Płytka nazębna - źródło próchnicy. Jak jej zapobiegać i czym usuwać?

Co to jest płytka nazębna?

Płytka nazębna, zwana też bakteryjną, jest miękkim, lepkim osadem, formowanym nieustannie z substancji zawartych w ślinie, resztek pokarmu, komórek nabłonka, a także kolonizujących to środowisko bakterii – żywych, martwych i gnijących.

Jak powstaje płytka nazębna? Proces ten trwa praktycznie bez przerwy. Już kilka minut po ostatnim myciu zębów, na ich powierzchni tworzy się tzw. błonka nabyta. Jest ona zbudowana z glikoprotein śliny – białek z dużą ilością sacharydów.

Początek treści sponsorowanej

Dbając o właściwą higienę jamy ustnej, powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na najmłodszych. Aby ochronić dzieci przed demineralizacją, warto już od 3. roku życia podawać im codziennie suplement diety wspierający zdrowie zębów. Preparat jest dostępny w postaci tabletek do ssania o smaku truskawkowym. Tabletka dzięki unikalnemu połączeniu opatentowanego, inaktywowanego termicznie liofilizatu bakterii kwasu mlekowego Lactobacillus salivarius HM6 Paradens z ksylitolem i witaminą D, obniża ryzyko wystąpienia próchnicy zębów. Kliknij tutaj aby dowiedzieć się jak chronić zęby u dzieci.

Następnie dochodzi do szybkiego namnażania się bakterii, początkowo niegroźnych, później chorobotwórczych 

Patogeny te tworzą na powierzchni zębów dwa rodzaje biofilmu, różniącego się składem:

• płytka bakteryjna naddziąsłowa – dominują bakterie Gram dodatnie, w tym przede wszystkim paciorkowce, takie jak Streptococcus mutans czy S. salivarius
• płytka bakteryjna poddziąsłowa – bakterie Gram ujemne, takie jak Actinobacillus i Porphyromonas gingivalis

Zasiedlona przez bakterie płytka nazębna stanowi bezpośrednią, pierwotną przyczynę rozwoju próchnicy, drobnoustroje powodują bowiem demineralizację szkliwa. Inną konsekwencją są choroby tkanek przyzębia, na przykład zapalenie dziąseł.

Reklama

Płytka nazębna a kamień

Płytka nazębna przywiera do powierzchni zębów na tyle silnie, że nie można jej zmyć wodą. Bez problemu jednak usuwa się ją mechanicznie, w czasie zwykłego szczotkowania. Właśnie dlatego należy myć zęby kilka razy dziennie, najlepiej po każdym posiłku (około 30 minut po jedzeniu).

Zaniedbania w tej materii nie tylko przyspieszają i pogłębiają bezpośrednie procesy próchnicze, ale też prowadzą do utrwalenia osadu. Po kilkunastu-kilkudziesięciu godzinach na zębach zaczynają się osadzać sole mineralne pochodzące ze śliny. Dochodzi do mineralizacji płytki i w ten właśnie sposób powstaje kamień nazębny.

Jak sama nazwa wskazuje jest on twardy, a do szkliwa przywiera na stałe. Na tym etapie nie ma już możliwości usunięcia osadu zwykłą szczoteczką do zębów – niezbędna staje się specjalistyczna interwencja w gabinecie stomatologicznym.

Reklama

Płytka nazębna u dzieci

Po narodzinach dziecka jama ustna malucha jest jałowa. Wraz z upływem czasu zachodzą w niej jednak liczne zmiany. Wyrzynanie zębów mlecznych między 6 a 36 miesiącem życia, a także ich wymiana na uzębienie stałe (między 6 a 12 r.ż.), tworzą korzystne warunki do rozwoju szkodliwej flory bakteryjnej, która z czasem staje się coraz bardziej złożona. 

Płytka nazębna u dzieci osadza się tak samo, jak u osób dorosłych, a sprzyjają temu:

• zaniedbania higieniczne lub niewłaściwa technika szczotkowania;
• duże spożycie produktów żywnościowych zawierających węglowodany, a więc sprzyjających namnażaniu się wspomnianych wyżej bakterii.

Mechanizmy te dotyczą zębów mlecznych oraz stałych – zaawansowaną próchnicę powodowaną osadzaniem się płytki i kamienia, mogą mieć już kilkuletnie dzieci.

Reklama

Jak usunąć płytkę nazębną?

Usuwanie płytki nazębnej jest bardzo proste. Jeśli proces jej tworzenia nie trwa więcej, niż kilka godzin, wystarczy dokładne umycie zębów szczotką i pastą, zgodnie z ogólnymi zaleceniami dotyczącymi higieny jamy ustnej.

Od lat stomatolodzy zalecają używanie szczoteczek elektrycznych, zwłaszcza sonicznych, które zapewniają nawet kilkadziesiąt tysięcy drobnych ruchów na minutę. W przestrzeniach międzyzębowych przydatne natomiast są tradycyjne nici dentystyczne, służące nie tylko do eliminacji resztek pokarmu, ale też chorobotwórczego osadu.

A jak usunąć płytkę nazębną, która mocniej przywarła do szkliwa i z wolna zaczyna się mineralizować? Jeśli nie doszło jeszcze do wytworzenia kamienia, skutecznym rozwiązaniem jest zabieg piaskowania, wykonywany w gabinecie stomatologicznym.

Używane do tego celu jest narzędzie wyrzucające pod ciśnieniem wąską strugę wodę z drobinami piasku dentystycznego. Skutecznie czyści ona miękki osad, także w trudno dostępnych szczelinach między zębami.

Reklama

Wybarwianie płytki nazębnej

W aptekach dostępne są tabletki do wybarwiania płytki nazębnej. Nie służą one wybielaniu zębów, lecz stanowią skuteczne i proste narzędzie do kontroli precyzji i skuteczności szczotkowania.

Tabletki lub płyn do wybarwiania płytki nazębnej pozwalają zidentyfikować miejsca niedomyte, z pozostawionym osadem. Wchodząc w reakcję z mazią przyklejoną do zębów, zmieniają jej kolor – na czerwono, niebiesko, fioletowo. W ten sposób uwidoczniony zostaje osad wymagający doczyszczenia.

Po ponownym, dokładniejszym umyciu, kolor znika – to znaczy, że na zębach nic już nie zalega.

Wybarwianie płytki nazębnej może być dobrą metodą w szczególności w przypadku dzieci – uczy prawidłowej higieny, jednocześnie zapewniając właściwą dawkę dobrej zabawy.

Reklama

Domowe sposoby na płytkę nazębną

Płytka nazębna jest nie tylko niezdrowa, ale też nieestetyczna – zazwyczaj ma brzydki, żółtawy kolor. Zatem jej pozbycie się pomaga odzyskać naturalną barwę uzębienia.

Dlatego wiele osób pyta o domowe sposoby na płytkę nazębną – silniej oddziałujące aniżeli zwykłe szczotkowania, a oszczędzające wizyty u stomatologa.

Wymienić w tym kontekście można użycie takich środków, jak:

• soda oczyszczona, zmieszana z pastą. Uwaga – metody tej nie powinno się nadużywać. Soda czyści płytkę, ale może też uszkadzać szkliwo;
• ocet jabłkowy do płukania jamy ustnej, skuteczny przeciw bakteriom, choć kontrowersyjny w smaku;
• sok z cytryny, o podobnym działaniu, do płukania zębów lub jako dodatek do pasty;

Należy jednak pamiętać, że podstawą pozostaje regularne szczotkowanie z użyciem pasty, a także wykorzystanie nici dentystycznych.