Streptococcus pneumoniae, bo tak brzmi oficjalna łacińska nazwa drobnoustrojów znanych jako pneumokoki, dawniej określanych mianem dwoinki zapalenia płuc (Diplococcus pneumoniae), to szeroko rozpowszechnione bakterie, które odpowiadają rocznie za kilkanaście milionów zachorowań na świecie, w tym za niemalże 1,5 miliona śmiertelnych zakażeń pneumokokowych.
W Polsce odnotowuje się ponad 1000 przypadków inwazyjnej choroby pneumokokowej (IChP) w skali roku, a nierejestrowane zakażenia nieinwazyjne to około kilkadziesiąt tysięcy zachorowań rocznie.
Pneumokoki – jakie są charakterystyczne objawy zakażenia?
Objawy zakażenia pneumokokami mogą się od siebie różnić przede wszystkim w zależności od tego jaką chorobę wywołały, czy mamy do czynienia z postacią inwazyjną, czy nieinwazyjną, w jakim wieku jest pacjent, czy jak silny ma układ odpornościowy.
Zakażenia pneumokokami występują w każdej grupie wiekowej, ale najbardziej narażone na zachorowanie są małe dzieci oraz osoby starsze, które ukończyły 65 lat. Najwyższy współczynnik zapadalności na inwazyjną chorobę pneumokokową obserwuje się u najmłodszych pacjentów, w szczególności u dzieci od narodzin do 2. roku życia. W tej samej grupie odnotowuje się również najwyższy wskaźnik śmiertelności w wyniku inwazyjnej choroby pneumokokowej.
Szereg objawów zakażenia pneumokokami może być wspólny dla różnych grup wiekowych, mogą być też mylone z symptomami innych infekcji. Konkretne choroby pneumokokowe będą wywoływały podobne objawy zarówno u dzieci, jak i u osób dorosłych.
Pneumokoki odpowiadają zarówno za mniej dotkliwe choroby nieinwazyjne, jak i za bardzo poważne zakażenia inwazyjne. Najczęściej bakterie te wywołują schorzenia górnych dróg oddechowych. Objawy nieinwazyjnego zakażenia pneumokokowego będą bezpośrednio związane z poniższymi chorobami:
- pozaszpitalne zapalenie płuc przebiegające bez bakteriemii, często poprzedzone wirusową infekcją górnych dróg oddechowych, objawiające się dreszczami, gorączką, bólem w klatce piersiowej, dusznościami, kaszlem, przyspieszonym oddechem, słyszalnymi szmerami w płucach, ogólnym złym samopoczuciem i rozbiciem;
- zapalenie ucha środkowego z symptomami bolesności ucha i okolicy skroniowej głowy, gorączką, bólem gardła, ogólnym osłabieniem i rozbiciem oraz uczuciem przytkania ucha i niedosłuchem;
- zapalenie zatok przynosowych z wysiękiem w jamie nosowej, obrzękiem nosa, utrudnionym oddychaniem przez nos, kichaniem, katarem, bólem głowy, gorączką oraz kaszlem;
- zapalenie gardła, któremu towarzyszy bardzo silny ból gardła, ból przy przełykaniu, ból brzucha, ból głowy, gorączka, a także nudności oraz wymioty;
- zapalenie oskrzeli objawiające się dusznościami, silnym uporczywym kaszlem, nadreaktywnością oskrzeli z utrudnionym wydychaniem powietrza, bólem mięśni, świszczącym oddechem, osłabieniem, wysoką gorączką.
Zdecydowanie cięższe w przebiegu i groźniejsze dla zdrowia i życia są objawy związane z inwazyjną chorobą pneumokokową (IChP). Dotyczyć one będą m.in. takich chorób jak:
- bakteriemia (zakażenie krwi), która może przebiegać z nagłą gorączką i dreszczami, podwyższonym tętnem i zwiększoną liczbą oddechów. Bakteriemia może przekształcić się w infekcję uogólnioną o charakterze sepsy, a potem we wstrząs septyczny.
