Pielęgnacja noworodka - codzienna higiena krok po kroku

Na czym polega codzienna pielęgnacja noworodka?

Kiedy dziecko przychodzi na świat, rodzice chcą jak najlepiej dbać o jego zdrowie, ponieważ mały, nie w pełni jeszcze rozwinięty organizm, jest niezwykle delikatny i podatny na rozmaite dolegliwości. Jak zajmować się dzieckiem po urodzeniu, by jego ciało było w dobrej kondycji i nabierało odporności?

Jednym z czynników najważniejszych jest pielęgnacja noworodka.

W szpitalu niektóre czynności pielęgnacyjne mogą być wykonywane przez personel medyczny, jednak w domu opiekunowie sami muszą o nich pamiętać i robić je właściwie, by przynosiły odpowiednie rezultaty.

Dla niektórych młodych rodziców wiąże się to ze stresem i różnymi obawami, dlatego warto poczynić pewne przygotowania lub przynajmniej poznać teorię, jak zajmować się codzienną pielęgnacją noworodka krok po kroku. W przypadku najmłodszych zwykle pielęgnacja wieczorna składa się z większej ilości zabiegów i czynności, dzięki którym dziecko zostaje przygotowane do snu.

Pielęgnacja noworodka składa się z takich etapów, jak: przewijanie, kąpiel, pielęgnacja pępka, jamy ustnej, skóry i oczu.

Poranna pielęgnacja noworodka przeważnie ogranicza się do przewijania, dezynfekcji pępka i higieny jamy ustnej, którą warto rozpocząć jak najwcześniej, nie czekając na pojawienie się pierwszych zębów. Codzienna pielęgnacja to także przygotowanie dziecka do dbania o własne ciało i wyznaczanie mu pewnego rytmu dnia.

Reklama

Przewijanie noworodka krok po kroku

Czynnością, którą z reguły rodzice muszą zająć się samodzielnie już w szpitalu, jest przewijanie. Jak przewijać noworodka, by nie zrobić mu krzywdy i prawidłowo zadbać o jego delikatną skórę?

Przede wszystkim warto zawczasu zaopatrzyć się w odpowiednie akcesoria:

• przewijak,
• pieluchy w odpowiednim rozmiarze,
• chusteczki nawilżone lub płatki kosmetyczne i miseczkę na wodę,
• środki do pielęgnacji pupy noworodka.

Jeśli chodzi o środki higieniczne i kosmetyczne, bardzo ważne jest, by były one przeznaczone dla dzieci od pierwszego dnia życia. W przeciwnym razie mogą wywołać podrażnienia lub inne dokuczliwe zmiany skórne. Przy przewijaniu noworodka należy zadbać, by w pomieszczeniu było ciepło, ale też nie nazbyt gorąco. Odpowiednia temperatura powietrza to około 20 stopni C.

Kolejne czynności krok po kroku to:

• rozebranie dziecka od pasa w dół,
• zdjęcie brudnej pieluszki,
• dokładne oczyszczenie skóry pupy i okolic intymnych,
• aplikacja środka przeciw odparzeniom,
• założenie czystej pieluchy,
• ubranie dziecka.

Podczas wykonywania tych czynności pupę dziecka należy unosić ostrożnie, podkładając całą dłoń pod jego pośladki i dolną część pleców. Wielu rodziców do oczyszczania skóry używa jednorazowych chusteczek nawilżonych, co jest bardzo wygodne. Nie każda skóra jednak dobrze je toleruje. U niektórych maluchów chusteczki wywołują podrażnienia, a wtedy najlepiej używać do przemywania dużych płatków kosmetycznych dla niemowląt, zwilżanych przegotowaną, ciepłą wodą.

Co ile przewijać noworodka i kiedy to robić – przed czy po karmieniu? Zdecydowanie przed. Przede wszystkim dlatego, że kładzenie dziecka na plecach i unoszenie jego pupy po jedzeniu prowadzi do ulewania i grozi zachłyśnięciem.

Poza tym kolejność taka od początku uczy dziecka dobrych nawyków – do posiłku trzeba być czystym, zrelaksowanym itd. Najlepiej przewijać dziecko przed każdym karmieniem, chyba że pieluszka jest sucha i nie ma takiej potrzeby. Należy również robić to po każdej kupie.

Częstotliwość przewijania dostosowuje się więc do indywidualnych potrzeb malucha. Czy powinno się przewijać śpiącego noworodka?

