Co to jest postmenopauza?
Postmenopauza to jeden z etapów przekwitania (klimakterium). Przekwitanie jest naturalnym procesem, zachodzącym w ciele każdej dojrzałej kobiety, stanowiącym pomost pomiędzy okresem płodności a bezpłodności. Klimakterium dzieli się na trzy okresy: premenopauzę, menopauzę oraz postmenopauzę.
Menopauza jest określeniem na ostatnie krwawienie miesiączkowe. Warunkiem koniecznym do stwierdzenia, że kobieta przeszła menopauzę jest brak miesiączki przez 12 miesięcy. Jednakże nie każde zatrzymanie krwawienia miesiączkowego musi oznaczać menopauzę. Brak miesiączki może być także oznaką przedwczesnej niewydolności jajników lub innych chorób, dlatego lekarz przed postawieniem diagnozy powinien upewnić się, że pacjentka nie cierpi na żadne schorzenia, które mogą objawić się zaburzeniami miesiączkowania.
Zanim kobieta przestaje miesiączkować, jej ciało przygotowuje się do menopauzy. Okres ten nazywa się premenopauzą. W okresie premenopauzalnym pojawiają się zaburzenia miesiączkowania. Zazwyczaj cykle miesiączkowe ulegają skróceniu, a sama miesiączka staje się bardziej obfita. Pojawiają się także inne objawy zwiastujące menopauzę.
Po premenopauzie następuje menopauza, czyli ostatnia miesiączka. Nie oznacza to jednak koniec zmian hormonalnych w ciele kobiety. Po menopauzie przychodzi postmenopauza, w której dochodzi do całkowitego wygaśnięcia czynności jajników. W okresie postmenopauzalnym organizm kobiety przyzwyczaja się do spadku stężenia hormonów płciowych, co także wiąże się występowaniem licznych objawów.
Reklama
Ile trwa postmenopauza?
Wiele pacjentek zastanawia się, ile trwa postmenopauza i w jakim wieku się rozpoczyna. Statystycznie kobiety przestają miesiączkować między 45. a 55. rokiem życia. Zazwyczaj Polki przechodzą menopauzę w wieku 51 lat. Premenopauza zaczyna się około 8-10 lat przed menopauzą – średnio w wieku 42 lat, jednakże pierwsze zaburzenia miesiączkowania mogą wystąpić już u 35-letnich kobiet. Postmenopauza natomiast rozpoczyna się rok po pojawieniu się ostatniej miesiączki, czyli statystycznie w wieku 52 lat. Trudno oszacować, ile trwa postmenopauza. Wiele źródeł medycznych podaje, że okres postmenopauzalny trwa do końca życia.
Reklama
Objawy postmenopauzy
Fakt, że postmenopauza trwa do końca życia nie oznacza, że objawy przekwitania nigdy nie ustąpią. Przyjmuje się, że najbardziej dokuczliwe symptomy menopauzy, takie jak uderzenia gorąca, zimne poty oraz labilność emocjonalna, pojawiają się kilka lat przed ostatnią miesiączką i utrzymują się do roku po menopauzie.
W początkowej fazie postmenopauzy pojawiają się takie objawy jak:
- przyrost tkanki tłuszczowej związany z obniżeniem metabolizmu,
- suchość, świąd i pieczenie w pochwie,
- dyspareunia,
- silne parcie na mocz,
- zakażenia układu moczowego,
- nietrzymanie moczu,
- wypadanie macicy,
- zmarszczki i utrata jędrności skóry,
- zespół suchego oka,
- bóle mięśniowo-stawowe.
Warto jednak podkreślić, że wraz z przyzwyczajeniem się organizmu do obniżonego stężenia hormonów płciowych, objawy postmenopauzy będą się zmniejszać.
Reklama
Postmenopauza – hormony
Jakie hormony są odpowiedzialne za występowanie opisanych wyżej objawów? Są to estrogen i progesteron, czyli hormony wydzielane przez jajniki. Estrogen i progesteron nie tylko stymulują rozwój pęcherzyków jajowych, a także pełnią wiele istotnych funkcji w ciele kobiety. Od ich stężenia w organizmie zależy praca układu sercowo-naczyniowego, gospodarka wapniowo-fosforanowa, kondycja skóry, metabolizm, popęd płciowy etc. Wygasanie czynności jajników powoduje obniżenie stężenia estrogenu i progesteronu w organizmie.
Z kolei spadek poziomu hormonów płciowych stymuluje przysadkę mózgową do produkcji innych hormonów - hormon folikulotropowego (FSH) i hormonu luteinizującego (LH). To właśnie spadek estrogenów i progesteronu, przy równoczesnych wzroście FSH i LH, odpowiada za szereg dolegliwości odczuwanych przez kobiety w czasie przekwitania.
Reklama
Postmenopauza a ciąża
W okresie postmenopauzy, który rozpoczyna się po upływie 12 miesięcy od wystąpienia ostatniej miesiączki, czynność hormonalna jajników całkowicie zanika. Dlatego zajście w ciąże w postmenopauzie jest teoretycznie niemożliwe.
Warto jednak pamiętać, że menopauzę można opóźnić za pomocą hormonalnej terapii zastępczej (HTZ). Wskazaniem do rozpoczęcia HTZ jest zwłaszcza tzw. wczesna menopauza, dotykająca kobiety między 40 a 45 rokiem życia. Hormonalna terapia zastępcza jest często dla kobiet przechodzących przedwczesną menopauzą jedyną szansą na macierzyństwo. Jeśli natomiast pierwsze objawy przekwitania pojawiają się później, między 45. a 55. rokiem życia, głównym celem terapii hormonalnej nie jest opóźnienie przekwitania, lecz złagodzenie uporczywych objawów.
