Co to jest perforacja jelita?
Perforacja jelita to stan, który charakteryzuje się zniszczeniem wszystkich warstw przewodu pokarmowego. To schorzenie jest także określane jako przedziurawienie ściany jelita.
Uszkodzenie wywołuje przedostawanie się treści pokarmowej poza obręb przewodu pokarmowego. Wymaga szybkiej interwencji medycznej i zabiegu chirurgicznego. Przedziurawienie jelita dotyczy dorosłych i dzieci.
U zdrowych osób przewód pokarmowy jest strukturą ciągłą. Ściany całego przewodu pokarmowego muszą być szczelne, aby trawione jedzenie nie wydostawało się poza przewód i rozprzestrzeniało po całej jamie brzusznej.
Perforacja jelit, które osiągają długość do 7 m długości może pojawić na całej długości lub w konkretnej części. Przyczyny przedziurawienia są bardzo różne.
Do najczęściej występujących należą:
- stany zapalne jelit (np. zapalenie wyrostka robaczkowego),
- schorzenia przewlekłe jelit (np. choroba Leśniowskiego-Crohna),
- urazy (np. po wypadku komunikacyjnym),
- rany kłute lub cięte,
- skręt jelit,
- zaburzenia flory bakteryjnej jelit,
- niedokrwienie,
- choroby zakaźne (dur brzuszny, gruźlica).
Osobami narażonymi na ten typ schorzenia są często pacjenci z chorobami jelit i dwunastnicy. Częstym przypadkiem jest także perforacja jelita u noworodka, która występuje jako powikłanie u wcześniaków. Ważna jest obserwacja malucha, analiza objawów towarzyszących i szybkie podjęcie leczenia.
Do perforacji u tak małych dzieci dochodzi najczęściej w wyniku martwiczego zapalenia jelit.
Reklama
Objawy perforacji jelit
Pierwszym objawem perforacji jelita jest nagły i silny ból brzucha. Pojawia się w konkretnym miejscu i jest prosty do zlokalizowania. To może być pierwszy sygnał o przedziurawieniu jelita. Kolejne objawy są już ściśle powiązane z miejscem wydostawania się zawartości jelita do jamy brzusznej.
Najważniejszymi charakterystycznymi objawy perforacji jelita są:
- bóle brzucha, a w szczególności bolesność uciskowa w trakcie badania palpacyjnego,
- nudności,
- wymioty,
- brzuch deskowaty, czyli silne napięcie mięśni brzucha,
- zatrzymanie gazów,
- zatrzymanie stolca,
- zmienna temperatura ciała,
- powiększenie żołądka.
Mniej typowymi objawami, związanymi z rozwijającym się wstrząsem septycznym są:
- bladość skóry,
- częste pocenie,
- zwiększona częstotliwość oddechu,
- mniejsza ilość wydalanego moczu,
- tachykardia, czyli zwiększenie częstości oddechu.
Wyniki badań laboratoryjnych, które przeprowadzane są w sytuacji występowania objawów perforacji jelita grubego wskazują zawsze odchylenia od normy i wymagają dalszej diagnozy.
Objawami perforacji przewodu pokarmowego są głównie nieprawidłowości, które wykazują:
- wzrost liczby leukocytów,
- wzrost parametrów zapalnych,
- wzrost stężenia hemoglobiny,
- odchylenia w jonogramie elektrolitów,
- wzrost stężenia mocznika,
- wzrost hematokrytu.
Reklama
Perforacja jelita grubego
Problem przedziurawienia jelita dotyczy zarówno jelita cienkiego i grubego. Rzadziej dochodzi do przerwania ciągłości jelita cienkiego. Poważniejszym schorzeniem jest perforacja jelita grubego.
Niebezpieczną przyczyną perforacji jelita grubego jest choroba uchyłkowa, nazywana także perforacją uchyłka esicy. Uchyłki jelita grubego to niewielkie uwypuklenia błony śluzowej jelita.
Zbyt mała ilość błonnika w diecie powoduje niedostateczne wypełnianie jelita pokarmem. Dochodzi do wzrostu ciśnienia wewnątrz jelitowego i wypychania błony śluzowej jelita na zewnątrz. Schorzenie z reguły przebiega bezobjawowo, ale nieleczone prowadzi do ostrego powikłania, jakim jest perforacja.
Kolejnymi przyczynami perforacji jelita grubego są:
- rak jelita grubego,
- stany po przeszczepie narządów,
- pęknięcie okrężnicy,
- AIDS,
- stany zapalne tego odcinka przewodu pokarmowego,
- niedrożność,
- niedokrwienie,
- martwica,
- przetoka pooperacyjna po resekcji jelita grubego,
- uszkodzenia pourazowe,
- zakażenie po kolonoskopii.
