Pozycja boczna ustalona - dlaczego jest ważna i jak ją wykonać?

Czym jest pozycja boczna ustalona?

Pozycja boczna ustalona, zwana też bezpieczną to jeden z kluczowych elementów pierwszej pomocy, niezbędny w sytuacjach, gdy doszło do utraty przytomności, ale poszkodowany oddycha. Pozycja boczna bezpieczna zapewnia drożność dróg oddechowych, chroni przed ryzykiem zakrztuszenia się, a także minimalizuje ryzyko poważnych powikłań.

Jest to standardowa procedura, zapewniająca poszkodowanemu bezpieczeństwo do czasu przybycia wykwalifikowanej pomocy medycznej.

Mimo, iż techniki ułożenia mogą się nieznacznie różnić w zależności od organizacji czy regionu, warto pamiętać, że w stosowane w Polsce standardy dotyczące pozycji bezpiecznej są zgodne z międzynarodowymi wytycznymi opracowanymi np. przez Europejską Radę Resuscytacji (ERC) oraz American Heart Association (AHA).

Reklama

Kiedy stosujemy pozycję boczną bezpieczną?

Udzielanie pierwszej pomocy to obowiązek, dlatego trzeba wiedzieć, jakie kroki wykonać wobec poszkodowanego i w jakich sytuacjach powinna być zastosowana pozycja boczna bezpieczna.

Przede wszystkim jest ona wskazana u osoby nieprzytomnej, ale z zachowanym oddechem. Układanie ofiary w pozycji bocznej bezpiecznej zmniejsza ryzyko dodatkowych urazów, szczególnie kręgosłupa, do których mogłoby dojść w wyniku niekontrolowanych ruchów lub bezwładnego przetaczania się.

Procedura chroni poszkodowanego przed opadaniem języka do tyłu, co mogłoby zablokować drogi oddechowe. Ponadto pozycja boczna ustalona uniemożliwia przedostanie się treści żołądkowej, krwi lub innych płynów do płuc, a zatem zabezpiecza przed uduszeniem.

Pozycja boczna jest bezpieczna także dla epileptyków - służy stabilizacji chorego po zakończeniu napadu drgawek.

Każdy powinien wiedzieć, kiedy zastosować pozycję boczną ustaloną, ponieważ w ten sposób można uratować czyjeś życie w sytuacji kryzysowej.

Reklama

Pozycja boczna bezpieczna krok po kroku

Układanie poszkodowanego w pozycji bezpiecznej jest kluczowe dla zabezpieczenia poszkodowanego do przyjazdu karetki, ale jak to zrobić poprawnie?

Aby ułatwić zapamiętanie, opiszemy w punktach, krok po kroku, jak ułożyć osobę poszkodowaną w pozycji bocznej bezpiecznej.

1. Należy upewnić się, że ani ratownikowi, ani ofierze nic nie zagraża.
2. Trzeba zweryfikować, czy poszkodowany reaguje. Można dotknąć jego ramienia i zapytać, jak ma na imię lub czy coś go boli. Aby sprawdzić, czy oddycha, trzeba odchylić jego głowę do tyłu, unieść podbródek i obserwować ruchy klatki piersiowej oraz oddech przez 10 sekund.
3. Należy uklęknąć obok poszkodowanego, który leży na plecach i wyprostować jego nogi, jeśli są zgięte.
4. Następnie trzeba podnieść rękę poszkodowanego i ułożyć ją wzdłuż ciała, równolegle do niego.
5. Drugą rękę poszkodowanego należy przesunąć przez klatkę piersiową i położyć grzbietem dłoni na policzku.
6. Następnie chwyta się dalszą od siebie nogę poszkodowanego i zgina ją w kolanie, utrzymując stopę na podłożu.
7. Trzymając za zgięte kolano, należy delikatnie przetoczyć poszkodowanego na bok.
8. Następnie trzeba ułożyć głowę poszkodowanego w taki sposób, aby drogi oddechowe były drożne - odchylając głowę do tyłu i unosząc podbródek.
9. W tym kroku należy upewnić się, że zgięta noga poszkodowanego tworzy stabilną podstawę, aby zapobiec przetoczeniu się na plecy.
10. Górną rękę poszkodowanego przesuwamy do przodu, aby stabilizować ciało.
11. W oczekiwaniu na przybycie służb ratunkowych należy regularnie sprawdzać oddech poszkodowanego i w razie jego zaniknięcia natychmiast rozpocząć resuscytację krążeniowo-oddechową (RKO).

