Na czym polega przerost łechtaczki?
Przerost łechtaczki jest stanem, w którym narząd ten osiąga nienormatywnie duże rozmiary, przy założeniu, iż nie ma to związku z pobudzeniem seksualnym. Zaburzenie to, w literaturze fachowej określane mianem klitoromegalii, zazwyczaj ma charakter wrodzony i ujawnia się już w czasie badań prenatalnych bądź w pierwszych chwilach po przyjściu dziecka na świat.
Łechtaczka jest żeńskim narządem płciowym, odpowiednikiem penisa. W odróżnieniu od męskiego organu pełni wyłącznie jedną funkcję – służy osiąganiu seksualnej satysfakcji. Większa część łechtaczki pozostaje niewidoczna – stanowią ją kilkunastocentymetrowe odnogi, które rozgałęziając się, oplatają pochwę. Zewnętrzny, widoczny odcinek łechtaczki (żołądź), jest znacznie mniejszy i ma postać charakterystycznego „guziczka”. Jego wymiary zazwyczaj nie przekraczają kilku milimetrów.
Stare (1949 r.), ale wciąż powszechnie stosowane opracowanie, jakim jest Atlas of Human Sex Anatomy autorstwa Roberta L. Dickinsona, określa prawidłową wielkość niepobudzonej łechtaczki dorosłej kobiety w granicach 3-4 mm szerokości i 4-5 mm długości. Choć nie są to normy w ścisłym tego pojęcia znaczeniu, przez lata wartości te stanowiły swego rodzaju wyznacznik, stosowany w diagnostyce klitoromegalii. Współcześnie podaje się nieco inne parametry. Przykładowo, w 2016 roku, K.E Brody i współpracownicy w pracy Study of clitoral hood anatomy in the pediatric population, na podstawie badań pacjentek pediatrycznych w różnym wieku zaproponowali, by o przeroście łechtaczki mówić, gdy jej:
- szerokość wynosi powyżej:
- 5 mm w wieku od 0 d 3 lat;
- 6 mm (4-8 lat);
- 7 mm (9-12 lat);
- 8 mm (powyżej 13 lat);
- długość zaś przekracza:
- 12,6 mm w przedziale wiekowym 0-3;
- 18,8 mm (4-8 lat);
- 24,2 (9-12 lat);
- 27,4 mm (powyżej 13 lat).
Reklama
Skąd się bierze powiększenie łechtaczki?
Powiększenie łechtaczki, diagnozowane jako klitoromegalia, ma bardzo złożone i zróżnicowane podłoże. Najczęściej jego przyczyną jest wrodzony przerost nadnerczy, najbardziej powszechna ze wszystkich wad o podłożu hormonalnym powstałych w okresie życia płodowego (1 na 10 000 tysięcy żywych urodzeń – dane: M. Ginalska-Malinowska, Wrodzony przerost nadnerczy u dzieci i młodzieży…). Powodem tego zaburzenia jest dziedziczna mutacja genu określanego symbolem CYP21A2, powodująca niedobór enzymu o nazwie 21-hydroksylaza steroidowa, który ma istotny wpływ na gospodarkę hormonalną.
Schorzenie to prowadzi do tzw. hiperandrogenizmu, czyli nadmiernego wydzielania męskich hormonów. Wada występuje u maluchów obu płci, jednak jej konsekwencje zazwyczaj są bardziej widoczne i dotkliwe w przypadku dziewczynek. Typowym efektem przerostu nadnerczy jest bowiem rozwój męskich cech, przede wszystkim w odniesieniu do zewnętrznych narządów płciowych. W ten właśnie sposób dochodzi do przerostu łechtaczki, niekiedy tak wyraźnego, iż przypomina ona nie w pełni wykształcone prącie.
