Co to jest wstrząs krwotoczny?
Wstrząs hipowolemiczny to kliniczny stan zagrożenia życia występujący na skutek zmniejszenia się objętości krwi bądź utraty płynów fizjologicznych. Znacząca utrata krwi lub płynów (ponad 20% całej objętości) prowadzi do ograniczenia pracy serca w zakresie pompowania krwi.
Konsekwencją nagłego obniżenia ciśnienia krwi jest niedotlenienie poszczególnych narządów w organizmie co z kolei powoduje zaburzenia ich pracy i niewydolność. Jeśli osoba, u której doszło do wstrząsu nie otrzyma pomocy medycznej w odpowiednim czasie, taki stan może skończyć się śmiercią.
Do wstrząsu hipowolemicznego dochodzi zazwyczaj w wyniki silnego krwotoku spowodowanego urazem.
Reklama
Wstrząs hipowolemiczny - objawy
Objawy wstrząsu hipowolemicznego mogą być różne w zależności od stopnia utraty krwi bądź płynów fizjologicznych. Do momentu pojawienia się wstrząsu trudne do zauważenia mogą okazać się objawy krwotoku wewnętrznego. Z kolei w przypadku krwotoku zewnętrznego, który można rozpoznać natychmiast, objawy wstrząsu mogą wystąpić z opóźnieniem.
Do objawów wstrząsu hipowolemicznego należą:
- słabo wyczuwalny puls,
- obniżenie ciśnienia tętniczego krwi,
- tachykardia (częstoskurcz),
- ogólne osłabienie,
- blada i zimna skóra,
- nasilone pragnienie,
- skąpomocz,
- lęk i splątanie,
- przyspieszony i spłycony oddech,
- dreszcze,
- zimne poty,
- niski wskaźnik sercowy,
- pobudzenie.
Dochodzi również do hipowolemii, czyli obniżenia ilości płynów w organizmie, odpowiedzialnych za prawidłową pracę układu sercowo-naczyniowego. Objawami odwodnienia w wyniku wstrząsu są również suchość śluzówek i gorączka.
W przypadku trudno zauważalnego, wspomnianego już, krwotoku wewnętrznego można zaobserwować różne objawy, uzależnione od miejsca jego wystąpienia i nasilenia krwawienia. Osłabienie, spadek ciśnienia tętniczego krwi, zawroty głowy, bladość i zimne wzmożone poty, nadmierne pragnienie oraz omdlenie mogą wystąpić w przypadku każdego rodzaju krwotoku wewnętrznego.
Bardziej swoiste objawy to nasilające się bóle brzucha, krew w moczu, krew w kale, obrzęk jamy brzusznej, krwawe wymioty, bóle w klatce piersiowej, problemy z oddychaniem (w tym bezdech), czy krwawienie z pochwy (bardziej obfite niż krwawienie menstruacyjne). Krwotok może się pojawić w obrębie przewodu pokarmowego, układu oddechowego, narządów rodnych, czy wewnątrz czaszki (krwiaki, udar mózgu).
Reklama
Przyczyny wstrząsu hipowolemicznego
Wstrząs hipowolemiczny następuje w wyniku krwotoku w skutek poniesionych ran, urazów bądź innych schorzeń, które mogą przyczynić się do nadmiernej utraty krwi lub płynu pozakomórkowego (w przypadku oparzeń).
Do przyczyn wstrząsu hipowolemicznego można więc zaliczyć:
- krwotok zewnętrzny,
- krwotok wewnętrzny,
- utratę płynów w wyniku poparzenia,
- udar słoneczny,
- silne wymioty i biegunki,
- nadmierna potliwość.
Choroby układu oddechowego, przewlekłe choroby serca, układu pokarmowego, czy nerek mogą również stać się pośrednią przyczyną wstrząsu hipowolemicznego.
Zmniejszenie ilości krwi krążącej bądź nadmierna utrata płynów fizjologicznych prowadzą do zaburzeń funkcji życiowych i zagrożenia życia. W przypadku krwotoku udzielenie pierwszej pomocy polega na zatamowaniu krwawienia i odpowiednim nawodnieniu organizmu.
Reklama
Wstrząs hipowolemiczny - postępowanie
Po rozpoznaniu wstrząsu hipowolemicznego należy niezwłocznie wezwać ekipę pogotowia ratunkowego. Następnie należy zapewnić choremu spokój. Możliwe jest wystąpienie u niego tak zwanego splątania, czyli poczucia niepewności, utraty świadomości lub nawet urojeń. Ważne jest również, by uzupełnić niedobór płynów, a zatem nawodnić organizm.
Jeśli przyczyną wstrząsu jest nadmierny krwotok, konieczne jest zatamowanie krwawienia. W przypadku silnego krwotoku konieczne będzie zastosowanie opaski uciskowej. Jeśli w pourazowej ranie poszkodowanego znajdują się ciała obce, nie należy usuwać ich we własnym zakresie. Chory powinien mieć również dostęp do świeżego powietrza, czyli należy mu zapewnić prawidłową wentylację.
Konieczne jest również ułożenie chorego w tak zwanej pozycji przeciwwstrząsowej – chory powinien położyć się płasko, na wznak. Należy unieść jego nogi około 30 cm w górę, ponad poziom klatki piersiowej – ale tylko wówczas, gdy nie podejrzewa się urazów kręgosłupa lub złamania kończyn dolnych. Poszkodowanego należy przykryć kocem (zwykłym lub termicznym), co ochroni go przed utratą ciepła.
Reklama
Wstrząs krwotoczny – postępowanie przy utracie przytomności
W wyniku nadmiernego krwawienia lub odwodnienia możliwa jest utrata przytomności przez chorego. W takim przypadku należy ułożyć go w pozycji tzw. przeciwstrząsowej, czyli na plecach. Kolejno należy unieść kończyny poszkodowanego do góry, tak by pięty znajdowały się ok. 30 cm wyżej od klatki piersiowej. Konieczne jest również zadbanie o to, by poszkodowany nie uległ wychłodzeniu. Osoba udzielająca pomocy powinna również sprawdzać czynności życiowe chorego i w razie zatrzymania krążenia przejść do resuscytacji.
