Pękające kąciki ust, czyli zajady
Pękające kąciki ust są dolegliwością o charakterze zapalnym, najczęściej powodowaną czynnikami infekcyjnymi, w tym zakażeniami bakteryjnymi i grzybiczymi, ale też między innymi niedoborem określonych witamin. Schorzenie to znane jest w nomenklaturze medycznej, jako zapalenie kącików ust lub kątowe zapalenie jamy ustnej (łac. cheilitis angularis), potoczna zaś nazwa to zajady.
Szacuje się, że u osób dorosłych stanowi ono 0,7-3,8 procent wszystkich zmian chorobowych w ustach, u dzieci natomiast – nawet do 15 procent, przy czym największą zapadalność notuje się w przedziale wiekowym 30-60 lat. Objawy kątowego zapalenia ust mogą się utrzymywać od kilku tygodni do nawet kilku lat, w zależności od czynnika etiologicznego, a także trafności diagnozy i skuteczności leczenia.
Reklama
Jak wyglądają popękane kąciki ust?
Kątowe zapalenie ust jest chorobą obejmującą zarówno skórę, jak i błony śluzowe. Bolesne i nieestetyczne pęknięcia tworzą się na granicy obu powierzchni, a więc tam, gdzie wargi stykają się ze skórą. Zmiany występują po jednej stronie lub symetrycznie. Popękane kąciki ust są tylko jednym z objawów choroby. Pozostałe, to:
- głębokie nadżerki w miejscu infekcji;
- rumień, zaczerwienienie;
- łuszczenie się skóry;
- ból, pieczenie;
- możliwe krwawienie.
Reklama
Przyczyny pękających kącików ust
Przyczyny pękających kącików ust są zróżnicowane i często się przenikają. Cheilitis angulariswystępuje występuje jako schorzenie izolowane bądź jeden z objawów innych chorób i zaburzeń. Do najważniejszych czynników etiologicznych należą:
- zakażenie drożdżakami Candida albicans;
- zakażenie bakteriami gronkowca lub paciorkowca;
- jednoczesne zakażenie drożdżakowo-bakteryjne;
- zakażenie wirusem opryszczki (HSV1);
- niedobór witamin z grupy B;
- niedokrwistość megablastyczna;
- brak żelaza (w tym niedokrwistość z niedoboru tego pierwiastka);
- niedobór cynku;
- alergia kontaktowa (np. uczulenie na nikiel);
- cukrzyca;
- próchnica;
- wady zgryzu;
- podrażnienie przez aparat ortodontyczny lub protezę;
- podrażnienie przez wiatr i mróz;
- zaburzenia trawienia;
- obniżona odporność;
- stres;
- dermatozy i choroby ogólnoustrojowe objawiające się na powierzchni ciała, takie jak toczeń, liszaj, pęcherzyca, atopowe zapalenie skóry;
- niektóre leki, w tym antybiotyki oraz retinoidy (pochodne witaminy A);
- alkohol, papierosy i narkotyki.
Reklama
Pękanie kącików ust – jakich witamin brakuje w organizmie?
Kątowe zapalenie ust najczęściej wywoływane jest przez grzyby lub bakterie, pozostałe zaś czynniki stanowią swego rodzaju podłoże sprzyjające rozwojowi infekcji. W ostatnich latach duże znaczenie przypisuje się w tym kontekście niedoborom określonych witamin i składników mineralnych. Na co należy zwracać uwagę? Jakiej witaminy brakuje, gdy pękają kąciki ust? Badania wskazują, że są to przede wszystkim:
- witamina B2 (ryboflawina);
- witamina B3 (PP);
- witamina B6 (pirydoksyna);
- witamina B12 (kobalamina).
Niedobór jednej lub kilku wymienionych wyżej substancji może powodować stany zapalne oraz wysuszenie błon śluzowych skóry. Efektem jest pękanie nie tylko kącików ust, ale też warg.
Reklama
Pękające kąciki ust w ciąży – skąd się biorą?
Inną okolicznością sprzyjającą występowaniu zajadów są różnego typu procesy zachodzące w organizmie kobiety ciężarnej. Pękające kąciki ust w ciąży to zjawisko nader powszechne. Z medycznego punktu widzenia zwiększoną zapadalność na Cheilitis angularis wytłumaczyć można takimi czynnikami, jak występujące w tym czasie:
- niedobory żelaza, w niektórych przypadkach prowadzące nawet do anemii;
- awitaminozy, w tym braki witamin grupy B;
- ogólne osłabienie odporności, typowe w okresie ciąży.
Reklama
Co na pękające kąciki ust – sposoby leczenia
Co na pękające kąciki ust? Wystarczą domowe sposoby, czy niezbędne jest leczenie farmakologiczne? Pamiętać należy, że Cheilitis angularis nie jest drobnym problemem kosmetycznym, lecz stosunkowo poważnym schorzeniem. W większości przypadków najskuteczniejsze okazuje się połączenie dwóch trybów postępowania objawowego i przyczynowego.
Metody domowe najczęściej mają charakter profilaktyczny lub doraźny. Należą do nich:
- zmiana diety, włączenie produktów zawierających duże ilości witamin B2, B3, B6, B12, a także żelaza i cynku (rośliny strączkowe, mięso wieprzowe i wołowe, wątroba, mleko o i jego przetwory, produkty zbożowe, drożdże spożywcze);
- suplementacja wyżej wymienionych substancji (zwłaszcza w przypadku osób stosujących dietę wegetariańską i wegańską);
- dbałość o higienę jamy ustnej oraz zdrowe zęby;
- dbałość o higienę psychiczną, unikanie stresu;
- unikanie/rezygnacja z używek;
- unikanie ekspozycji na niekorzystne warunki atmosferyczne (mróz, wiatr);
- stosowanie naturalnych okładów na zmienione chorobowo miejsca, z użyciem między innymi czosnku, miodu czy drożdży;
- stosowanie kremów nawilżających oraz preparatów domowej roboty, zawierających w swoim składzie ekstrakty z aloesu i zielonego ogórka, alantoinę, mocznik.
Reklama
Farmakologiczne leczenie pękających kącików ust
Leczenie pękających kącików ust z wykorzystaniem metod farmakologicznych ściśle uzależnione jest od etiopatogenezy schorzenia. Jednym z podstawowych leków ordynowanych w takiej sytuacji jest nystatyna– stary i sprawdzony antybiotyk polienowy, zazwyczaj bardzo skuteczny w zwalczaniu zakażeń o podłożu grzybiczym. Stosuje się też leki przeciwgrzybicze oraz słabe glikokortykosteroidy o działaniu miejscowym.
Dostępne bez recepty maści na zajady zawierają złożone kompleksy witamin z grupy B, a także C i E. Należy pamiętać, że w sytuacji, gdy pękające kąciki ust są objawem poważniejszej choroby (cukrzyca, niedokrwistość etc.), podstawą jest leczenie schorzenia pierwotnego.
