Przyczyny pałeczkowatych palców
Palce pałeczkowate są też określane jako palce Hipokratesa, pałeczkowatość palców, czy paznokcie zegarowe. W związku z tym, że wygląd palca w zaawansowanym stadium tego objawu chorobowego przypomina pałeczkę dobosza, o tym zjawisku mówi się też „pałeczki dobosza”.
Ten symptom objawia się pogrubieniem końcowych części palców oraz uwypukleniem i zaokrągleniem samych paznokci. Rzadko kiedy pałeczkowatość palców wiąże się z cechą wrodzoną, odziedziczoną po kimś z rodziny.
Przyczyny palców pałeczkowatych najczęściej tkwią z różnych schorzeniach. Można je podzielić na kilka grup chorób. Oto najczęstsze z nich:
- choroby układu oddechowego (m.in. mukowiscydoza, zatorowość płucna, przewlekła obturacyjna choroba płuc, śródmiąższowe choroby płuc, pylica płuc, czy odma opłucnowa);
- nowotwory (np. rak płuca, rak żołądka, nowotwór przełyku, rak oskrzeli, rak jelita grubego, międzybłoniak opłucnej, chłoniak Hodgkina, grasiczak);
- choroby układu krążenia (m.in. sinicze wady serca, tętniak aorty, infekcyjne zapalenie wsierdzia, bolesny rumień kończyn);
- schorzenia układu pokarmowego (np. marskość wątroby, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, zespół Gardnera, pełzakowica, robaczyce);
- schorzenia endokrynologiczne (np. choroba Gravesa-Basedowa, akromegalia);
- schorzenia reumatologiczne (np. łuszczycowe zapalenie stawów, osteoartropatia przerostowa);
- inne (m.in. zatrucia np. alkoholem, arsenem, rtęcią, zaburzenia odżywiania, narkomania oraz hiperwitaminoza A).
Reklama
Pałeczkowate palce u nóg
Pojedynczy pałeczkowaty palec lub występowanie tylko kilku pałeczek dobosza u jednej ręki albo stopy to rzadszy objaw niż pałeczkowatość palców u obu rąk bądź stóp.
Jeśli obserwuje się taką sytuację, można to wiązać z takimi stanami jak porażenie splotu barkowego, zapalenie nerwu pośrodkowego, tętniak aorty, tętniak tętnicy podobojczykowej, bądź sarkoidoza.
Pałeczkowate palce u rąk są rejestrowane dużo częściej niż ta sama przypadłość pojawiająca się u palców stóp.
Pałeczkowate palce u nóg objawiają się, podobnie jak pałeczkowatość palców dłoni, zwiotczeniem łożysk paznokci i pogrubieniem dystalnych paliczków. Paznokcie przy tej odznace chorobowej stają się wypukłe i bardziej zaokrąglone, przypominając szkiełko chroniące tarczę zegara. Bezpośrednią przyczyną tego zjawiska jest niedotlenienie paliczków.
Warto zaznaczyć, że główny powód występowania pałeczek dobosza nie jest znany.
Reklama
Test na pałeczkowate palce
Jeśli nie do końca wiadomo czy opisywany przypadek ma miejsce, warto wykonać test na palce pałeczkowate.
Polega on na zmierzeniu kąta Lovibonda, umiejscowionego między powierzchnią płytki paznokcia a bliższym odcinkiem ostatniego paliczka. W momencie przekroczenia 180 stopni, można mówić o pałeczkowatości palców. Okazuje się, że taki sprawdzian można wykonać samodzielnie w domu.
Jak badamy pałeczkowate palce? Należy zetknąć ze sobą grzbiety przeciwległych palców wskazujących dłoni. Jeżeli nie zauważy się wolnych odstępów między palcami na odcinku wałów paznokciowych, a same płytki paznokciowe nie łączą się w żaden sposób, oznacza to, że mamy do czynienia z omawianymi pałeczkami dobosza.
W prawidłowym wyglądzie palców przestrzeń tuż nad paznokciami powinna układać się w kształt rombu.