- zapalenie płuc z bakteriemią, które może być następstwem zakażenia wirusem grypy. Pneumokokowe zapalenie płuc zwykle przebiega z bakteriemią i w większości przypadków rozpoczyna się nagłą wysoką gorączką, dreszczami, kaszlem, bólem w klatce piersiowej, osłabieniem i ogólnym złym samopoczuciem. W ciężkich przypadkach pojawia się duszność, a nawet sinica;
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych (określane często jako pneumokokowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych) objawiające się wysoką gorączką dochodząca do 40°C, sztywnością karku, dreszczami, bólami mięśniowo-stawowymi, światłowstrętem, bólami głowy, wymiotami. W ciężkim przebiegu choroby może dojść do zaburzeń świadomości, utraty przytomności, drgawek, apatii i senności;
- sepsa pneumokokowa (posocznica pneumokokowa) – to jeden z najcięższych objawów zakażenia pneumokokami. Zazwyczaj objawia się podobnie, jak sepsa o innej etiologii bakteryjnej. Symptomy pojawiają się nagle, zakażeniu towarzyszy wysoka gorączka nawet do 40°C (w wyjątkowych przypadkach temperatura ciała może spaść poniżej normy), mogą pojawić się dreszcze oraz drgawki, senność, apatia, rozdrażnienie, światłowstręt, przyspieszenie czynności serca, płytkie i szybkie oddechy, bladość skóry. W zależności od stopnia zaawansowania posocznicy mogą wystąpić wymioty, sztywność karku, wysypka krwotoczna, czy wybroczyny pod skórą. Następstwem sepsy pneumokokowej mogą być trwałe powikłania. Może również dojść do wstrząsu septycznego i niewydolności wielonarządowej, co prowadzi do śmierci;
- zapalenie otrzewnej z symptomami silnego bólu brzucha, wysoką gorączką, nudnościami i wymiotami, osłabieniem, zawrotami głowy, zatrzymaniem stolca i gazów, a w późniejszym okresie z przyspieszeniem tętna, spadkiem ciśnienia tętniczego, czy bladością skóry;
- zapalenie wsierdzia, któremu towarzyszy m.in. gorączka, szmery w sercu, przyspieszona akcja serca, ogólne osłabienie, szybkie męczenie się, dreszcze, poty, bóle stawów;
- zapalenie osierdzia, które może objawiać się bólem zlokalizowanym za mostkiem lub w okolicy uderzenia koniuszkowego serca, któremu może towarzyszyć kaszel i duszność. Ból często poprzedza podwyższona temperatura ciała, ból mięśni i stawów oraz uczucie ogólnego rozbicia.
Pneumokoki mogą również wywoływać zapalenie opłucnej (z dusznościami, potliwością, dreszczami, wysoką temperaturą, uczuciem zmęczenia i rozbicia) zapalenie spojówek (z ropną wydzieliną z oka, zaczerwienieniem, obrzękiem, łzawieniem i bólem) zapalenie stawów (z dolegliwościami bólowymi w obrębie stawów, obrzękiem, zaczerwieniem i nadmiernym ociepleniem skóry w okolicy stawu oraz pogorszeniem ruchomości stawu; mogą również wystąpić gorączka i zmiany skórne) czy ropień mózgu (objawiający się bólami głowy, nudnościami, wymiotami, sennością, splątaniem, gorączką, osłabieniem, czy ogniskowymi objawami neurologicznymi).
Pneumokoki potrafią także bytować w błonie śluzowej nosa i gardła, nigdy nie dając o sobie znać lub do czasu zaburzenia równowagi pomiędzy naturalną odpornością organizmu nosiciela a zjadliwością bakterii. Takie zjawisko nazywamy nosicielstwem pneumokoków.
Nosicielami są głównie dzieci (ok. 60 %) uczęszczające do żłobka lub przedszkola. Samo nosicielstwo nie stanowi zagrożenia i nie wymaga leczenia, jednak w sytuacji osłabienia organizmu pneumokoki bytujące w nosie, czy gardle mogą wywołać zakażenie nieinwazyjne, np. wspomniane zapalenie ucha środkowego.
Jeśli jednak bakteriom uda się przełamać bariery ochronne i przedostaną się do krwiobiegu, a z krwią do płynu mózgowo-rdzeniowego czy płuc, może dojść do zakażenia inwazyjnego, w tym zapalenia płuc z bakteriemią, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, czy sepsy pneumokokowej.
