Czym jest pH pochwy i jakie czynniki na nie wpływają?
Prawidłowe pH pochwy to jej naturalna bariera ochronna, której zadaniem jest zabezpieczenie pochwy przed stanami zapalnymi i infekcjami.
Dodatkowo odpowiedni poziom pH w pochwie zapobiega dalszemu rozprzestrzenianiu się procesu chorobowego na kolejne części intymne, jak szyjka macicy czy endometrium oraz chroni narządy miednicy mniejszej przed stanem zapalnym.
Pochwa każdej kobiety to miejsce, gdzie gromadzi się wiele drobnoustrojów. Niestety nie jest to sterylny obszar, a wyjątkowo narażony na ryzyko infekcji. Z tego powodu panują w niej określone warunki fizjologiczne, które mają chronić pochwę przed rozwojem wielu chorób zakaźnych.
Zdrową pochwę zamieszkują pałeczki kwasu mlekowego. To dobre bakterie, które pozwalają utrzymać zdrowie intymne. W tym przypadku natura sama zadbała o mechanizm zapobiegania namnażania patologicznych mikroorganizmów.
Kwaśne środowisko pochwy jest gwarantem utrzymania zdrowia intymnego.
Wiele czynników wpływa na zmianę poziomu pH. Najczęściej pH pochwy zmienia się:
- przy zaburzeniach hormonalnych - głównie w czasie menopauzy, którą charakteryzuje podwyższony poziomem pH,
- w trakcie cyklu - estrogen, który osiąga najwyższy poziom w czasie owulacji obniża pH pochwy, a progesteron, który ma większe znaczenie po zakończeniu owulacji podwyższa poziom pH,
- w czasie miesiączki, ponieważ krew ma odczyn zasadowy i zmienia pH na mniej korzystne,
- zaraz po stosunku seksualnym, ponieważ nasienie ma odczyn zasadowy,
- w trakcie przyjmowanie hormonalnych środków antykoncepcyjnych, szczególnie przy ich długotrwałym stosowaniu,
- przy nieodpowiedniej higienie miejsc intymnych np. przy zbyt częstych irygacjach pochwy lub stosowaniu nieodpowiednich środków higieny,
- przy przyjmowaniu antybiotyków, które niszczą pałeczki kwasu mlekowego,
- przy chorobach przenoszonych drogą płciową,
- przy infekcjach bakteryjnych, a najczęściej przy grzybicy,
- przy niektórych chorobach, jak cukrzyca czy nietolerancja glukozy,
- przy dużej liczbie partnerów seksualnych,
- po zabiegach chirurgicznych w obrębie narządów płciowych,
- przy odwodnieniu organizmu.
Reklama
Jakie jest prawidłowe pH pochwy?
Jakie powinno być pH pochwy? Właściwe powinno mieć odczyn kwasowy. Odczyn pH jest wartością, która określa stopień zakwaszenia konkretnego środowiska lub substancji.
W przypadku pochwy pożądany jest odczyn kwasowy i to pałeczki kwasu mlekowego produkują substancje o kwaśnym charakterze. Prawidłowe pH pochwy u kobiety w wieku rozrodczym to skala pomiędzy 3,8 a 4,5.
Wartość poniżej 4,5 jest niezbędna dla utrzymania zdrowia pochwy. Błona śluzowa potrzebuje bakterii, głównie tych z rodzaju Lactobacillus, czyli wspomnianych wcześniej pałeczek kwasu mlekowego.
To one stanowią główną część fizjologicznej flory bakteryjnej tego intymnego miejsca, a zatem ich obecność to całkowicie naturalne zjawisko. To właśnie te bakterie produkują substancje chemiczne o kwaśnym charakterze, a te z kolei utrzymują kwaśne pH pochwy, czyli na odpowiednim poziomie.
Dlaczego tak ważne jest utrzymanie środowiska kwaśnego w okolicach intymnych? Takie kwaśne środowisko jest największym wrogiem złych bakterii, wirusów i grzybów, a to główni wrogowie zdrowej pochwy, którzy nie powinni przetrwać w tym miejscu. Gdy spada ilość pałeczek kwasu mlekowego rośnie pH pochwy i tym samym pojawiają się inne drobnoustroje, które niestety są szkodliwe dla zdrowia.
Prawidłowe pH pochwy może zmieniać się wraz z wiekiem kobiety i przemianami w gospodarce hormonalnej. Im kobieta starsza, tym wyższe pH. Panie w okresie menopauzalnym mogą mieć pH pochwy na poziomie odczynu 5, a w późniejszym wieku na poziomie 6-7.
