumy w uszach, czy migreny.
Ortopeda dziecięcy natomiast powinien zbadać układ ruchu, szczególnie staw biodrowy, u niemowląt. Należy udać się na taką wizytę po około kilku tygodniach od narodzin dziecka. Jeśli zostaną wykryte jakieś wady wrodzone, można od razu wszcząć odpowiednie leczenie.
Jeśli termin oczekiwania na spotkanie (w ramach NFZ) z ortopedą wydłuża się, z pomocą może przyjść wówczas prywatny ortopeda.
Reklama
Metody leczenia ortopedy
Dobry ortopeda przeprowadzi szczegółowe rozpoznanie zanim postawi diagnozę i zaproponuje choremu konkretne leczenie. W wachlarzu jego możliwości znajduje się m.in.:
- unieruchomienie uszkodzonej kończyny, czy części ciała (w postaci opatrunków, gipsów, szyn, czy gorsetów),
- operacja chirurgiczna,
- kuracja farmakologiczna np. eliminująca ból, obrzęk, czy stan zapalny (przykładowo można aplikować polecone przez ortopedę niesteroidowe leki przeciwzapalne),
- fizjoterapia i rehabilitacja.
Specjaliści tej dziedziny coraz częściej pozytywnie wypowiadają się w kontekście komórek macierzystych jako leku na różne schorzenia „ortopedyczne”.
W ramach fizjoterapii doktor ortopeda może zlecić takie zabiegi jak np. prądy, elektroterapia, masaże, ćwiczenia w odciążeniu, itp. Odpowiednio dobrana i prowadzona rehabilitacja jest natomiast szczególnie ważna po przebytych zabiegach chirurgicznych, czy np. złamaniach kości.
Czytaj też:
