Patomorfologia jest nauką, która przede wszystkim analizuje zmiany w tkankach i narządach człowieka, pojawiające się na skutek konkretnej choroby. Jest to dziedzina interdyscyplinarna, łącząca zagadnienia naukowe z wielu obszarów medycyny i innych działów nauki. Pacjent w zasadzie nie ma kontaktu z patomorfologami. Do tych lekarzy zgłaszają się inni pracownicy służby zdrowia, zlecając wykonanie indywidualnych badań.
Co to jest patomorfologia?
Patomorfologia, opiera się głównie na badaniach i analizie materiału badawczego. W organizmie każdego chorego człowieka zachodzą zmiany. Odstępstwa od ogólnie przyjętych norm zdrowotnych odnoszą się zarówno do samych tkanek, jak i wszystkich innych narządów. Ta dziedzina medycyny zajmuje się rozpoznawaniem, klasyfikacją oraz czynnikami prognostycznymi chorób na podstawie występujących w organizmie zmian morfologicznych.
Szczegółowa diagnostyka tych zmian i ich prawidłowa medyczna ocena pozwalają rozpoznać chorobę, stopień jej zaawansowania i przewidzieć dalszy przebieg zniszczeń w organizmie. Taka opinia znacznie ułatwia leczenie i wprowadzenie odpowiedniej formy.
Odpowiedź na pytanie, co to jest patomorfologia to dla wielu osób jedno stwierdzenie - badanie zwłok. Niestety bardzo często zawód patomorfologa jest kojarzony tylko i wyłącznie z pośmiertnym badaniem ciała w celu ustalenia przyczyn zgonu. To także bardzo ważny element patomorfologii, ale nie jedyny.
Patomorfologia to interdyscyplinarna nauka, która przydaje się we wszystkich gałęziach medycyna. Charakteryzuje się:
- połączeniem wiedzy z wielu specjalizacji medycznych,
- wykorzystywaniem różnych metod badawczych,
- możliwością indywidualnej oceny stopnia zaawansowania choroby,
- szybkim rozpoznaniem zmian chorobowych, ułatwiającym włączenie odpowiedniego leczenia,
- monitorowaniem skuteczności prowadzanych form leczenia.
Reklama
Kim jest patomorfolog?
Patomorfolog ocenia tkanki i narządy danego pacjenta, analizując ich budowę i rozmieszczenie. Do czego potrzebna jest bardzo szeroka wiedza medyczna. Na podstawie analizy i porównań ze statystycznymi przypadkami może dokładnie ocenić stan komórek i tkanek, stwierdzić, na ile ich budowa i struktura odbiega od normy, a tym jak mocno jest zaawansowany stan chorobowy. Ma to ogromne znaczenie dla wyboru formy leczenia i stopnia jego natężenia.
Lekarz patomorfolog korzysta z takich metod badawczych jak:
- biopsja cienko- lub gruboigłowa, polegająca pobieraniu materiału do badań z komórek za pomocą igły;
- mikroskopia, włącznie z cyfrową analizą obrazu, polegająca na badaniu pod mikroskopem pobranych od pacjenta tkanek lub komórek (badanie cytologiczne) w celu zebrania informacji o procesie chorobotwórczym;
- cytochemia, na podstawie której oceniany jest skład chemiczny komórek i tkanek;
- histochemia, czyli mikroskopowe badanie histopatologiczne,
- biologia molekularna, pozwalająca wyizolować z komórek ich pojedyncze części, na przykład specyficzne białka czy kwasy nukleinowe i poddać je badaniom molekularnym,
- cytologia - metoda polegająca na pobieniu płynów z jam ciała pacjetna.
Z efektów pracy patomorfologa korzystają specjaliści wielu dziedzin medycyny, ale nieocenione znaczenie mają dla onkologów. Praca patomorfologa jest wykorzystywana przy leczeniu wielu chorób, w tym chorób nowotworowych.
Ogromną rolę w medycynie spełniają także patomorfolodzy sądowi zajmujący się badaniem przyczyn nagłej i niespodziewanej śmierci. Wyniki przeprowadzanej sekcji zwłok wielokrotnie mają kluczowe znaczenie w postępowaniach sądowych. W obecnych czasach patomorfologia sądowa dość szybko się rozwija z uwagi na rozwój techniki i dostęp do coraz lepszego sprzętu i urządzeń medycznych.