Reklama
Perforacja jelita grubego po kolonoskopii
Kolonoskopia to badanie jelita grubego, które polega na wprowadzeniu wziernika zakończonego kamerą ze źródłem światła przez odbyt do jelita. Za pomocą tej metody lekarz jest w stanie obejrzeć jelito od wewnątrz w warunkach ambulatoryjnych.
Tego typu badanie wziernikowe niesie stosunkowo niewielkie ryzyko powikłań, ale czasem dochodzi do przebicia przewodu pokarmowego i perforacji jelita grubego po kolonoskopii.
Najczęściej występującym objawem perforacji jelita po kolonoskopii jest nagły ból brzucha. U niektórych pacjentów pojawia się także dość silne krwawienie, zarówno w trakcie zabiegu, jak i bezpośrednio po zakończeniu.
Krwawienie może wystąpić także kilka godzin po zabiegu. Rozległość uszkodzeń na skutek naruszenia ścian jelita grubego jest bardzo różna – od delikatnych mikrouszkodzeń do rozległych uszkodzeń ściany jelita.
Lekarze zalecają szczegółową obserwację w kierunku pojawienia się niepożądanych objawów do 48 godzin od zakończenia badania endoskopowego. Nieleczona perforacja jelita po kolonoskopii doprowadza do rozwoju zakażenia, a w skrajnych przypadkach do śmierci pacjenta.
Reklama
Perforacja jelita cienkiego
Przedziurawienie jelita cienkiego doprowadza często do odwodnienia i utraty apetytu. Nieleczona perforacja tego odcinka jelita szybko pogarsza stan zdrowia i samopoczucie chorego.
Głównymi przyczynami perforacji jelita cienkiego są powikłania nieleczonych stanów zapalnych jelit. Brak leczenia choroby wrzodowej żołądka także wywołuje przedziurawienie jelita cienkiego.
Perforacja jelita cienkiego może być również następstwem duru brzusznego, gruźlicy, obecności ciała obcego w przewodzie pokarmowym lub urazu. Rany kłute lub cięte w obrębie jamy brzusznej także skutkują przedziurawieniem tego odcinka jelita.
Do objawów uszkodzenia jelita cienkiego należą:
- narastający ból brzucha, w przeciwieństwie do perforacji jelita grubego, której towarzyszy nagły i silny ból,
- krwawe biegunki,
- wymioty,
- bezmocz,
- stany podgorączkowe lub gorączka.
Pojawienie się pierwszych objawów powinno być sygnałem do konsultacji ze specjalistą, aby w porę zapobiec groźnym powikłaniom.
Reklama
Leczenie perforacji jelita
Jak wygląda leczenie perforacji jelita? Podstawową formą leczenia jest zabieg chirurgiczny. Operacja perforacji jelita jest wykonywana na otwartej jamie brzusznej.
Pierwszym krokiem jest zlokalizowanie miejsca uszkodzenia jelita. Zabieg polega na wycięciu uszkodzonej części i zespoleniu obu końcówek jelita. Sytuacja jest bardziej skomplikowana, gdy powstał rozległy stan zapalny i zespolenie nie jest możliwe.
Lekarze wykonują wtedy czasową stomię, czyli wyprowadzenie części jelita na zewnątrz, poza skórę. W tym przypadku potrzebny jest czas na wygojenie tkanek, dopiero po nim można zespalać końcówki jelita. Podczas zabiegu chirurg wykonuje też płukanie jamy otrzewnej płynem antyseptycznym, aby skutecznie usunąć bakterie i zanieczyszczenia. Po operacji pacjent poddawany jest antybiotykoterapii.
Szybka diagnostyka, zaraz po pojawieniu się niepokojących objawów i natychmiastowy zabieg chirurgiczny dają pozytywne rokowania przy perforacji jelita. Im gorszy stan zdrowia osoby przed wystąpieniem przedziurawienia jelita tym słabsze rokowania. Ogromne znaczenie ma jednak czas od wystąpienia pierwszych groźnych sygnałów.
Jelita są ważnym elementem przewodu pokarmowego. Odpowiadają za wchłanianie pokarmu i oczyszczają organizm. Dieta przy perforacji jelita polega głównie na uzupełnieniu płynów i elektrolitów. W późniejszym okresie warto zadbać, aby wprowadzić do codziennego jadłospisu produkty lekkostrawne, z ograniczeniem tłuszczu, błonnika oraz cukrów prostych. Zaleca się spożywanie 5-6 małych posiłków dziennie.
