Co to jest przesilenie wiosenne?
Wraz z końcem zimy nastaje wiosna. Temperatura stopniowo wzrasta, dzień staje się dłuższy, a za oknami częściej można zauważyć słońce. I chociaż natura budzi się wówczas do życia, to my w tym czasie zamiast zastrzyku energii możemy odczuwać jej spadek.
Jeśli zatem osłabienie organizmu, złe samopoczucie i wahania nastroju towarzyszą Ci ze wzmożoną siłą, to najprawdopodobniej znak, że przeżywasz przesilenie wiosenne. Czym ono właściwie jest?
Jest to stan związany z dynamiczną zmianą warunków atmosferycznych. Szczególnie podatne są na niego osoby wrażliwe na zmiany temperatur oraz ciśnienia, a także chorujące przewlekle, np. na reumatyzm lub nadciśnienie. Dotkliwie mogą przechodzić ten okres również osoby starsze,u których występują zaburzenia gospodarki cieplnej.
Paradoksalnie za stan wiosennego zmęczenia jest odpowiedzialny hormon szczęścia zwany serotoniną. Zmiana sposobu funkcjonowania z rytmu zimowego na wiosenny to dla organizmu wielki wysiłek. Wówczas w mózgu zachodzą liczne zmiany hormonalne.
Melatonina (hormon snu) jest w tym czasie produkowana w mniejszej ilości, natomiast wzmaga się produkcja serotoniny, a tym samym jej stężenie w organizmie wzrasta. Chociaż jest to hormon szczęścia, to jeśli przekroczy pewien poziom, wywołuje uczucie znużenia. Jak dowodzi Jean-François Perrier na łamach czasopisma PNAS, serotonina w zbyt dużych ilościach zamiast działać pobudzająco, może stać się hamulcem.
Sprawdź też: Skąd się bierze przesilenie jesienne?
Reklama
Kiedy przesilenie wiosenne może dać o sobie znać?
Przesilenie wiosenne, jak sama nazwa wskazuje, można odczuwać na przełomie zimy i wiosny. Przypada ono zatem na czas marca i kwietnia. Co roku, w momencie, kiedy zaczyna się wiosna, możesz więc odczuwać dość silny wpływ zmiany pogody na swoje samopoczucie.
Dla okresu przejściowego między zimą a wiosną typowe są skoki temperatur. Ponadto pojawia się osłabienie spowodowane brakiem witamin, niedostatkiem słońca, niewielką aktywnością fizyczną oraz problemami z utrzymaniem zbilansowanej diety.
Warto zwrócić uwagę na to, że wszelkiego rodzaju anomalie pogodowe stają się coraz bardziej dynamiczne, chociażby ze względu na wciąż postępujące zmiany klimatyczne. Jak wskazują autorzy pracy ,,Współczesne problemy klimatu Polski” (Warszawa, 2019) - wszystkie rekordowe ciepłe pory roku przypadły na XXI wiek.
Proces ocieplania się klimatu Polski przynosi zatem konsekwencje dla gospodarki, rolnictwa, środowiska oraz społeczeństwa i zdrowia ludności. Postępujące zmiany temperatury mogą sprawić, że data przesilenia wiosennego ulegnie z czasem zmianie. Istnieje prawdopodobieństwo, że przesilenie wiosenne w 2022 roku i w kolejnych latach będzie odczuwane jeszcze bardziej dotkliwie.
Reklama
Objawy przesilenia wiosennego
Wiesz już, że przełom zimy i wiosny może powodować złe samopoczucie psychiczne oraz być przyczyną osłabienia organizmu. Poza tym, objawami przesilenia wiosennego mogą być również:
- ciągłe uczucie zmęczenia,
- ból głowy,
- osłabienie,
- senność,
- wahania nastroju,
- drażliwość,
- problemy z apetytem,
- wahania ciśnienia tętniczego,
- możliwe zaburzenia rytmu serca.
