Jak się objawia próchnica wtórna?
Próchnica wtórna (łac. caries secundaria) jest schorzeniem o niejednoznacznej definicji, obrazie klinicznym oraz patogenezie. Zazwyczaj tym mianem określa się zmiany degradacyjne zachodzące w tkankach zęba na obrzeżach wypełnień stomatologicznych, lub bezpośrednio pod nimi.
Zakłada się, iż są one między innymi efektem nierzetelnego opracowania zęba, a następnie niedokładnego odtworzenia tkanek za pomocą wybranego kompozytu. Znaczenie mają technika wykonania zabiegu oraz właściwości i jakość zastosowanego materiału.
Ale nie tylko – problem ten pojawia się także wtedy, gdy nie zostanie popełniony żaden błąd w sztuce lekarskiej, a plomba jest wysokiej jakości.
Pozostałe czynniki etiologiczne są bowiem takie same, jak w przypadku innych typów próchnicy zębów, a należą do nich:
- spożywanie pokarmów zawierających duże ilości węglowodanów, stanowiących idealną pożywkę dla chorobotwórczych bakterii;
- zaniechania higieniczne, w tym brak regularnego szczotkowania lub mycie niedokładne, zbyt krótkie;
Bezpośrednia patogeneza ukrytej próchnicy nie jest do końca wyjaśniona. Dlaczego do zmian dochodzi w tych akurat, a nie innych miejscach? Część naukowców skłania się ku teorii mikroprzecieku bakteryjnego poprzez drobną szczelinę pomiędzy oryginalną tkanką zęba a wypełnieniem.
Początek treści sponsorowanej
Dbając o właściwą higienę jamy ustnej, powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na najmłodszych. Aby ochronić dzieci przed demineralizacją, warto już od 3. roku życia podawać im codziennie suplement diety wspierający zdrowie zębów. Preparat jest dostępny w postaci tabletek do ssania o smaku truskawkowym. Tabletka dzięki unikalnemu połączeniu opatentowanego, inaktywowanego termicznie liofilizatu bakterii kwasu mlekowego Lactobacillus salivarius HM6 Paradens z ksylitolem i witaminą D, obniża ryzyko wystąpienia próchnicy zębów. Kliknij tutaj aby dowiedzieć się jak chronić zęby u dzieci.
Koniec treści sponsorowanejInne jednak badania wskazują, że istnienie takich szczelin nie jest warunkiem koniecznym do zainicjowania procesu chorobowego. Jest nim natomiast wcześniejsze istnienie zwykłej próchnicy zewnętrznej, która następnie postępuje wzdłuż tzw. pryzmatów szkliwa.
Typowe objawy próchnicy wtórnej to:
- plama próchnicowa, z początku biała, potem żółta, a na koniec brązowa, brunatna, zlokalizowana w bezpośrednim sąsiedztwie wypełnienia;
- przebarwienie brzegów samej plomby;
- powstanie i poszerzanie szczelin między tkanką zęba a wypełnieniem;
- wykruszenie części lub utrata całego wypełnienia;
Reklama
Wtórne zapobieganie próchnicy
Zapobieganie próchnicy wtórnej jest trudne. Wszystkie stosowane współcześnie materiały mają swoje wady i ograniczenia. Dotyczy to i amalgamatów i żywic, które niedokładnie przylegają do ubytków, albo mają tendencję do odrywania się od tkanek zęba.
Od stomatologa wymagane jest zatem maksimum precyzji przy opracowaniu i wypełnianiu zęba, ale też spoczywa na nim obowiązek poinformowania pacjenta, jak można zapobiec próchnicy.
Podstawowe działania, to:
- regularne mycie zębów szczoteczką (najlepiej soniczną) oraz pastą (z fluorem) przynajmniej 2 razy dziennie. Do tego używanie nici dentystycznych do czyszczenie przestrzeni międzyzębowych
- dieta z niewielką ilością cukrów takich jak glukoza, sacharoza, fruktoza
- systematyczne wizyty kontrolne u stomatologa (przynajmniej raz na 6 miesięcy)
Co zrobić, gdy profilaktyka próchnicy zębów nie przyniesie rezultatu? Jak wygląda powtórne leczenie tego samego zęba?
Reklama
Leczenie próchnicy wtórnej
Leczenie próchnicy wtórnej polega na usunięciu starego wypełnienia oraz ponownym opracowaniu ubytku, a następnie jego wypełnieniu. Jest to standardowy zabieg, z użyciem wiertła. Może być bolesny, dlatego z reguły wykonywany jest po podaniu miejscowego znieczulenia w zastrzyku.
Należy mieć świadomość, że proces ten w większym stopniu ingeruje w tkankę zęba, aniżeli za pierwszym razem. Obliczono, że wymiana wypełnienia w przypadku próchnicy wtórnej, przeciętnie powoduje zwiększenie zarysu ubytku o ponad pół milimetra (dane: I. Strużycka i inni).
Każdy kolejny tego typu zabieg osłabia więc wydatnie ząb, a powtórzony kilkukrotnie może de facto prowadzić do jego unicestwienia. Dlatego zamiast zadawać pytanie, jak usunąć próchnicę wtórną, lepiej jest zadbać o to, by w ogóle nie miała ona szans się rozwinąć.
Reklama
Reklamacja próchnicy wtórnej
Czy próchnica wtórna podlega reklamacji? Teoretycznie jest możliwe ubieganie się o ponowne opracowanie zęba i założenie wypełnienia, na przykład w sytuacji, gdy dojdzie do wykruszenia lub wypadnięcia plomby – w związku z próchnicą lub bez.
Z reguły stomatologowie uznają takie roszczenia na przestrzeni 1 roku od zabiegu, nawet jeśli z pacjentem nie była spisana żadna umowa dotycząca leczenia (a w większości przypadków nie jest).
Gorzej, jeśli próchnica wystąpi później. Ponieważ w jej patogenezie równie istotne są zaniechania higieniczne oraz błędy dietetyczne leżące po stronie pacjenta, bardzo trudno jest udowodnić, że postępy choroby są związane z niewłaściwym wykonaniem usługi.
Reklamacja u dentysty będzie więc zapewne nieskuteczna. Co nie znaczy, że zęba nie trzeba będzie ponownie – pełnopłatnie – naprawić. Z danych przytaczanych przez I. Strużycką wynika, że:
- z powodu próchnicy wtórnej wymienia się około procent założonych wypełnień u osób dorosłych i 70 procent u dzieci;
- ponad 50 procent wszystkich zabiegów stomatologicznych, to wymiana starych plomb na nowe;