Na to pytanie trudno udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Jeśli dziecko nie ma problemów ze skórą, mokrą pieluchę można wymienić mu dopiero rano, by nie przerywać spokojnego snu. Jeśli jednak u malucha pojawiają się odparzenia, skóra jest zaczerwieniona lub z wysypką, należy zadbać, by miał on sucho i przewijać go również nocą.

Reklama

Kąpiel noworodka. Jak często i w czym?

Dawniej uważano, że kąpiel niemowlaka być elementem codziennego rytuału wieczornego. Obecnie jednak codzienne mycie noworodka nie jest praktykowane, ponieważ pozbawia ono dziecka naturalnej bariery ochronnej, wytwarzanej przez jego skórę.

Jak często zatem myć dziecko i kiedy powinna odbyć się pierwsza kąpiel? Kiedyś niemowlęta kąpane były w szpitalu tuż po urodzeniu, teraz jednak stwierdzono, że maź płodowa, pokrywająca skórę dziecka po narodzinach, ma dobroczynne właściwości (przede wszystkim nawilżające i ochronne) i nie powinno się jej od razu zmywać.

Pierwsza kąpiel po dwóch-trzech dniach od porodu jest więc najlepszym rozwiązaniem, a później przez cały okres niemowlęctwa należy powtarzać ją dwa-trzy razy w tygodniu, choć i tę kwestię warto dostosować do sytuacji i indywidualnych potrzeb maluszka.

W dni wyjątkowo upalne, kiedy dziecko nadmiernie się poci, można okresowo zwiększyć częstotliwość kąpieli, natomiast przy przesuszeniu skóry ich ilość trzeba jeszcze bardziej ograniczyć.

Kąpiel noworodka przygotowuje się w wannie, napełnionej wodą w temperaturze ciała (około 37 stopni). Do wody można dodać oliwki lub np. emulsji do kąpieli o właściwościach nawilżających i pielęgnacyjnych, przeznaczonej do stosowania od pierwszego dnia życia.

Babcinym sposobem na podrażnioną skórę jest kąpiel w krochmalu. Do dziś stosuje się tę naturalną metodę, bezpieczną nawet dla najmłodszych, choć niektóre współczesne kosmetyki są także pewne, a przy tym skuteczne – łagodzą świąd i podrażnienia oraz długotrwale nawilżają i natłuszczają skórę, jednocześnie ją oczyszczając.

Jak trzymać noworodka podczas kąpieli, by zapewnić mu bezpieczeństwo? Najlepiej złapać dziecko jedną ręką, opierając jego szyję na swoim przedramieniu tak, by podtrzymywać główkę, której nie potrafi ono jeszcze samodzielnie unosić.

Jednocześnie dłonią łapie się ramię dziecka po przeciwnej stronie ciała. Zdjęcia chwytu noworodka do kąpieli zobaczyć można w Internecie i przećwiczyć sobie, np. używając lalki. W sieci znajdują się też filmiki instruktażowe pokazujące kąpiel noworodka krok po kroku.

Dziecko z kikutem pępowiny kąpie się w mniejszej ilości wody, by unikać namaczania niewygojonego jeszcze miejsca. O której kąpać noworodka? Najlepiej przed wieczornym karmieniem. Pierwsze kąpiele mogą być stresujące dla rodziców oraz dziecka, jednak z czasem stają się one chwilą relaksu i wyciszają maluszka przed snem.

Pielęgnacja po kąpieli obejmuje takie czynności jak:

• dodatkowe nawilżenie skóry (jeśli jest potrzebne),
• pielęgnacja pępka,
• nałożenie środka przeciw odparzeniom i założenie świeżej pieluszki,
• szczotkowania skóry głowy (nawet, jeśli dziecko posiada ich niewiele, warto to robić, by poprawić ukrwienie skóry głowy).

Reklama

Pielęgnacja pępka noworodka. Na co uważać?

Pępek noworodka, by dobrze i szybko się goić, powinien przede wszystkim pozostawać czysty i suchy. Jak to osiągnąć? Pielęgnacja pępka noworodka oraz wysychającego kikuta pępowiny u dzieci tuż po urodzeniu polega na delikatnym oczyszczeniu miejsca jałowym gazikiem nasączonym przegotowaną, ostudzoną wodą.

Oprócz przemywania pępek u noworodka można popsikać sprayem, który w składzie ma oktenidynę o działaniu odkażającym. Rozpylenie środka daje gwarancję, że trafia on nawet do zakamarków wokół kikuta. O higienę pępka należy dbać codziennie, przemywać go przynajmniej raz na dobę, a w przypadku zabrudzenia – więcej razy.