A czy patomorfolog a patolog to te same osoby? Nie do końca. Patomorfologia jest obszarem w patologii. Patolog zajmuje się przede wszystkim ropoznawaniem przyczyn zgonu i pozostaje w ciągłym kontakcie z różnymi organami ścigania.
Reklama
Czym zajmuje się patomorfolog?
Patomorfolog to lekarz, który głównie pracuje w laboratorium i rzadko ma kontakt z pacjentami. Czym zajmuje się patomorfolog? Na czym polega jego praca? To pytanie zastanawia wielu chorych. Ten specjalista:
- analizuje próbki tkanek i komórek,
- wykorzystują dostępne techniki badawcze i szuka w nich odstępstw od normy,
- rozpoznaje i ocenia stopień zaawansowania choroby,
- pomaga w doborze indywidualnej terapii.
To właśnie analiza sporządzona przez patomorfologa jest podstawą do opracowania schematu leczenia.
W większości przypadków ciężkich chorób leczenie nie byłoby możliwe bez efektów pracy tego specjalisty. W przypadkach niejednoznacznych wyników innych badań, analiza patomorfologiczna może być jedyną odpowiedzią na pytanie z jaką chorobą mierzy się pacjent.
Reklama
Badania prowadzone przez patomorfologa
Patomorfolog przeprowadza także 2 główne rodzaje badań:
- badanie histopatologiczne, któremu poddawane są tkanki pobrane w trakcie biopsji (np. brodawki czy kaszaki), tkanki pobrane w czasie gastroskopii (na przykład polipy) lub wyskrobiny (pochodzące ze zmienionych chorobowo fragmentów skóry),
- badanie cytologiczne, które sprawdza komórki pobrane w trakcie biopsji oraz te, które pochodzą z płynów uzyskanych podczas punkcji. Cytologia dotyczy też badań ginekologicznych.
Lekarze patomorfolodzy uzyskują tak pobrany materiał do badań i na tej podstawie stawiają diagnozę. Tak naprawdę w większości przypadków inni lekarze uzależniają dalsze leczenie chorego od wyników pracy patomorfologów.
Patomorfolog jako specjalista, opierając się na wynikach swoich badań, zajmuje się rozpoznawaniem wielu chorób.
Oto kilka przykładów:
- rozpoznawanie wszelkich zmian nowotworowych,
- rozpoznawanie zaburzeń krążenia o podłożu morfologicznym,
- diagnozowanie ostrych powikłań cukrzycy,
- diagnozowanie przyczyn wielu ciężkich chorób, jak niewydolność nerek czy marskość wątroby
Reklama
Jak zostać patomorfologiem?
Wiele osób zastanawia się, jak zostać patomorfologiem. Pierwszy etap to skończenie studiów medycznych, a następnie uzyskanie specjalizacji z zakresu patomorfologii, a zatem to kolejne lata nauki. Podstawowy moduł trwa trzy lata, a dodatkowy kolejne dwa.
Na zakończenie odbywania specjalizacji, kandydat musi zdać Państwowy Egzamin Specjalizacyjny. Składa się on zarówno z części pisemnej, jak i ustnej.
Po zdaniu egzaminu omawiany lekarz specjalista może znaleźć zatrudnienie w wielu gałęziach medycyny - zarówno w szpitalach i klinikach, a także licznych niepublicznych zakładach patomorfologii. Ile zarabia patomorfolog? Minimalne zarobki lekarzy na kolejnych szczeblach kariery są określane ustawowo i podlegają corocznej waloryzacji.
Pracownicy medyczni twierdzą, iż jest zbyt mało patomorfologów w naszym kraju, choć to lekarze na wagę złota. Ze względu na to, że w Polsce liczba tego rodzaju specjalistów jest niewystarczająca, mogą oni liczyć na bardzo satysfakcjonujące wynagrodzenia.
Problem ich małej liczebnoości jest jednak bardzo niepojący, zważywszy na rosnące liczby zachorowań pacjentów na nowotwory. Jak już zostało powiedziane - ta dziedzina medycyna tak naprawdę przydaje się we wszystkich jej pozostałych dyscyplinach. Niestety często błędnie jest postrzegana tylko jako element medycyny sądowej.
