Czym są polipy żołądka?
Polipami żołądka nazywane są wszelkie wypukłości, pojawiające się na wewnętrznych ścianach tego organu, a dokładnie - na wyściełającej ich błonie śluzowej.
Ich powstawanie uwarunkowane jest rozmaitymi czynnikami. Różne są także rodzaje polipów zlokalizowanych w żołądku. Znajdywane są one przeważnie przypadkowo.
Co to znaczy? Najczęściej zmiany takie rozpoznaje się podczas badań wykonywanych w kierunku innych schorzeń (np. choroby wrzodowej).
W ustanowionej przez WHO Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 polip żołądka i dwunastnicy został oznaczony symbolem K31.7, przy czym punkt ten nie obejmuje polipa gruczołowego.
Ten ujęty jest w punkcie D13.1 jako niezłośliwy nowotwór żołądka. W nowszej wersji Klasyfikacji, czyli ICD-11 polipy żołądka oznaczono symbolem DA44 i podzielono na:
- DA44.Z - polip żołądka nieokreślony
- DA44.Y - inny określony polip żołądka
- DA44.0 - hiperplastyczny polip żołądka
- DA44.2 - hamartomatyczny polip żołądka
- DA44.1 - polip z gruczołów dna żołądka
Polipy najczęściej zlokalizowane są w części przedodźwiernikowej żołądka bezpośrednio sąsiadującej z dwunastnicą (pierwszym odcinkiem jelita cienkiego), w której również występują. Nie jest to jednak reguła, a wypukłe zmiany pojawiają się także w innych rejonach narządu - w obrębie trzonu, wpustu czy dna żołądka.
Rodzaje polipów żołądka
Wyróżnia się kilka rodzajów polipów żołądka, rozróżnianych ze względu na ich strukturę, miejsce występowania czy też potencjał zezłośliwienia (przekształcenia w zmianę nowotworową).
- Polip hiperplastyczny żołądka. Rodzaj diagnozowany najczęściej. Jest zazwyczaj łagodny i ma niewielki potencjał zezłośliwienia. Wiąże się najczęściej z zakażeniem narządu bakterią Helicobacter pylori.
- Polipy z gruczołów dna żołądka (zwane też polipami z gruczołów trawieńcowych lub polipami Elstera). Mają bardzo mały potencjał zezłośliwienia, wiążą się często z niedoborem soków trawiennych w żołądku.
- Polipy gruczolakowe. Często przekształcają się w nowotwory, dlatego bezwzględnie wymagają leczenia. Mogą wynikać z zespołu polipowatości, a w większości przypadków rozwijają się bezobjawowo.
- Włókniste polipy zapalne. Najczęściej znajdowane są w części odźwiernikowej żołądka, u kobiet między 50 a 60 rokiem życia. Nie przekształcają się w nowotwory, ale najczęściej związane są z zanikowym zapaleniem żołądka.
- Polipy hamartomatyczne. Występują rzadko i nie mają potencjału zezłośliwienia. Najczęściej zlokalizowane są w bliskim sąsiedztwie dwunastnicy.
- Rakowiaki. Mają charakter nowotworowy, jednak w większości przypadków rokowania są dobre. Są hormonalnie czynne, czyli produkują różnego rodzaju hormony. W niektórych przypadkach, kiedy zmiany są małe, a ich złośliwość niska, w ogóle nie podejmuje się leczenia, a jedynie zaleca regularne badania kontrolne, podobnie, jak w przypadku GIST, czyli nowotworów podścieliskowych przewodu pokarmowego.
Reklama
Czy polipy żołądka są groźne? Kiedy mogą stać się rakiem?
Przeważnie pojedynczy polip, czy też polipy mnogie na żołądku nie są groźne, mają łagodną postać i dobrze się je leczy.
Wielu pacjentów jednak, słysząc diagnozę, zastanawia się, czy to rak, a odpowiedź nie zawsze jest jednoznaczna.
Z reguły, kiedy zmiany zostaną wcześnie rozpoznane, nie są złośliwe, jednak część z nich - zwłaszcza te o wysokim potencjale zezłośliwienia - staje się rakiem w późnym stadium rozwoju choroby. Wpływ na to mają różne czynniki, takie jak chociażby naturalna odporność organizmu.
W większości przypadków, gdy lekarz stwierdza polipy żołądka, albo zaleca ich leczenie albo regularne monitorowanie ich struktury i wzrastania. Rokowania w dużej mierze zależą od rodzaju powstałych zmian.
Wiele z nich nie rośnie i nie przekształcają się one w guzy nowotworowe, jednak problemu nigdy nie wolno lekceważyć i zawsze należy wykonać wszystkie zlecone przez lekarza badania.