Reklama
Pneumokoki - objawy zakażenia u dzieci i niemowląt
Objawy zakażenia pneumokokami u dzieci mogą być podobne do symptomów pojawiających się u dorosłych, ale wyróżniać się większym nasileniem i szybszym rozwojem chorób pneumokokowych. Dzieci do 2. roku życia nie mają jeszcze w pełni wykształconego układu odpornościowego, dlatego ich organizm jest bardziej narażony zarówno na zakażenie, intensywny rozwój choroby, jak i ryzyko groźnych powikłań.
Po przedostaniu się do organizmu pneumokoki zasiedlają jamę nosowo-gardłową dziecka i mogą doprowadzić do zakażenia nieinwazyjnego, inwazyjnego lub jedynie bytować, nie powodując żadnych objawów. Dziecko staje się wówczas nosicielem pneumokoków.
Jeśli jednak u dziecka pojawi się gorączka, szybki oddech, brak apetytu, ogólne osłabienie, bóle głowy, bóle pleców, bóle klatki piersiowej, ból ucha, kaszel, czy katar, to może oznaczać początek zakażenia pneumokokami.
Spośród nieinwazyjnych chorób pneumokokowych, dzieci często dotyka ostre zapalenie ucha środkowego, w tym wysiękowe zapalenie ucha środkowego, objawiające się bolesnością ucha i okolicy skroniowej głowy, bólem gardła, podwyższoną temperaturą ciała, uczuciem przytkania ucha i niedosłuchem oraz ogólnym rozbiciem i osłabieniem.
U młodszych dzieci może dodatkowo pojawić się niepokój, płacz, czy brak apetytu. Popularnym pneumokokowym schorzeniem nieinwazyjnym jest również zapalenie zatok obocznych nosa, któremu towarzyszą wysięk z nosa, obrzęk nosa, utrudnione oddychanie przez nos, katar, kichanie, ból głowy i gorączka. Obie choroby są wynikiem przeniesienia pneumokoków z jamy gardłowo-nosowej do pobliskich tkanek i narządów. Często pneumokokowe zapalenie ucha, czy zatok jest poprzedzone wirusową infekcją górnych dróg oddechowych.
Jeśli z kolei zaobserwujemy u dziecka przyspieszony oddech, gorączkę, dreszcze, duszności, kaszel, trudności w odkrztuszaniu wydzieliny (czemu mogą towarzyszyć wymioty), niekiedy ból brzucha, to możemy mieć do czynienia z pneumokokowym zapaleniem płuc. Jeżeli pneumokoki znajdą się w obszarze dolnych dróg oddechowych w wyniku zaaspirowania ich z jamy nosowo-gardłowej, to zapalenie płuc będzie wynikiem nieinwazyjnego zakażenia pneumokokami.
Bardziej niebezpieczną odmianą tej choroby jest inwazyjne zapalenie płuc z bakteriemią, które pojawia się w następstwie rozsiewu pneumokoków po organizmie poprzez krwiobieg. Niewłaściwie leczone zapalenie płuc, może prowadzić do powikłań i niewydolności oddechowej.
W przypadku nieskutecznego leczenia zakażenia pneumokokowego lub gwałtownego postępowania choroby z powodu niewykształconego lub osłabionego układu odpornościowego, może dojść u dzieci do rozwoju ciężkich zakażeń inwazyjnych, jakimi są bakteriemia, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, czy posocznica (sepsa).
W przypadku bakteriemii pneumokokowej dochodzi do wniknięcia pneumokoków do krwi z innego ogniska zakażenia, przykładowo z płuc, bądź w wyniku bezpośredniej inwazji drobnoustrojów, np. z nosogardzieli. Dominujące objawy bakteriemii obejmują gorączkę, przyspieszenie tętna i oddechu, dreszcze, osłabienie, ból brzucha.
Objawy pneumokokowego zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych pojawiają się nagle i towarzyszy im zazwyczaj wysoka gorączka, ból głowy, wymioty, sztywność karku, światłowstręt, splątanie, przeczulica skóry, zaburzenia świadomości, a nawet utrata przytomności. Choroba ta może towarzyszyć sepsie lub występować jako stan zapalny ograniczony do opon mózgowo-rdzeniowych i/lub mózgu.
