Co to jest paracetamol?
Paracetamol to inaczej acetaminofen. Jest to substancja, która na świecie znana jest od około 80 lat, do Polski natomiast przywędrowała dopiero w latach dziewięćdziesiątych XX wieku. Związek ten jest pochodną fenacetyny.
Paracetamolem niweluje się gorączkę oraz dolegliwości bólowe różnego pochodzenia (m.in. bóle głowy, brzucha, zęba, mięśni, stawów, menstruacyjne).
Aby go kupić nie jest potrzebna recepta. Dzięki temu preparat jest dostępny nie tylko w aptekach, ale także w sklepach, na stacjach benzynowych, itp. Niestety, łatwa dostępność paracetamolu w połączeniu z brakiem informacji na opakowaniu o tym, że w składzie medykamentu występuje ten komponent sprawia, że środek może być niebezpieczny (szczególnie dotyczy to leków złożonych). Przyjęcie zbyt dużej dawki paracetamolu grozi bowiem zatruciem organizmu, co może prowadzić nawet do zgonu. Dlatego bardzo ważne jest to aby zażywać lek z paracetamolem jedynie w dawkach zaleconych przez lekarza, bądź farmaceutę lub stosując się do wskazówek podanych na ulotce preparatu.
Substancja ta jest jednak uważana za bezpieczną, o ile jest stosowana w zaleconych dawkach, także dla ciężarnych, kobiet karmiących naturalnie oraz dzieci. Paracetamol dla dzieci poniżej 6. roku życia powinien być podawany jedynie z przepisu lekarza.
Reklama
Działanie paracetamolu
Jak działa paracetamol? Wykazuje skuteczność wobec wysokiej gorączki oraz umiarkowanego i przewlekłego bólu. Działanie przeciwgorączkowe paracetamolu polega na zatrzymywaniu syntezy prostaglandyn w centralnym układzie nerwowym, które to są odpowiedzialne za podwyższanie ciepłoty ciała. Działanie przeciwbólowe paracetamolu również ma związek z reakcją centralnego układu nerwowego powodując obniżanie wrażliwości receptorów bólowych, dzięki czemu wzrasta dopuszczalny próg bólu.
Paracetamol nie wykazuje natomiast właściwości przeciwzapalnych. Leki z paracetamolem nie powodują przez to objawów niepożądanych, które zwykle występują przy stosowaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych. W związku z tym są zalecane osobom, które ze względów zdrowotnych nie mogą zażywać NLPZ.
Jak długo jest skuteczny paracetamol? Działanieprzeciwgorączkowe utrzymuje się przez okres 6-8 godzin, a przeciwbólowe – 4-6 godzin.
Reklama
Na co jest skuteczny paracetamol?
W jakich przypadkach sprawdzi się paracetamol, na co jest skuteczny? Działa na wysoką gorączkę oraz na ból o charakterze ostrym lub przewlekłym. Środki z paracetamolem są zalecane na dolegliwości bólowe występujące w obrębie głowy (także na bóle migrenowe), brzucha, uszu, zębów, stawów, mięśni i kości. Cieszą się one także popularnością wśród pań borykających się z bólem menstruacyjnym.
W lekach złożonych znana jest też inna właściwość preparatu: paracetamol na przeziębienie. Medykamenty tego rodzaju mają działać m.in. przeciwgorączkowo, przeciwbólowo, wzmacniająco.
Paracetamol stosuje się ponadto, gdy po zabiegach chirurgicznych i operacjach pojawiają się dolegliwości bólowe.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca stosowanie paracetamolu w terapii bólu spowodowanego chorobą nowotworową.
Ważną informacją jest również to po jakim czasie działa paracetamol. To zależy od konkretnego leku, wieku pacjenta oraz zastosowanej dawki. Ogólnie jednak przyjmuje się, że po podaniu doustnym paracetamol zaczyna działać po upływie 30-120 minut.
Reklama
Jak dawkować paracetamol?
Jak przyjmować paracetamol? Dawkowanie zależy od wieku pacjenta, jego stanu, konkretnej dolegliwości oraz szczególnego preparatu. O ile lekarz, bądź farmaceuta nie zalecą inaczej, osoba dorosła nie może zażywać więcej niż 4 g paracetamolu na dobę (jeśli jest zażywany przewlekle, nie należy przekraczać dziennej dawki 2,5 g). Natomiast dzieciom między 6 a 12 rokiem życia maksymalnie można aplikować paracetamol do 2 g dziennie, jednak konkretna dawka jest wyliczana na podstawie masy ciała dziecka.
Ze względu na to, że przedawkowanie paracetamolu jest stosunkowo łatwe, nie wolno stosować go częściej niż co 4 godziny, ani więcej niż 4 razy na dobę.
Środki z paracetamolem można podawać doustnie, dożylnie lub doodbytniczo. Najszybciej działa wstrzyknięty drogą dożylną.
Paracetamol w ciąży oraz podczas karmienia piersią może być przyjmowany. Poza tym z tego środka mogą korzystać osoby z chorobą wrzodową, pacjenci z problemami dotyczącymi krzepnięcia krwi, chorzy na astmę aspirynową i u których występuje alergia na kwas acetylosalicylowy lub inne NLPZ. Paracetamol można stosować łącznie z ibuprofenem (naprzemienne). W uzasadnionych przypadkach, kiedy lekarz tak zaleci, środek z paracetamolem może być podany dzieciom poniżej 3. roku życia, a nawet noworodkom.
Reklama
Skutki uboczne paracetamolu
Kiedy preparat jest stosowany nie z przepisu lekarza, ani gdy farmaceuta nie powiedział jak zażywać paracetamol, ulotka powinna być wytyczną w takim przypadku. Jest to szczególnie ważne ze względu na to, że niewłaściwe dawkowanie może wywołać zatrucie paracetamolem. Zażycie zbyt dużej dawki tej substancji (np. przez stosowanie kilku leków złożonych, zawierających paracetamol i oddzielnie samego paracetamolu) już po kilku godzinach może objawić się takimi niepożądanymi symptomami jak nudności, wymioty, w dalszej kolejności bóle brzucha, zwłaszcza odczuwane w prawym boku (w okolicy wątroby). W następnym dniu dostrzegane są takie oznaki jak żółtaczka, skaza krwotoczna, prowadzące do niewydolności wątroby. Ten objaw może z kolei wywołać śpiączkę, zaburzenia w funkcjonowaniu różnych narządów, a nawet zgon.
W razie zauważenia już pierwszych symptomów przedawkowania leku należy jak najszybciej udać się po pomoc do szpitala.
Naturalnie uczulenie na paracetamol lub jakikolwiek inny składnik leku wyklucza możliwość przyjmowania go.
Do czego jeszcze może prowadzić zażywanie preparatów, w których substancją czynną jest paracetamol? Skutki uboczne stosowania takich środków to m.in. wysypka, świąd skóry, zaczerwienienie, zaburzenia czynności wątroby, małopłytkowość, czy wstrząs anafilaktyczny.