Ani prześwietlenie nóg, ani RTG dłoni nie wskaże na występowanie palców Hipokratesa.
Reklama
Leczenie pałeczkowatych palców
Palce, określane jako pałeczkowate, są objawem chorobowym, dlatego leczenie zależy od konkretnej choroby, której są zwiastunem. To, co należy zrobić w momencie odkrycia pałeczek dobosza u siebie, to wizyta u lekarza, który przeprowadzi wnikliwą diagnostykę.
Najpierw medyk zrobi dokładny wywiad z pacjentem, podczas którego zapyta m.in. o występowanie takich objawów jak duszność, szybkie męczenie się, bolesność w klatce piersiowej, zawroty głowy, omdlenia, kołatania serca, kaszel, stan podgorączkowy, bóle brzucha, wypadanie włosów, suchość skóry, kłopoty z wypróżnianiem oraz obecność śluzu lub krwi w kale.
Ponadto będzie chciał poznać np. dane dotyczące apetytu oraz wagi, a także palenia papierosów, spożywania alkoholu, narkotyzowania się, wdychania szkodliwych substancji, wywiadu rodzinnego, przebytych chorób i operacji.
W dalszej kolejności lekarz zleci wykonanie badań, w tym laboratoryjnych (np. morfologii, prób wątrobowych, stężenia hormonów, wskaźników zapalenia), obrazowych (np. RTG klatki piersiowej, USG brzucha, czy spirometrię), a niekiedy także oznaczenie markerów nowotworowych.
Na podstawie zebranych informacji i wyników badań, lekarz wprowadza właściwe postępowanie terapeutyczne. Palców pałeczkowatych się nie leczy, leczenie obejmuje schorzenie, które wywołało ten symptom.
Reklama
Pałeczkowate palce u dzieci
Pałeczkowate palce u dzieci mogą stanowić rzadki, lecz jednak występujący, objaw genetyczny, zatem u niektórych dzieci są cechą wrodzoną.
Wrodzone palce pałeczkowate to sporadycznie pojawiająca się sytuacja, częściej mamy do czynienia z tym symptomem jako oznaką choroby.
Pałeczkowatość palców u małych pacjentów ma miejsce przy różnych, nierzadko poważnych schorzeniach. Dlatego po zauważeniu takiej oznaki u swojego dziecka, warto jak najszybciej udać się z nim do pediatry.
Pałeczki dobosza u dzieci mogą się wiązać ze schorzeniami kardiologicznymi, bądź dotyczącymi układu oddechowego, lub pokarmowego, czy z zaburzeniami endokrynologicznymi lub reumatologicznymi.
W niektórych przypadkach pogłębiona diagnostyka tego zjawiska wskazuje na obecność nowotworu, np. przełyku, płuc, czy żołądka.
Reklama
Pałeczkowate palce a mukowiscydoza
Palce pałeczkowate to charakterystyczny objaw nie jednej choroby. Jednak warto wspomnieć o jednej z nich – mukowiscydozie – w jej przebiegu palce pałeczkowate to sygnał, że z organizmem dzieje się coś niepokojącego.
Bezpośrednią przyczyną pałeczkowatych palców w mukowiscydozie jest obniżenie sprawności oddechowej płuc, co przekłada się na niedotlenienie peryferyjnych części ciała, w tym paliczków.
- W pierwszym etapie pałeczkowatości palców w tej chorobie dochodzi do zmiękczenia łożyska paznokcia bez widocznych i wyraźnych zmian w jego strukturze.
- W drugiej fazie następuje łagodna pałeczkowatość (lecz nie jest ona jeszcze dobrze widoczna).
- Trzeci etap to już widoczne gołym okiem powiększenie wypukłości fałdu paznokcia.
- W czwartej fazie mamy zgrubienie paliczków, a w ostatniej – piątej – zauważane są największe zmiany, kiedy palce przypominają maczugi (wtórna osteoartropatia przerostowa).
Mukowiscydoza to schorzenie genetyczne, które, poza pałeczkowatością palców, objawia się także przewlekłym kaszlem, powracającym zapaleniem płuc i oskrzeli.