Innym zaburzeniem genetycznym, które może powodować powiększenie łechtaczki, jest tzw. zespół Edwardsa, powodowany tzw. trisomią chromosomu 18 (pojawienie się dodatkowego chromosomu w łańcuchu DNA). Jest to bardzo ciężkie schorzenie, w efekcie którego tylko 5 proc. dotkniętych nim dzieci przychodzi na świat (w pozostałych przypadkach dochodzi do poronienia na różnych etapach ciąży), a z urodzonych jedynie 10 proc. dożywa 1 roku. Jest ono przy tym stosunkowo częste: 1/8000 żywych urodzeń (wszystkie dane: G. Brzezińska-Rajszys, Pytania do specjalisty). Zespół Edwarda powoduje szereg ciężkich wad rozwojowych, a jedną z nich jest nieprawidłowa budowa narządów płciowych.
Przerost łechtaczki może też mieć charakter nabyty. W tym przypadku najczęstszą przyczyną jest tzw. zespół policystycznych jajników (ang.: Polycystic ovarian syndrome – PCOS). Jest to zaburzenie hormonalne dotykające kobiety w wieku rozrodczym, które prowadzi do bezpłodności, otyłości, a także silnego hiperandrogenizmu. Męskie hormony płciowe u pacjentek z PCOS produkowane są w nadmiarze przez nadnercza i jajniki. Efektem tego jest m.in. powiększenie rozmiarów łechtaczki.
Inne potencjalne przyczyny nabyte, to między innymi:
- choroby nowotworowe nadnerczy, jajników, pęcherza moczowego,
- neurofibromatoza, czyli zaburzenie genetyczne powodujące nieprawidłowy rozrost tkanek różnych organów wewnętrznych i zewnętrznych.
Reklama
Objawy przerostu łechtaczki
Objawy przerostu łechtaczki w wielu przypadkach są dojmujące. Anomalia ta stanowi defekt estetyczny, który w życiu dojrzewających oraz dorosłych kobiet może negatywnie wpływać na samoocenę, a w konsekwencji – obniżać jakość życia seksualnego. Zwłaszcza, jeśli towarzyszą jej inne symptomy związane z dużym stężeniem męskich hormonów w organizmie, takie jak nadmierne owłosienie okolic łonowych, nóg, brzucha i twarzy, czy nietypowa budowa i proporcje ciała.
W wielu przypadkach problem przerostu łechtaczki wykracza jednak poza aspekt czysto wizualny oraz subiektywny. Zaburzenie to może powodować realny dyskomfort (ból, nadwrażliwość na bodźce dotykowe) w czasie pożycia seksualnego, a nawet codziennej aktywności. W sytuacji, gdy przerost łechtaczki (podobnie, jak i warg sromowych) jest bardzo wyraźny, bolesne może być chodzenie, bieganie, wykonywanie ćwiczeń fizycznych.
Ale uwaga: kobiety z przerostem łechtaczki nie powinny rezygnować z pożycia seksualnego. W większości przypadków rozwiązaniem problemu jest stosowanie odpowiednich technik i pozycji. Także akcesoria erotyczne, takie jak choćby lubrykanty, pozwalają cieszyć się seksem bez nieprzyjemnych doznań.
Reklama
Jak leczyć przerośnięcie łechtaczki?
Przerośnięcie łechtaczki należy leczyć przede wszystkim przyczynowo, a więc stosując terapię adekwatną do schorzenia lub zaburzenia powodującego klitoromegalię.
Przykładowo, dziewczęta i kobiety cierpiące na przerost nadnerczy powinny przyjmować doustnie glikokortykosteroidy (zwłaszcza hydrokortyzon, a w starszym wieku prednizon, prednizolon), czyli silne leki przeciwzapalne, w tym przypadku zmniejszające wydzielanie męskich hormonów płciowych.
Jeśli zaburzeniu towarzyszy utrata soli, niezbędne może też być stosowanie mineralokortykosteroidów, takich jak fludrokortyzon, a więc sterydów oddziałujących na gospodarkę wodno-elektrolitową organizmu.
Leczenie zespołu policystycznych jajników polega na przyjmowaniu leków hormonalnych, w tym środków hamujących wydzielanie androgenów oraz dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych. Niezbędna jest też m.in. właściwa dieta oraz redukcja masy ciała.
Przerośnięcie łechtaczki leczy się też w sposób bezpośredni, z użyciem metod chirurgicznych. W tym celu wykonywana jest częściowa resekcja organu, prowadząca do zmniejszenia jego rozmiarów.
