Co to jest pachymetria?
Pachymetria to badanie pozwalające na dokładne ustalenie grubości rogówki oka. Rogówka to przezroczysta, zewnętrzna warstwa gałki ocznej. Zdrowa ma grubość 0,5-0,6 mm w części środkowej oraz 0,6-0,8 mm wokół obwodu. Zbudowana jest z tkanki nieunaczynionej (dzięki temu jest całkowicie przezierna), za to mocno unerwionej, dlatego wszelkie jej choroby wirusowe, bakteryjne czy grzybicze są niestety bolesne.
Pachymetria bywa też nazywana skrótem CCT, od angielskiego wyrażenia central corneal thickness (grubość centralna rogówki), ponieważ pomiaru dokonuje się właśnie w centralnej części rogówki, czyli w miejscu, gdzie fizjologicznie jest ona najcieńsza.
Często pachymetrię wykonuje się przed tonometrią – badaniem ciśnienia wewnątrzgałkowego IOP (interocular pressure), ponieważ grubość rogówki może mieć znaczący wpływ na ciśnienie w oku. Obydwa badania, wykonane jedno po drugim pozwalają zniwelować wpływ jednego czynnika na drugi i dokładnie ocenić zarówno jedną jak i drugą wartość.
Reklama
Normy i wyniki pachymetrii oka
Prawidłowa grubość centralnej części rogówki zdrowego oka u człowieka rasy białej wynosi około 545 µm. Wartość ta zazwyczaj większa jest rano, co wiąże się z niewielkim obrzękiem tkanki tuż po przebudzeniu.
Jak czytać wyniki pachymetrii? Normy zależą przede wszystkim od pory dnia oraz rasy pacjenta (u osób rasy czarnej rogówka fizjologicznie jest cieńsza, u pacjentów rasy żółtej – grubsza). Interpretacja wyników powinna odbywać się zawsze z uwagą na te czynniki.
Grubość rogówki ściśle związana jest również z ciśnieniem oka – im grubsza rogówka, tym niższe ciśnienie i odwrotnie. Przy zmianie grubości rogówki o 20 µm, ciśnienie w oku zmienia się o 1 mm Hg. Prawidłowe ciśnienie w oku powinno wynosić 10-21 mm Hg.
Wartość ta zmienia się wraz z porą dnia, a najwyższa jest tuż po przebudzeniu (jest to moment, w którym i grubość rogówki i ciśnienie jest największe, a zatem ich naturalna zależność zostaje zaburzona).
Reklama
Jak wygląda badanie pachymetrii dotykowej?
Pomiar grubości rogówki może być przeprowadzony na dwa sposoby:
- dotykowo,
- bezdotykowo.
Do badania dotykowego wykorzystuje się pachymetr ultrasonograficzny, którego głowicę lekarz przykłada bezpośrednio do środkowej części gałki ocznej. Skoro rogówka jest mocno unerwiona, to czy pachymetria dotykowa boli? Nie, ponieważ przed badaniem do oka pacjenta aplikuje się lek znieczulający (między aplikacją leku a badaniem należy odczekać od 3 do 10 minut w zależności od tego, jaka substancja przeciwbólowa została zastosowana).
Podczas badania pacjent musi patrzeć przed siebie, nie może mrugać powiekami ani poruszać gałkami ocznymi. Lekarz natomiast nakłada na głowicę pachymetru żel poprawiający przewodnictwo fal i dociska ją lekko do środka rogówki. Sam pomiar trwa nie więcej niż kilka sekund, a wynik pomiaru odczytywany jest od razu.
Reklama
Na czym polega pachymetria bezdotykowa?
Drugą metodą mierzenia grubości rogówki jest pachymetria bezdotykowa. Jak wygląda badanie? Do jego wykonania wykorzystywany jest pachymetr laserowy, który dokonuje pomiaru nie tylko w punkcie centralnym rogówki, ale na całej jej powierzchni, tworząc niejako mapę jej grubości.
Zalety pachymetrii bezdotykowej:
- brak kontaktu z urządzeniem pomiarowym gwarantuje całkowite bezpieczeństwo (nie powoduje podrażnień, infekcji itd.),
- brak dyskomfortu podczas badania,
- nie ma konieczności podawania znieczulenia,
- precyzyjność pomiaru,
- możliwość jednoczesnego zbadania całej struktury przedniej oka (np. głębokości komory przedniej oka).
Pachymetria bezdotykowa ma jednak dwie wady, są to:
- cena (wyższa niż w przypadku pachymetrii dotykowej),
- dostępność (więcej gabinetów dysponuje aparatami ultrasonograficznymi niż tomografami laserowymi).
Reklama
Wskazania do pachymetrii
Pomiar grubości rogówki zalecany jest przez okulistów, kiedy podejrzewają oni u pacjenta:
- jaskrę z prawidłowym ciśnieniem,
- jaskrę z wysokim ciśnieniem,
- nadciśnienie oczne,
- stożek rogówki.
Wskazaniem do wykonania pachymetrii są również planowane zabiegi chirurgiczne na rogówce.
Dawniej w diagnostyce jaskry wykonywało się jedynie tonometrię, czyli pomiar ciśnienia w oku. Okazało się jednak, że zbyt cienka rogówka zaniżała wynik badania ciśnienia, a zbyt gruba go zawyżała.
Dziś często zleca się więc jednoczesne wykonanie pomiaru ciśnienia i pomiaru grubości rogówki, ponieważ wiadomo, że czynniki te mają na siebie wzajemny wpływ. Dzięki temu rzadziej występują błędy w ocenie współczynników, co skutkuje lepszą diagnostyką i trafniejszym wyborem metod leczenia.
W przypadku dolegliwości zwanej stożkiem rogówki tkanka w centralnej części oka robi się coraz cieńsza, co prowadzi do jej nienaturalnego wybrzuszenia. Dlatego pachymetria jest badaniem ważnym w diagnostyce tej choroby.
Reklama
Cena pachymetrii
Badanie grubości rogówki wykonuje się zazwyczaj u okulisty i nie jest konieczna wizyta w szpitalu - wystarczy znaleźć poradnię, która specjalizuje się w pachymetrii. Ceny takiego badania gabinetach prywatnych zazwyczaj wynosi od 30 do 100 złotych za jedno oko.