Dalszy rozwój zakażenia bakteriami Streptococcus pneumoniae u dzieci może prowadzić do posocznicy pneumokokowej (sepsy), wstrząsu septycznego i niewydolności wielonarządowej. To jedna z najcięższych i najgroźniejszych postaci klinicznych zakażenia pneumokokami. Bakterie po przerwaniu ciągłości tkanek i wniknięciu do krwi, namnażają się w niej i są rozprowadzane po całym organizmie.
W wyniku sepsy u dziecka pojawia się uogólniona reakcja zapalna, a objawy choroby są ostre i nagłe. To przede wszystkim bardzo wysoka gorączka, dreszcze, drgawki, przyspieszona akcja serca, płytkie i szybkie oddechy, apatia i senność, ogólne złe samopoczucie, niekiedy brak apetytu.
Nieleczona lub nieprawidłowo leczona posocznica rozwija się bardzo szybkim tempie i prowadzi do zaburzeń krążenia, oddychania oraz niewydolności wielonarządowej. To z kolei może skończyć się śmiercią.
Śmiertelność w inwazyjnej chorobie pneumokokowej jest niestety wysoka i może przekraczać we wstrząsie septycznym 50%, a w zapaleniu płuc z bakteriemią dochodzić do 25%.
Reklama
Objawy zakażenia pneumokokami u dorosłych
Chociaż statystycznie zakażenia pneumokokami dotykają w zdecydowanej większości dzieci do 5. roku życia, w tym najczęściej małe dzieci, które nie ukończyły jeszcze 2 lat, nie oznacza to, że nie mogą zaatakować osób dorosłych. Wśród dorosłych na zakażenia pneumokokowe szczególnie narażone są osoby po 65. roku życia oraz należące do różnych grup ryzyka (przewlekle chore, po zabiegach operacyjnych, osłabione, z obniżoną odpornością etc.).
W przypadku seniorów ryzyko choroby pneumokokowej wzrasta z powodu osłabionego układu odpornościowego oraz pojawiających się z wiekiem przewlekłych chorób, w tym chorób serca, cukrzycy, czy schorzeń układu oddechowego. Na zakażenia pneumokokami bardziej narażeni są również palacze tytoniu.
Podobnie, jak w przypadku dzieci, u osób dorosłych pneumokoki mogą wywoływać zarówno nieinwazyjne, jak i inwazyjne zakażenia pneumokokowe. U dorosłych pacjentów pneumokoki często wywołują zapalenie gardła, zapalenie krtani, zatok, oskrzeli, czy tchawicy.
Inwazyjna choroba pneumokokowa u dorosłych objawia się najczęściej pneumokokowym zapaleniem płuc wymagającym hospitalizacji, ale może również wystąpić w postaci niebezpiecznego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, czy posocznicy pneumokokowej.
Reklama
Inwazyjna choroba pneumokokowa – objawy i schorzenia
Inwazyjna choroba pneumokokowa (IChP) jest najcięższą i najbardziej niebezpieczną postacią zakażenia pneumokokami. Ma charakter uogólniony, będący zazwyczaj następstwem rozsiewu bakterii w organizmie za pośrednictwem układu krwionośnego. Inwazyjne zakażenie pneumokokowe może spowodować trudne do leczenia i niebezpieczne dla zdrowia i życia postaci sepsy (posocznicy), zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenia płuc z bakteriemią, zapalenia stawów, kości, wsierdzia, czy otrzewnej.
Najbardziej charakterystyczne choroby i objawy związane z inwazyjną chorobą pneumokokową (IChP) to:
- bakteriemia, czyli zakażenie krwi, z nagłymi objawami i dreszczami, podwyższonym tętnem i zwiększoną liczbą oddechów. Bakteriemia może przekształcić się w infekcję uogólnioną o charakterze sepsy, a potem we wstrząs septyczny.