Jak wynika z raportu ,,Kondycja zdrowotna Polaków” (2019), drugim powodem zmęczenia i braku energii życiowej polskiego społeczeństwa jest pogoda i zachodzące w niej zmiany. Jej wpływ na ogólną kondycję i samopoczucie odczuwa co drugi Polak (41 proc. w okresach przesilenia wiosenno-letniego, 28 proc. zimą). Obok stresu, chorób, nadmiaru zajęć i braku snu jest to główny czynnik obniżający energię do życia.
Wiele osób cierpi na depresję sezonową (SAD), która przebiega cyklicznie i trwa od kilku tygodni do kilku miesięcy. Jak podają autorzy ,,Depresji” (2019) występuje ona najczęściej w czasie jesieni lub zimy, jednak zdarza się również w lecie. Czy przesilenie wiosenne może wpływać na depresję? Na wiosnę pojawia się ona znacznie rzadziej, jednak wciąż może występować.
SAD objawia się m.in. zmianami w stężeniu melatoniny i serotoniny. Hormony te są odpowiedzialne za dobowy rytm sen-czuwanie. Depresja sezonowa może powodować u osób, które na nią cierpią problemy z dostosowaniem się do zmiany długości dnia i nocy, a tym samym zaburzać cykl snu. Bezsenność przy przesileniu wiosennym jest wówczas bardzo prawdopodobna.
Reklama
Jak długo trwa przesilenie wiosenne?
Przesilenie wiosenne i złe samopoczucie nim wywołane nie stanowi odrębnej jednostki chorobowej, ale jego objawy mogą być bardzo uciążliwe. Ile może trwać?
Osłabienie wiosenne utrzymuje się zazwyczaj ok. 2-3 tygodni. Długość trwania zmęczenia wiosennego zależy od zmiany czasu z zimowego na letni. Jak podają badania Kuchle’a i Wunder’a, przeprowadzone w Niemczech i Wielkiej Brytanii, które miały na celu ocenić wpływ zmiany czasu na subiektywne poczucie szczęścia, wykazano, że zmiana czasu z zimowego na letni powoduje tygodniowe obniżenie samopoczucia badanych. Analizy wykazały, że taka korelacja jest silniejsza w przypadku wiosennej zmiany czasu, szczególnie dla rodzin z dziećmi. Z kolei przy zmianie czasu z letniego na zimowy nie występuje wcale.
Wiesz już, ile trwa przesilenie wiosenne. A co jeśli jego objawy utrzymują się dłużej niż jest to przewidziane? Warto wówczas udać się do lekarza. Po przeprowadzeniu wywiadu może on zlecić badania w celu diagnostyki utrzymujących się objawów. Nie należy ignorować długo trwającego złego samopoczucia, gdyż może ono świadczyć nie tylko o chwilowym spadku energii, ale o rozwoju poważnych chorób.
Reklama
Przesilenie wiosenne a okres
Czy przesilenie wiosenne może wpływać na cykl miesiączkowy? Trudno tu o jednoznaczną odpowiedź, bo choć nie ma bezpośredniego związku między przesileniem wiosennym a miesiączką, przełom zimy i wiosny to czas zmian w gospodarce hormonalnej. Wahania hormonalne mogą z kolei wpłynąć na zaburzenia lub nawet brak okresu podczas przesilenia wiosennego.
Czy istnieją na to, jakieś rady? Przede wszystkim podarować sobie spokój i odpoczynek. Okres może spóźniać się kilka albo kilkanaście dni, ale jeśli nie zaistniały inne przesłanki, które mogłoby go opóźniać, po przyzwyczajeniu organizmu do zmiany pogody i uregulowaniu gospodarki hormonalnej, powinien się on pojawić.
Warto pamiętać, że przy przesileniu wiosennym brak okresu nie powinien trwać dłużej niż 2-3 tygodnie. Jeśli w tym czasie od daty planowanej miesiączki okres się nie pojawi, należy zgłosić się do lekarza.
Reklama
Sposoby na przesilenie wiosenne
Wiele osób na przełomie zimy i wiosny zadaje sobie pytanie, co robić i jak przetrwać przesilenie wiosenne?