Dalszą część artykułu znajdziesz pod sekcją "Pytania do eksperta"
Reklama
Przyczyny polipów żołądka
Przyczyny pojawiania się polipów w obrębie żołądka mogą być różne.
Wśród głównych wymienia się:
- stan zapalny błony śluzowej wyściełającej jego ściany wewnętrzne. Zapalenie może być spowodowane nadużywaniem alkoholu, leków z grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych, nadmiarem kwasu acetylosalicylowego, powszechnie znanego jako aspiryna;
- zakażenie bakterię Helicobacter pylori. Jest to częsta dolegliwość, która - szczególnie gdy nie jest odpowiednio leczona - może prowadzić do rozwoju choroby wrzodowej żołądka, ale bywa też przyczyną powstawania polipów;
- długotrwałe stosowanie leków z grupy inhibitorów pompy protonowej. Leki takie mają na celu zmniejszanie poziomu kwasów trawiennych w żołądku i stosowane są np. w leczeniu zgagi i refluksu. Przewlekły niedobór kwasów solnych może prowadzić do polipowatości błony śluzowej żołądka. Przyjmowanie tego rodzaju środków powinno być zatem zawsze konsultowane z lekarzem;
- uwarunkowania genetyczne. Istnieje jednostka nazywana zespołem rodzinnej polipowatości. Obecność polipów u członków bliskiej rodziny zwiększa prawdopodobieństwo pojawienia się ich u pacjenta.
Reklama
Jakie są objawy polipów żołądka?
Jak już zostało wspomniane - polipy żołądka często nie dają żadnych objawów. Mogą nawet rozwijać się latami zupełnie bezobjawowo.
Zdarzają się jednak przypadki, w których u pacjenta pojawiają się pewne symptomy wzrastania tego rodzaju zmian. Są to przede wszystkim:
- krwawienie z przewodu pokarmowego (często niezbyt obfite),
- wymioty,
- objawy kojarzone z refluksem, czyli palenie w przełyku i odbijanie kwaśną treścią,
- bóle brzucha - to, czy polipy żołądka bolą, czy nie, zależy w pewnym stopniu od ich rodzaju i podłoża powstania,
- biegunka,
- spadek masy ciała.
Zaobserwowanie tego rodzaju objawów nigdy nie powinno być lekceważone, ponieważ mogą one świadczyć o obecności polipa żołądka, ale też innych, nawet poważniejszych schorzeń.
Reklama
Diagnostyka polipów żołądka. Jak je wykryć?
Gdy polipy przebiegają bezobjawowo, przeważnie zostają wykryte przypadkowo, podczas badań robionych w innym celu niż ich zdiagnozowanie.
Metodą, za pomocą której lekarze najczęściej stwierdzają ich obecność, jest endoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego, zwana również gastroskopią. To badanie obrazowe, polegające na wprowadzeniu do żołądka rurki z kamerą przez jamę ustną i przełyk. Gastroskopia pozwala nie tylko stwierdzić obecność polipów, ale też ocenić ich strukturę i rozmiar.
Gdy badanie daje jednoznaczny wynik, że np. są to polipy hiperplastyczne o wielkości kilku milimetrów, specjalista z reguły zaleca ponowne wykonanie endoskopii po kilku miesiącach, celem skontrolowania zmian.
Jeśli jednak badanie pozostawia jakiekolwiek wątpliwości, pacjent kierowany jest od razu na dalszą diagnostykę.
Podczas wykonywania gastroskopii możliwe jest (i zwykle wykonywane) pobranie wycinka z obecnych wypukłości śluzówki.
Wynik histopatologiczny jest najbardziej wiarygodny i wskazuje, czy polipy żołądka mają charakter nowotworowy, czy też pozostają łagodne.
Reklama
Leczenie polipów żołądka. Czy trzeba je usuwać?
O tym, jak leczyć polipy żołądka, powinien zawsze decydować specjalista (zwykle jest to gastroenterolog), na podstawie szczegółowego wywiadu z pacjentem oraz wyników badań - obrazowych i histopatologii.
Często, gdy polipy są małe i mają łagodną postać, leczenie w ogóle nie jest konieczne. Lekarz zaleca wówczas badania kontrolne, które należy wykonywać zgodnie z jego wskazówkami. Jeśli wyniki badań są wątpliwe lub wskazują na obecność komórek nowotworowych, zwykle zalecana jest odpowiednia terapia.
Czy polipy żołądka zawsze trzeba usuwać chirurgicznie? Leczenie zależy poniekąd od podłoża powstałych zmian.