Opis pozycji bocznej bezpiecznej może wydawać się skomplikowany, jednak warto się go nauczyć, aby w razie konieczności, uratować ludzkie życie.

Źródło: Opracowanie własne

Reklama

Pozycja boczna ustalona - prawy czy lewy bok?

Ratownicy podkreślają, że w pozycji bocznej bezpiecznej najważniejsze jest zapewnienie drożności dróg oddechowych i zapobieganie zadławieniu. Jednak wiele osób na kursach pierwszej pomocy dopytuje, na który bok położyć poszkodowanego: prawy czy lewy?

Najczęściej poszkodowanego układa się na lewym boku, ponieważ jest to najkorzystniejsze dla serca i dla żołądka.

Reguła ta jest ważna szczególnie w przypadku kobiet w zaawansowanej ciąży. Powyżej 20. tygodnia ciężarne powinny leżeć w pozycji bocznej ustalonej na lewym boku, aby zmniejszać ucisk na żyłę główną dolną i nie blokować przepływu krwi do macicy.

Istotną kwestią jest również, co ile minut zmieniać pozycję boczną ustaloną, jeśli karetka długo nie przyjeżdża.

Zapewniamy, że nie należy się martwić - zmiana boku co 30 minut wystarczy, aby zapobiec odleżynom i poprawić krążenie.

Reklama

Kiedy nie należy stosować pozycji bocznej ustalonej?

Pozycja boczna ustalona jest kluczową procedurą pierwszej pomocy, jednak istnieją przypadki, kiedy bezwzględnie nie należy jej stosować:

1. Jeśli poszkodowany jest nieprzytomny i nie oddycha, priorytetem jest natychmiastowe rozpoczęcie resuscytacji krążeniowo-oddechowej (RKO). W takiej sytuacji, każda zwłoka w podjęciu działań ratujących życie może prowadzić do śmierci.
2. Jeśli istnieje podejrzenie urazu kręgosłupa, przemieszczenie poszkodowanego może doprowadzić do uszkodzenia rdzenia kręgowego i trwałego paraliżu.
3. W przypadku podejrzenia złamań lub poważnych urazów miednicy, każda zmiana pozycji może prowadzić do przemieszczenia się odłamków kostnych i uszkodzenia narządów wewnętrznych.
4. Jeśli istnieje podejrzenie zawału serca, poszkodowany powinien być ułożony w pozycji półleżącej (tzw. pozycja Fowlera), aby zmniejszyć obciążenie dla serca.
5. Ułożenie w pozycji bocznej bezpiecznej nie jest też zalecane, gdy przyczyna utraty przytomności jest nieznana, szczególnie jeśli poszkodowany wykazuje objawy zatrucia lub ciężkiego urazu głowy. W takiej sytuacji zmiana pozycji może pogorszyć stan zdrowia osoby nieprzytomnej i utrudnić medykom diagnozę.

Pozycja boczna ustalona zmodyfikowana

W sytuacjach, gdy istnieje podejrzenie urazu kręgosłupa lub miednicy, standardowa pozycja bezpieczna jest niewskazana ze względu na ryzyko pogorszenia urazów. Pozycja boczna ustalona zmodyfikowana wymaga minimalizowania ruchów poszkodowanego. Kluczową kwestią jest stabilizacja kręgosłupa przy pomocy deski ortopedycznej lub improwizowanego sprzętu (np. drzwi, ławy), tak aby podczas przetaczania utrzymać kręgosłup i miednicę w jednej linii. Może to wymagać pomocy innych osób, aby zachować stabilność.

Należy monitorować stan poszkodowanego i jeśli przestanie oddychać, natychmiast rozpocząć resuscytację krążeniowo-oddechową. Nawet gdy sytuacja wydaje się stabilna, należy czekać na przybycie służb ratunkowych, ponieważ stan osoby nieprzytomnej może się w każdej chwili pogorszyć.