- pneumokokowe zapalenie płuc z bakteriemią, zwykle przebiega z zakażeniem krwi i w większości przypadków objawia się nagłą wysoką gorączką, dreszczami, kaszlem, bólem w klatce piersiowej, osłabieniem i ogólnym złym samopoczuciem. W ciężkich przypadkach pojawia się duszność, a nawet sinica;
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych zazwyczaj objawia się wysoką gorączką dochodzącą do 40°C, sztywnością karku, dreszczami, bólami mięśniowo-stawowymi, światłowstrętem, bólami głowy, wymiotami. W ciężkim przebiegu choroby może dojść do zaburzeń świadomości, utraty przytomności, drgawek, apatii i senności;
- sepsa pneumokokowa (posocznica pneumokokowa) – to jeden z najcięższych objawów zakażenia pneumokokami, a jej następstwem mogą być trwałe powikłania, wstrząs septyczny, niewydolność wielonarządowa a w konsekwencji zgon.
- zapalenie otrzewnej z symptomami silnego bólu brzucha, wysoką gorączką, nudnościami i wymiotami, osłabieniem, zawrotami głowy, zatrzymaniem stolca i gazów, a w późniejszym okresie z przyspieszeniem tętna, spadkiem ciśnienia tętniczego, czy bladością skóry;
- zapalenie wsierdzia z objawami gorączki, szmerami w sercu, z przyspieszoną akcją serca, ogólnym osłabieniem, szybkim męczeniem się, dreszczami, potami i bólami stawów;
- zapalenie osierdzia, które może objawiać się bólem zlokalizowanym za mostkiem lub w okolicy uderzenia koniuszkowego serca, któremu może towarzyszyć kaszel i duszność. Ból często poprzedza podwyższona temperatura ciała, ból mięśni i stawów oraz uczucie ogólnego rozbicia.
Ponadto pneumokoki mogą wywoływać
- zapalenie opłucnej (z dusznością, potliwością, dreszczami, wysoką temperaturą, uczuciem zmęczenia i rozbicia)
- zapalenie spojówek (z ropną wydzieliną z oka, zaczerwienieniem, obrzękiem, łzawieniem i bólem)
- zapalenie stawów (z dolegliwościami bólowymi w obrębie stawów, obrzękiem, zaczerwieniem i nadmiernym ociepleniem skóry w okolicy stawu oraz pogorszeniem ruchomości stawu; mogą również wystąpić gorączka i zmiany skórne)
- ropień mózgu (objawiający się bólami głowy, nudnościami, wymiotami, sennością, splątaniem, gorączką, osłabieniem, czy ogniskowymi objawami neurologicznymi).
Reklama
Nieinwazyjne choroby pneumokokowe
Poza zakażeniami inwazyjnymi, pneumokoki wywołują szereg nieinwazyjnych i mniej niebezpiecznych schorzeń. Najczęściej pneumokoki wywołują choroby górnych dróg oddechowych. Wśród nieinwazyjnych chorób pneumokokowych można wyróżnić:
- zapalenie płuc przebiegające bez bakteriemii,
- zapalenie ucha środkowego i wyrostka sutkowatego,
- zapalenie zatok,
- zapalenie gardła,
- zapalenie oskrzeli.
Spośród nieinwazyjnych chorób pneumokokowych, najczęściej spotykaną postacią zakażenia jest ostre zapalenie ucha środkowego, w tym wysiękowe zapalenie ucha środkowego, objawiające się bolesnością ucha i okolicy skroniowej głowy, bólem gardła, podwyższoną temperaturą ciała, uczuciem zatkania ucha i niedosłuchem oraz ogólnym rozbiciem i osłabieniem. U młodszych dzieci może dodatkowo pojawić się niepokój, płacz czy brak apetytu.
Innym dość powszechnym pneumokokowym schorzeniem nieinwazyjnym jest zapalenie zatok obocznych nosa, któremu towarzyszą wysięk z nosa, obrzęk nosa, utrudnione oddychanie przez nos, katar, kichanie, ból głowy i gorączka.
Do nieinwazyjnej grupy zakażeń pneumokokami można również zaliczyć pozaszpitalne pneumokokowe zapalenie płuc przebiegające bez bakteriemii. Objawia się ono najczęściej dreszczami, gorączką, bólem w klatce piersiowej, dusznościami, kaszlem, przyspieszonym oddechem, słyszalnymi szmerami w płucach, oraz ogólnym złym samopoczuciem i rozbiciem.