Niewłaściwa pielęgnacja pępowiny może bowiem prowadzić do zakażenia. Od czasu do czasu pępek można też przetrzeć gazikiem na sucho, jednak sama sucha pielęgnacja nie wystarczy, by zachować czystość. Po odpadnięciu kikuta pępowinowego niezagojony jeszcze w pełni pępek może być lekko podkrwawiony.

Nie jest to powód do niepokoju, jednak miejsce wymaga dalszej pielęgnacji i utrzymywania czystości. Jeśli pępek u niemowlaka zmienia kolor lub wydobywa się z niego wydzielina, należy niezwłocznie udać się do lekarza.

Reklama

Pielęgnacja skóry, oczu i noska noworodka

Początek treści sponsorowanej

Poza suplementacją odpowiednich witamin, powinniśmy pamiętać o kosmetykach pielęgnujących- a szczególnie tych do skóry wrażliwej. W przypadku skóry suchej, skłonnej do podrażnień dobrym rozwiązaniem będą emolienty, które dzięki właściwościom olejów i innych składników, nawilżają, łagodzą podrażnienia i swędzenie. Przywracają jej naturalną funkcję ochronną przez wspomaganie odbudowy naturalnej bariery ochronnej naskórka. Borykasz się z problemami skórnymi? Kliknij tutaj i dowiedz się więcej na temat działania emolientów.

Oprócz mycia całego ciała i dbania o higienę pępka, należy pamiętać o kilku jeszcze elementach. Jakich?

• Pielęgnacji oczu noworodka. Oczy maluszka są niezwykle delikatnym narządem, z którym należy postępować ostrożnie. Jak dbać o ich czystość? Należy przemywać je codziennie, najlepiej rano, po przebudzeniu, kiedy w ich kącikach niekiedy zbiera się ropa lub inne zabrudzenia. Oczy przemywa się wacikiem zwilżonym przegotowaną wodą lub solą fizjologiczną. Przemywanie wykonuje się płynnym ruchem – zawsze od kącika zewnętrznego w kierunku noska, co zapobiega rozprowadzaniu bakterii. Co ważne – jednym wacikiem oko można przemyć tylko raz. Dwukrotne użycie tego samego skutkuje rozprzestrzenieniem zebranych zanieczyszczeń po powierzchni oka.
• Pielęgnacja noska noworodka. Niektóre źródła podają, że powinna ona być elementem codziennej pielęgnacji, bez względu na ilość pojawiającej się wydzieliny. Aby śluzówka noska u noworodka była nawilżona i czysta, otwory nosowe przepłukuje się roztworem soli fizjologicznej. Przy katarze nos oczyszczać należy z zalegającej wydzieliny, by umożliwić maluchowi swobodne oddychanie. Używa się w tym celu gruszki lub aspiratora.
• Pielęgnacja skóry twarzy. Zdarza się, że skóra na twarzy noworodka jest sucha lub podrażniona. Dzieje się tak np. gdy dziecko ulewa, leżąc, a następnie ociera policzkami o wilgotną powierzchnię. Wówczas podrażniona skóra wymaga dodatkowego wsparcia i aplikowania kremu do skóry suchej i podrażnionej. Środków takich używać można oczywiście też w innych partiach ciała, w zależności od potrzeb.
• Pielęgnacja głowy noworodka. Niektóre dzieci po urodzeniu mają na głowie tzw. ciemieniuchę. Jest to sucha skóra, łuszcząca się i wymagająca dodatkowego natłuszczenia. Podczas kąpieli ciemieniuchę warto przemywać szamponem do suchej skóry atopowej, a po osuszeniu smarować ją oliwką lub odpowiednimi emolientami.

Reklama

Higiena jamy ustnej noworodka

Od dawna wiadomo, że z pielęgnacją jamy ustnej niemowlaka nie czeka się na wyrośnięcie pierwszych ząbków. Warto ją zacząć od pierwszych dni życia z kilku względów.

Po pierwsze, higiena jamy ustnej u noworodka zapobiega nagromadzeniu w niej zanieczyszczeń i szkodliwych drobnoustrojów. Po drugie – pielęgnacja dziąseł poprawia ich ukrwienie i wzmacnia je, co ma pozytywny wpływ na późniejszy okres ząbkowania.