Ma to ścisły związek ze spadkiem poziomu estrogenów, kiedy błony śluzowe stają się słabsze i mniej nawilżone, a dodatkowo zmniejsza się ilość pałeczek kwasu mlekowego w pochwie. Niestety taki stan zwiększa ryzyko zakażeń i infekcji pochwy.
PH pochwy w ciąży
Ciąża jest okresem wielu zmian hormonalnych w ciele kobiety, wzrasta poziom estrogenów w organizmie przyszłej mamy i stężenie glikogenu w nabłonku pochwy. To z kolei powoduje zmiany w poziomie pH pochwy, zmieniając je na bardziej zasadowe. Z tego powodu tak ważna jest regularność pomiarów pH pochwy w ciąży. Działanie określonych związków biochemicznych wywołuje nieznaczne podwyższenie i najczęściej w ciąży pH utrzymuje się na poziomie 4,5.
Dlaczego utrzymanie właściwego poziomu pH ma tak istotne znaczenie w okresie oczekiwania na dziecko? Każda infekcja wywołuje negatywne skutki nie tylko w stosunku do samej mamy, ale także wobec malucha.
Skutki podwyższonego pH pochwy w ciąży mogą zakłócać prawidłowy przebieg ciąży i rozwój płodu. Nieprawidłowe środowisko pochwy i nawracające infekcje intymne są w niektórych przypadkach odpowiedzialne za przedwczesne porody lub niską masę urodzeniowa dziecka. Pałeczki kwasu mlekowego stanowią naturalną ochronę dla macicy i chronią ją przed rozprzestrzenianiem się czynników chorobotwórczych.
Jeśli nie uda się utrzymać odpowiedniego poziomu pH w pochwie to mikroorganizmy chorobotwórcze mogą wywołać silne skurcze macicy lub pękniecie błon płodowych przed wskazanym czasem rozwiązania. To niestety jest prosta droga do przedwczesnego porodu.
W ciąży infekcje okolic intymnych powinny być jak najszybciej wykryte i zdiagnozowane. Poziom powyżej 4,5 już wskazuje stan zapalny i może sygnalizować o rozwijającym się zakażeniu.
Reklama
Jak sprawdzić pH pochwy?
Testy na poziom pH pochwy można przeprowadzić samodzielnie w domu lub zgłosić się na badanie w gabinecie ginekologicznym.
Badania pozwalają na otrzymanie bezpośredniego pomiaru. Warto wykonać test w domu i sprawdzić, czy flora bakteryjna pochwy ma odpowiedni poziom. Takie domowe badanie jest zawsze pierwszym krokiem do dalszych działań, mających na celu walkę z ze stanem zapalnym i dalszą szczegółową diagnostykę.
Samodzielnie w domu można sprawdzić pH pochwy za pomocą pasków testowych, dostępnych w aptece lub drogeriach. Bez recepty można zakupić także odpowiednie zestawy testowe, które zawierają aplikator i skalę do odczytu.
Jak sprawdzić pH pochwy samodzielnie? Należy postępować zgodnie z instrukcja użycia konkretnego wyrobu medycznego. Najczęściej wygląda to tak:
- wyjmujemy aplikator z opakowania,
- siadamy na muszli sedesowej z szeroko rozstawionymi nogami lub stajemy w rozkroku,
- rozszerzamy dokładnie umytą ręką ujście pochwy,
- wprowadzamy aplikator do pochwy na głębokość podaną w instrukcji (najczęściej do 2,5 cm),
- po upływie czasu podanego w instrukcji użycia ostrożnie wyjmujemy produkt z pochwy,
- porównujemy barwę na powierzchni aplikatora z dołączonym do zestawu opisem na opakowaniu (poziomy skali pH).
Jeśli wynik budzi wątpliwości, można test powtórzyć. Jeśli odbiega on od normy należy skonsultować się z lekarzem.
Kolejnym sposobem są paski do badania pH pochwy. W tym przypadku badanie wygląda inaczej:
- do jałowego pojemnika zbieramy mocz,
- moczymy w nim pasek z zestawu,
- po 1-2 sekundach wyjmujemy pasek,
- czekamy kilka minut (zgodnie z instrukcją),
- porównujemy kolor paska ze skalą, umieszczoną na opakowaniu.
Badanie pH pochwy można także przeprowadzić w gabinecie ginekologicznym. W tym przypadku lekarz pobiera materiał do badania, umieszcza go w specjalnej probówce i przekazuje do laboratorium. Wymaz z pochwy pozwala określić poziom pH pochwy. Dodatkowo lekarz może zlecić wykonanie posiewu przy ewentualnej infekcji.