Pneumokoki mogą przyczynić się również do zapalenie gardła, któremu towarzyszą zazwyczaj bardzo silny ból gardła, ból przy przełykaniu, ból brzucha, ból głowy, gorączka, a także nudności oraz wymioty.
Duszności, nadreaktywność oskrzeli z utrudnionym wydychaniem powietrza, silny uporczywy kaszel, wysoka gorączka, ból mięśni, osłabienie, czy świszczący oddech to z kolei symptomy, które mogą wskazywać na pojawienie się w organizmie pneumokokowego zapalenia oskrzeli.
Reklama
Objawy sepsy pneumokokowej
Posocznica pneumokokowa należy do najcięższych i najgroźniejszych postaci klinicznych zakażenia pneumokokami. Zazwyczaj objawia się podobnie, jak sepsa o innej etiologii bakteryjnej, porównywalnie, zarówno u dzieci, jak i dorosłych.
Pneumokoki po przerwaniu ciągłości tkanek i wniknięciu do krwi, namnażają się w niej i są rozprowadzane po całym organizmie. W wyniku sepsy u chorego pojawia się uogólniona reakcja zapalna, a symptomy choroby są ostre i nagłe. Należą do nich przede wszystkim:
- bardzo wysoka gorączka, nawet do 40°C (w wyjątkowych przypadkach temperatura ciała może spaść poniżej normy),
- dreszcze,
- drgawki,
- światłowstręt,
- przyspieszenie czynności serca,
- płytkie i szybkie oddechy,
- apatia i senność,
- rozdrażnienie,
- bladość skóry,
- ogólne złe samopoczucie,
- niekiedy brak apetytu, szczególnie u małych dzieci,
- osłabienie i utrata przytomności.
W zależności od stopnia zaawansowania posocznicy mogą wystąpić wymioty, sztywność karku, wysypka krwotoczna, czy wybroczyny pod skórą. Następstwem sepsy pneumokokowej mogą być trwałe powikłania. Może również dojść do wstrząsu septycznego i niewydolności wielonarządowej, co z kolei prowadzi do śmierci.
Reklama
Pneumokokowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
Pneumokokowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych jest obok sepsy jedną z najbardziej dotkliwych i niebezpiecznych inwazyjnych chorób pneumokokowych. Może występować jako stan zapalny opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu, lub samego mózgu albo towarzyszyć posocznicy.
Często rozwija się w następstwie innego zakażenia pneumokokowego, np. zapalenia płuc, zapalenia ucha środkowego, zapalenia zatok obocznych nosa lub na skutek urazów czaszki z przerwaniem ciągłości opon.
Objawy zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych są w większości przypadków nagłe i ostre. W przebiegu choroby występują:
- wysoka gorączka,
- ból głowy,
- nudności i wymioty,
- światłowstręt,
- niepokój,
- przeczulica skóry,
- sztywność karku,
- zaburzenia świadomości,
- senność i apatia,
- utrata przytomności,
- uwypuklenie ciemiączka u niemowląt,
- drgawki.
Pneumokokowe zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych może pozostawić trwały ślad w organizmie w postaci powikłań neurologicznych lub doprowadzić do zgonu. Śmiertelność w przypadku wystąpienia tej choroby jest bardzo wysoka i wynosi ok. 30%.
Pneumokokowe zapalenie płuc
Pneumokokowe zapalenie płuc jest jednym z najbardziej powszechnych zakażeń pneumokokowych. Często poprzedzone jest wirusową infekcją górnych dróg oddechowych. Występuje zarówno u niemowląt, dzieci, jak i dorosłych.
Może przyjmować bardziej łagodną nieinwazyjną postać zakażenia, w przypadku gdy pneumokoki znajdą się w obszarze dolnych dróg oddechowych w wyniku zaaspirowania ich z jamy nosowo-gardłowej. Bardziej niebezpieczną odmianą tej choroby jest inwazyjne zapalenie płuc z bakteriemią, które pojawia się w następstwie rozsiewu pneumokoków po organizmie poprzez krwiobieg.