Czyszczenie jamy ustnej noworodka należy przeprowadzać oczywiście za pomocą specjalnych, przeznaczonych do tego akcesoriów. Na początku, ze względów bezpieczeństwa, najlepiej używać w tym celu gazika lub rogu pieluszki tetrowej zawiniętego na palec, zamoczonego w przegotowanej wodzie. Owiniętym palcem przemywa się delikatnie dziąsła i błonę śluzową.

Nieco później do pielęgnacji jamy ustnej noworodka można użyć specjalnej, silikonowej szczoteczki do zakładania na palec. Należy jednak pamiętać, że po każdym użyciu szczoteczkę trzeba bardzo dokładnie umyć. Mycie jamy ustnej za pomocą szczoteczki z uchwytem zalecane jest u dzieci starszych, kilkumiesięcznych.

Do czyszczenie pierwszych zębów niemowlaka używa się już szczoteczki przypominającej taką dla dorosłych, ale mniejszej i z bardzo miękkim włosiem. Szczoteczki dla niemowląt dostępne są w większości aptek i dobrze zaopatrzonych drogerii.

Reklama

Zestaw kosmetyczny do pielęgnacji noworodka i niemowlaka

Co do pielęgnacji noworodka warto kupić wcześniej, jeszcze przed jego urodzeniem? Podstawowy zestaw to oczywiście pieluchy, emulsja do mycia, krem przeciw odparzeniom.

Jeśli chodzi o kosmetyki dla noworodka, nie należy kupować ich zbyt wcześnie, żeby nie przekroczyły terminu ważności. Te pierwsze najlepiej także kupować w jak najmniejszych opakowaniach, na wypadek, gdyby się nie sprawdziły. Jeśli skóra dziecka źle reaguje na preparat, należy go od razu zmienić na inny.

Co można kupić wcześniej? Przed porodem warto skompletować zestaw akcesoriów do pielęgnacji niemowląt zawierający przede wszystkim:

• przewijak,
• wanienkę,
• szczotkę do włosów,
• aspirator do nosa,
• obcinaczkę do paznokci.

Pielęgnacja noworodka tuż po urodzeniu może być trudna dla rodziców. Przygotowanie niezbędnych artykułów wcześniej pozwala uniknąć dodatkowego stresu. Skóra niemowląt jest niezwykle delikatna i przepuszczalna, co oznacza, że aplikowane na nią substancje w łatwy sposób wchłaniają się do wnętrza organizmu. Jej nawilżanie powinno zatem odbywać się przy pomocy kosmetyków w pełni bezpiecznych.

Warto zadbać, by codzienna, regularna pielęgnacja noworodka, a także niemowląt i dzieci była jak najbardziej naturalna, a używane do niej kremy, emulsje, balsamy bazowały na wyciągach i olejach roślinnych (np. oleju słonecznikowym, kokosowym, oliwkowym czy z awokado).

Ważnym, bo chyba najczęściej stosowanym środkiem, jest krem do codziennej pielęgnacji pupy niemowlaka. Warto go wybrać starannie, by nie tylko chronił przed odparzeniami, ale też nawilżał delikatną skórę pośladków. Wszystkie stosowane preparaty powinny być przeznaczone dla niemowląt, od pierwszego dnia ich życia, posiadać atesty i być przebadane dermatologicznie.

Pielęgnacja noworodka chłopca i dziewczynki. Czym się różni?

Zabiegi pielęgnacyjne stosowane u noworodków są właściwie te same, bez względu na płeć. Używa się przy nich tych samych środków i akcesoriów. Jedyną różnicę stanowi higiena narządów płciowych.

W przypadku pielęgnacji chłopców, najwięcej wątpliwości budzi mycie napletka, który przez pierwsze miesiące życia przyrośnięty jest do prącia, więc należy z nim postępować bardzo delikatnie, jednocześnie dbając o czystość. U niemowlaka chłopca, u którego napletek uległ już samoistnemu oddzieleniu, sprawa jest łatwiejsza, ponieważ można go swobodnie odciągać podczas mycia.

Przy pielęgnacji dziewczynki – noworodka oraz w okresie późniejszym – mycie okolic intymnych również wymaga ostrożności. Chodzi o to, by myć je w odpowiedni sposób – ruchem od strony sromu ku odbytowi. Ruch odwrotny może łatwo prowadzić do rozprowadzania bakterii z odbytu i rozwinięcia infekcji intymnej.

Żeńskie narządu płciowe mają budowę sprzyjającą namnażaniu chorobotwórczych drobnoustrojów, dlatego należy postępować tak, by nie zwiększać ryzyka ich rozprzestrzeniania.