Jeśli jest za nie odpowiedzialna bakteria Helicobacter pylori, często zaczyna się od dwutygodniowej antybiotykoterapii hamującej szkodliwe działanie drobnoustroju i pozwalającej pozbyć się go z przewodu pokarmowego. Jeśli jednak lekarz od razu zaleci usunięcie polipów, należy poddać się zabiegowi.
Endoskopowe usuwanie polipów żołądka
Usuwanie polipów żołądka z reguły nie wymaga tradycyjnej operacji z otwieraniem jamy brzusznej.
Współcześnie przeprowadza się je metodą endoskopową, czyli za pomocą narzędzi wprowadzanych do wnętrza żołądka poprzez jamę ustną i przełyk. Narzędzia takie są coraz doskonalsze i coraz mniejsze, dzięki czemu sam zabieg jest małoinwazyjny i skraca się proces rekonwalescencji.
Najczęściej usuwanie zmian odbywa się podczas badania endoskopowego, dzięki czemu nie trzeba drugi raz przygotowywać się do zabiegu.
Cena gastroskopii z usunięciem polipa żołądka wynosi od kilkuset do kilku tysięcy złotych, jednak zabieg można też wykonać całkowicie bezpłatnie, korzystając z refundacji NFZ-u. Konieczne jest wówczas skierowanie od lekarza.
Przygotowanie polega przede wszystkim na odstawieniu leków wpływających na krzepnięcie krwi (na kilka lub nawet kilkanaście dni przed) oraz pozostaniu na czczo w dniu endoskopii.
Jeśli odbywa się ona przed południem, najlepiej w ogóle nie jeść tego dnia, jeśli w godzinach późniejszych - ostatni posiłek należy zjeść minimum 6-8 godzin wcześniej.
Zabieg zwykle wykonywany jest w znieczuleniu ogólnym, w warunkach szpitalnych. Jeśli po usunięciu polipa wystąpią niepokojące objawy, takie jak ból żołądka czy gorączka, należy natychmiast zgłosić je lekarzowi.
Co jeść po zabiegu? Po usunięciu dużych polipów z reguły przez pierwsze dni należy stosować dietę płynną lub półpłynną, by następnie stopniowo wprowadzać pokarmy stałe. Ważna jest też temperatura wypijanych płynów (powinna być pokojowa, by nie podrażnić naruszonej błony śluzowej).
Reklama
Co jeść przy polipach w żołądku?
Oprócz tego, co można jeść po usunięciu polipa, istotna jest też dieta przy obecnych w żołądku zmianach. O to, co jeść, warto zapytać lekarza prowadzącego, który w oparciu o pełen obraz kliniczny pacjenta, powinien wydać mu odpowiednie zalecenia żywieniowe.
Przy wszelkich dolegliwościach żołądkowych jadłospis powinien obfitować w produkty lekkostrawne, nie obciążające dodatkowo przewodu pokarmowego. Należy bezwzględnie zrezygnować z potraw drażniących błonę śluzową żołądka - dań typu fast-food, żywności przetworzonej, napojów gazowanych, alkoholu, potraw ostrych i tłustych, mocnej herbaty i kawy.
O to, jaka powinna być dieta przy polipach żołądka, można zapytać nie tylko lekarza, ale i wyspecjalizowanego dietetyka. Nie tylko pomoże on ustalić właściwy jadłospis, ale też wprowadzi nowe nawyki żywieniowe wspomagające zdrowie układu pokarmowego:
- stałe pory posiłków,
- zjadanie ostatniego posiłku odpowiednio wcześnie przed kładzeniem się spać,
- dzielenie jedzenia na mniejsze, ale częściej spożywane porcje itd.
Czy istnieją domowe sposoby na polipy żołądka?
Właściwie oprócz codziennej, zdrowej diety, nie ma innych skutecznych sposobów domowych na polipy żołądka. Nie potwierdzono badaniami skuteczności leczenia zmian ziołami czy innymi preparatami naturalnymi. Stosowanie takich metod nie prowadzi zatem do zniknięcia czy zmniejszenia polipów, jednak może ono wspomóc tradycyjną terapię i prawidłową pracę całego układu pokarmowego.
Zioła wspomagające trawienie to przede wszystkim mięta pieprzowa czy koper włoski. Wspomagają one produkcję kwasów żołądkowych, co przy polipach ma pozytywny wpływ na zdrowie.
Dobre efekty może też przynieść regularne spożywanie siemienia lnianego, które nie tylko jest bogatym źródłem błonnika, ale też - dzięki swej kleistej konsystencji - buduje w żołądku barierę ochronną dla jego śluzówki. Stosowanie takich metod może nieść pozytywne rezultaty, pod warunkiem, że jest długotrwałe i systematyczne.