Pneumokokowe zapalenie płuc może objawiać się:
- podwyższoną temperaturą ciała, poza osobami starszymi, u których gorączka w tym przypadku nie występuje zbyt często,
- dreszczami,
- zlewnymi potami,
- kaszlem produktywnym z wydzieliną,
- przyspieszonym oddechem,
- zaburzeniami oddychania, w szczególności u najmłodszych pacjentów,
- bólem w klatce piersiowej,
- dusznością.
Niewłaściwie leczone pneumokokowe zapalenie płuc, może prowadzić do groźnych powikłań i niewydolności oddechowej.
Powikłania po zakażeniu pneumokokami - czym się charakteryzują?
Zarówno w następstwie nieinwazyjnej, jak i inwazyjnej choroby pneumokokowej, może dość do wielu niebezpiecznych powikłań. Pneumokoki są odpowiedzialne za najwyższą śmiertelność w grupie zakażeń bakteryjnych, dlatego najbardziej poważnym powikłaniem zakażenia tymi bakteriami jest zgon.
Ponadto powikłania po zakażeniach pneumokokami można podzielić na wczesne, występujące w ostrym stadium choroby oraz późne, ujawniające się po kilku tygodniach. Powikłania mogą być zarówno przejściowe, jak i długofalowe. W niektórych przypadkach utrzymują się do końca życia.
Wczesne powikłania związane z zakażeniami pneumokokami to m.in.:
- ropniak opłucnej,
- porażenie nerwów czaszkowych,
- ostra niewydolność oddechowa,
- ostra niewydolność krążeniową,
- wodogłowie,
- drgawki,
- zespół wykrzepiania wewnątrznaczyniowego,
- zespół hemolityczno-mocznicowy,
- śmierć.
W późniejszym okresie, w następstwie choroby pneumokokowej, mogą wystąpić m.in.:
- zaburzenia widzenia, w tym ślepota,
- niedosłuch i głuchota,
- objawy neurologiczne, takie jak padaczka,
- opadanie powiek,
- nieprawidłowy rozwój psychomotoryczny,
- zaburzenia koordynacji ruchowej,
- zaburzenia mowy,
- trudności w koncentracji i nauce.
Jak przebiega leczenie pneumokoków?
Leczenie choroby pneumokokowej polega na wyeliminowaniu bakterii z zakażonego organizmu i wygląda podobnie, zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Nieinwazyjne choroby pneumokokowe zazwyczaj nie wymagają hospitalizacji, ale leczenie inwazyjnych postaci zakażeń w większości przypadków odbywa się w szpitalu.
Leczenie zakażenia pneumokokowego opiera się na odpowiedniej antybiotykoterapii, którą należy wprowadzić jak najszybciej od rozpoznania, czy chociażby podejrzenia choroby pneumokokowej. Na samym początku wprowadza się terapię empiryczną, która polega na podawaniu antybiotyków powszechnie stosowanych przeciw najczęściej występującym typom pneumokoków na danym terytorium. Jednocześnie pobiera się od pacjenta materiał biologiczny potrzebny do badania bakteriologicznego.
Po wynikach badań (po około 3 dobach) lekarz może zadecydować o sposobie dalszego leczenia przyczynowego. Jeśli pneumokoki są wrażliwe na wprowadzony wcześniej antybiotyk, a stan pacjenta się poprawia, terapię można kontynuować. Jeśli jednak bakterie są oporne na dotychczasowe farmaceutyki, należy wdrożyć leczenie celowane, antybiotykiem, na który wyizolowane pneumokoki są wrażliwe.
Poza leczeniem przyczynowym, w zależności od zdiagnozowanych symptomów, stosuje się również leczenie objawowe.
Teoretycznie chorobę pneumokokową można wyleczyć antybiotykami, ale problemem w wielu krajach na całym świecie, w tym także w Polsce, jest coraz bardziej powszechna oporność pneumokoków na antybiotyki. To zdecydowanie utrudnia, a czasem nawet uniemożliwia prawidłowe leczenie i powrót do zdrowia bez powikłań.
W takiej sytuacji, lepiej zapobiegać niż leczyć, czyli sięgnąć po jedyną skuteczną metodę ochrony przed zakażeniami – szczepionkę przeciw pneumokokom.
