Pieluszkowe zapalenie skóry
Pieluszkowe zapalenie skóry (PZS) należy do najczęstszych schorzeń okresu niemowlęcego oraz wczesnodziecięcego. Choroba występuje też u osób w podeszłym wieku, zniedołężniałych, z osłabioną odpornością, cierpiących na inkontynencję (nietrzymanie moczu i kału). Charakterystyczne dla przebiegu PZS stany zapalne i związane z nimi podrażnienia skóry występują w miejscach kontaktu skóry z pieluchą. Istotne są w tym kontekście takie czynniki, jak:
- wyjątkowa delikatność dziecięcej skóry,
- wilgotne i ciepłe środowisko wewnątrz pieluchy,
- działanie zawartego w moczu amoniaku,
- styczność z bakteriami bytującym w kale,
- mechaniczne tarcie brzegów pieluszki i fałd skórnych,
- podatność podrażnionej skóry na zakażenia drożdżakami Candida albicans,
- błędy pielęgnacyjne popełniane przez rodziców.
Pieluszkowe zapalenie skóry wymaga konsultacji lekarskiej, a także wdrożenia właściwych działań leczniczych, pielęgnacyjnych i profilaktycznych. Jakich?
Reklama
Jak powstaje zapalenie pieluszkowe?
Skóra dziecka w wielu niemowlęcym jest nawet do 10 razy cieńsza, aniżeli u dorosłego człowieka. Zawiera też mniej włókien kolagenowych i elastynowych. Charakteryzuje się luźniejszym układem komórek warstwy rogowej oraz słabszym przyleganiem naskórka do skóry właściwej. Ma pH zbliżone do naturalnego, a także specyficzny skład płaszcza hydrolipidowego, czego efektem jest skłonność do przesuszania się. Nie do końca wykształcone są też funkcje gruczołów łojowych.
Wszystko to razem sprawia, że skóra niemowlęcia jest wyjątkowo podatna na podrażnienia. Zwłaszcza w miejscach, które niemal przez całą dobę zakryte są ściśle pieluszką – bez dopływu powietrza, w bezpośrednim kontakcie z moczem i kałem. Paradoksalnie chorobie, jaką jest zapalenie pieluszkowe, sprzyjać może upowszechnienie pieluch jednorazowych, wyposażonych we wkłady chłonne, które są zmieniane stosunkowo rzadko. Sprzyja to odparzeniom i podrażnieniom, a w dalszej konsekwencji – zakażeniom bakteryjnym i grzybiczym oraz stanom zapalnym.
Reklama
Jak się objawia pieluszkowe zapalenie?
Pieluszkowe zapalenie w pierwszej kolejności objawia się rumieniem, który przywodzi na myśl odparzenie. Wyraźne zaczerwienie najczęściej pojawia się na pośladkach, może też wystąpić w szparze między nimi, w pachwinach, na narządach płciowych, na wzgórku łonowym, w fałdach skórnych na udach. Charakterystyczny dla PZS jest zapach skóry – wyraźnie odczuwalna jest woń amoniaku. W przypadku zaostrzenia choroby, pojawić się mogą pęcherzyki, nadżerki i obrzęk.
Możliwe jest też złuszczanie się skóry. W przypadku zakażenia o podłożu grzybiczym, dodatkowo występują jasnoczerwone wykwity, otoczone grudkami i krostami. Zlokalizowane są w fałdach skóry, pierwotnie w miejscach przykrytych pieluszką, później także między innymi w jamie ustnej, czy na paznokciach. Ważne: pieluszkowe zapalenie jest dla dziecka bolesne, tym bardziej więc powinno zostać poddane leczeniu.
Reklama
Leczenie pieluszkowego zapalenia skóry
Leczenie pieluszkowego zapalenia skóry przewiduje kilka współgrających ze sobą ścieżek terapeutycznych. Należą do nich:
- Działania profilaktyczne: właściwa pielęgnacja polegająca m.in. na regularnym zmienianiu pieluchy (co 2-3 godziny i po każdej defekacji); pozostawianie dziecka bez pieluszki na możliwie długie okresy; unikanie przegrzewania dziecka, stosowanie ubrań i pościeli z naturalnych, przewiewnych tkanin; eliminacja skrobi ziemniaczanej z diety dziecka i jego matki (jeśli karmi piersią).
- Leczenie za pomocą środków kosmetologicznych, takich jak emolienty oraz maści i kremy łagodzące objawy stanu zapalnego, kojące podrażnienia i przyspieszające odbudowę zniszczonego naskórka. Ze względu na stosunkowo lekki przebieg większości przypadków choroby, tego typu leczenie często okazuje się wystarczające.
- Leczenie zaawansowane, za pomocą preparatów przeciwbakteryjnych, kortykosteroidów oraz antybiotyków.
Reklama
Pieluszkowe zapalenie skóry - czym smarować?
Co robić, gdy stwierdzimy pierwsze objawy choroby, jaką jest pieluszkowe zapalenie skóry? Czym smarować ciało dziecka? Nie oliwką, zwłaszcza w połączeniu z pudrem. To klasyczny, powtarzany przez dziesięciolecia błąd – oliwka powoduje zbrylanie się pudru, czego efektem jest nasilenie podrażnień.
Kontrowersje wzbudza też stosowanie cynku, który silnie przylegając do skóry, także może ją podrażniać. W świetle doświadczeń specjalistów oraz rodziców na całym świecie, środkami wartymi polecenia w takiej sytuacji, są emolienty, a także maści i kremy z takim substancjami, jak witaminy A, D i E, lanolina, biała wazelina, alantoina oraz deksapantenol. Uwagi w szczególności warte są dwie ostanie.
Reklama
Maść na pieluszkowe zapalenie skóry
Idealna maść na pieluszkowe zapalenie skóry? To preparat, który w swoim składzie zawiera m.in. alantoinę i deksapantenol, zapewniając w ten sposób maksymalizację terapeutycznych efektów. Alantoina działa:
- keratolitycznie - zapobiega nadmiernemu złuszczaniu się naskórka oraz wspiera proces usuwania martwych, zrogowaciałych tkanek,
- regenerująco – stymuluje podziały komórkowe, ułatwiając odbudowę naskórka i błon śluzowych, przyspiesza gojenie,
- nawilżająco – zatrzymuje wodę w skórze, zabezpieczając ją przed wysuszeniem i odparzeniem.
Z kolei deksapantenol, po wchłonięciu się w skórę, przekształca się do postaci kwasu pantotenowego i jako taki:
- łagodzi podrażnienia,
- redukuje zaczerwienienie i świąd,
- działa przeciwzapalnie,
- przyspiesza odbudowę tkanek.
Tego typu maść na pieluszkowe zapalenie skóry może być stosowana u dzieci w pierwszym roku życia - wszystkie jej składniki są całkowicie bezpieczne dla niemowląt. Aplikuje się ją bezpośrednio na zmienioną chorobowo powierzchnię skóry, kilka razy dziennie, w uzasadnionych przypadkach nawet po każdej zmianie pieluchy.