To, co pomaga na przesilenie wiosenne, to przede wszystkim:
- odpoczynek - w trudnym czasie wahań nastroju warto dać organizmowi chwilę wytchnienia, by mógł spokojnie przygotować się na zmianę czasu i warunków pogodowych;
- ograniczenie pracy po nocach, która wydłuża i tak już dłuższy dzień oraz może okazać się wyjątkowo obciążająca dla organizmu,
- łagodny powrót do aktywności fizycznej - nadmierne forsowanie osłabionego po zimie organizmu nie jest wskazane;
- chodzenie na spacery - dotlenienie organizmu sprawi, że lepiej zniesie on zmiany hormonalne, a odpowiednia dawka ruchu wzmocni odporność.
Co jeszcze istnotne - znacząco nasze samopoczucie po zimie mogą poprawić wiosenne porządki. Podczas ich przeprowadzania zadbać nie tylko o uporządkowaną przestrzeń w domu, ale również zatroszczyć się o swoje zdrowie psychiczne.
Co jeszcze na przesilenie wiosenne? Istnieją również bardziej doraźne metody wspomagania organizmu w tym czasie. Są to na przykład zioła na przesilenie wiosenne. Warto stosować m.in:
- miłorząb japoński - zioło, które może pomóc w walce z brakiem koncentracji i osłabionym nastrojem. Wpływa na poprawę wykorzystania tlenu i glukozy z komórek, wobec czego usprawnia dostarczanie krwi do mózgu;
- jeżówkę (szczególnie purpurową) - wpływa regeneracyjnie na organizm oraz wzmacnia odporność;
- pokrzywę - stosowana regularnie zwiększa poziom krwinek czerwonych w organizmie, działa również przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie;
- żeń-szeń - zawiera ginsenozydy, które poprawiają zdolności adaptacyjne organizmu i pozwalają mu przetrwać w trudnych sytuacjach, np. wzmożonego stresu. Ponadto żeń-szeń m.in. wzmacnia odporność, niweluje skutki zmęczenia i wspomaga procesy rekonwalescencyjne;
- melisę - działa uspokajająco, łagodząc skutki napięcia nerwowego.
Chcąc uniknąć specyficznego smaku ziół, który nie każdemu przypadnie do gustu, można spróbować tabletek na przesilenie wiosenne stworzonych na ich bazie. Przed ich stosowaniem najlepiej skonsultować się jednak z lekarzem lub farmaceutą.
Choć żaden z wymienionych sposobów na przesilenie wiosenne nie daje stuprocentowej gwarancji na to, że nie odczuje się jego objawów, istnieje szansa na ich znaczne złagodzenie.
Źródło: Opracowanie własne
Reklama
Co jeść na przesilenie wiosenne?
Czas zimy to okres, w którym trudno o zbilansowaną dietę. Ze względu na niską dostępność szeregu warzyw i owoców ich dzienne spożycie spada. Organizm staje się zatem ubogi w różnorodne składniki oraz minerały w nich zawarte. To ma niebagatelny wpływ na odczuwanie osłabienia, apatii, bólu mięśni, kości i stawów oraz pogorszenie kondycji skóry i włosów.
Co jeść na przesilenie wiosenne i jak sobie z nim radzić? Przede wszystkim należy dostarczyć organizmowi witamin na zmęczenie i brak energii. Są to przede wszystkim witaminy A, C, D, E oraz te z grupy B.
W okresie przesilenia wiosennego dieta może zawierać takie produkty, jak:
- kiełki,
- rzeżuchę,
- natkę pietruszki,
- marchew,
- szpinak,
- brokuły,
- kiwi,
- czerwoną paprykę,
- cytrusy.
Źródło: Opracowanie własne
Ponadto w posiłkach warto przewidzieć ryby, chude mięso, nabiał, pełnoziarniste pieczywo oraz kasze.
W ramach deseru można postawić na orzechy, pestki oraz gorzką czekoladę.
Choć nie dotyczy to jedynie przesilenia wiosennego, w tym czasie szczególnie warto zadbać o dobre nawodnienie i spożywać odpowiednią ilość wody.
Podczas osłabienia organizmu szczególnie zaleca się też rezygnację z używek, spożywania fast foodów oraz żywności wysoko przetworzonej.