Reklama
Jak objawia się nieprawidłowe pH pochwy?
Do objawów świadczących o nieprawidłowym pH pochwy zaliczamy:
- upławy z pochwy,
- pieczenie okolic intymnych,
- uczucie swędzenia w obrębie pochwy,
- zmiana koloru sromu na bardziej czerwony,
- zaczerwienienie przedsionka pochwy,
- nieprzyjemny zapach z pochwy,
- zmiana koloru wydzieliny z dróg rodnych,
- ból przy stosunku,
- krwawienia między miesiączkowe, czyli niezwiązane z cyklem menstruacyjnym,
- silne pieczenie podczas oddawania moczu.
Warto także sprawdzić pH pochwy przy suchości pochwy, która często prowadzi do zakłócenia jej naturalnej równowagi.
Reklama
Jak poprawić pH pochwy? Leki i domowe sposoby
Poprawienie poziomu pH pochwy ma ogromne zdrowotne znaczenie. Stosując leki lub naturalne sposoby można wyleczyć infekcje intymne i zapobiec namnażaniu chorobotwórczych bakterii.
Zaburzenie flory bakteryjnej pochwy przyczynia się w prosty sposób do rozwoju wielu groźnych infekcji. Natychmiastowe wdrożenie leczenia pozwala powrócić do kwaśnego odczynu pH. Pamiętajmy, że każdy niepokojący objaw powinien być sygnałem do wizyty w gabinecie ginekologicznym.
Leki na prawidłowe pH pochwy
Jednym ze sposobów poprawy poziomu pH pochwy jest stosowanie probiotyków ginekologicznych.
To preparaty zawierające kultury bakterii, potrzebne dla poprawy mikroflory pochwy. W składzie tego typu probiotyków znajdują się mocno wyselekcjonowane kultury bakterii, które wchodzą w skład fizjologicznej flory bakteryjnej pochwy. Ich zadaniem jest ochrona organizmu przed wnikaniem bakterii chorobotwórczych.
Skuteczny probiotyk ginekologiczny powinien zawierać co najmniej dwa szczepy bakterii obecnych we florze bakteryjnej pochwy. Bakterie to nie jedyny element składu. Te probiotyki zawierają dodatkowo kwas hialuronowy, witaminę E, inulinę czy kwas L-askorbinowy. Zadaniem tych wszystkich substancji jest nie tylko zwiększenie liczby bakterii probiotycznych, ale także nawilżanie błony śluzowej pochwy.
Probiotyki ginekologiczne dostarczają pałeczki kwasu mlekowego, które zakwaszają środowisko pochwy i działają bakteriobójczo. Występują w postaci dopochwowych globulek przywracających właściwe pH, czopków dopochwowych lub probiotyków doustnych. W czasie menstruacji można stosować probiotyki w tamponie. O wyborze odpowiedniego leku powinien zdecydować lekarz.
Domowe sposoby na pH pochwy
Jak przywrócić odpowiednie pH pochwy w sposób naturalny? Kluczową rolę odgrywa profilaktyka, która opiera się na wyeliminowaniu czynników zaburzających florę bakteryjną pochwy. Najczęściej bardzo proste zasady postępowania, które łatwo wprowadzić do codziennego życia.
Domowe sposoby na utrzymanie właściwego poziomu pH pochwy to:
- właściwa pielęgnacja miejsc intymnych - wystarczy mycie sromu i warg sromowych letnią wodą. Stosowanie środków silnie dezynfekujących niszczy naturalne środowisko flory bakteryjnej pochwy i sprzyja zakażeniom. Do higieny okolic intymnych można używać łagodnych płynów lub mydeł, przeznaczonych do mycia tych okolic,
- wycieranie się „od przodu do tyłu” po skorzystaniu z toalety, aby zapobiegać przedostawaniu się bakterii kałowych do pochwy,
- używanie przewiewnej bielizny, najlepiej wykonanej z naturalnych materiałów,
- unikanie zbyt obcisłej bielizny,
- zrezygnowanie z codziennego używania wkładek higienicznych i ograniczenie ich stosowania do czasu miesiączki,
- zdrowa i zbilansowana dieta, która obfituje w warzywa i owoce oraz eliminuje cukry proste, sprzyjające zaburzeniom flory bakteryjnej,
- spożywanie naturalnych probiotyków na pH pochwy, jak kefiry, jogurty czy kiszonki,
- właściwa higiena intymna po stosunku,
- unikanie używania lubrykantów na bazie olejowej i wybieranie tych na bazie wodnej,
- wyeliminowanie irygacji pochwy.
