Czym jest psychoza maniakalno-depresyjna?
Psychoza maniakalno-depresyjna, zwana inaczej chorobą afektywną dwubiegunową lub zaburzeniami afektywnymi dwubiegunowymi, to zespół zaburzeń nastroju, naprzemiennie wtrącających dotkniętą nimi osobę w stany depresyjne albo euforyczne. Mówiąc dokładniej, chory przechodzi naprzemiennie przez fazę maniakalną, hipomaniakalną, depresyjną oraz mieszaną, z których każda trwa średnio około 3-6 miesięcy. Fazy zazwyczaj przedzielone są okresami względnego wyciszenia i ustąpienia objawów.
Psychoza maniakalno-depresyjna została zdefiniowana i opisana przez psychiatrów francuskich w połowie XIX wieku. Mimo to, do dziś do końca nie jest znanej jej podłoże, a tym samym, nie zostały opracowane skuteczne metody leczenia. Niestety, psychoza maniakalno-depresyjna jest zaburzeniem, którego tragiczne konsekwencje sięgają daleko poza stereotypowe wahania nastrojów. Osoby cierpiące na psychozę maniakalno-depresyjną często odbierają sobie życie, zatracają się w nałogach lub giną wskutek ryzykownych zachowań.
Reklama
Jak objawia się psychoza maniakalno-depresyjna?
Jeżeli chodzi psychozę maniakalno-depresyjną, objawy są różne w zależności od fazy.
W fazie depresyjnej, choroba objawia się poprzez:
- obniżenie nastroju,
- zaniżenie samooceny,
- postrzeganie rzeczywistości oraz przyszłości w czarnych barwach,
- anhedonię (nieumiejętność odczuwania przyjemności),
- problemy z koncentracją, kreatywnym myśleniem i podejmowaniem decyzji,
- niższe tempo wykonywanych czynności,
- obniżone łaknienie,
- bezsenność,
- apatię,
- objawy psychotyczne,
- myśli samobójcze.
Na drugim biegunie psychoza maniakalno-depresyjna objawia się takimi dolegliwościami, jak:
- gonitwa myśli,
- nadaktywność ruchowa,
- nadpobudliwość seksualna,
- zawyżona samoocena,
- zmniejszony samokrytycyzm,
- skłonność do ryzykownych zachowań,
- problemy z koncentracją,
- nieodczuwanie potrzeby snu,
- halucynacje.
Reklama
Przyczyny psychozy maniakalno-depresyjnej
W przypadku psychozy maniakalno-depresyjnej przyczyny nie zostały do dziś jednoznacznie określone. Wiadomo, że tego typu zaburzenia są endogenne, to znaczy wynikające z procesów zachodzących w organizmie, bez związku z czynnikami środowiskowymi. Co oznacza, że nie można zapaść na psychozę maniakalno-depresyjną z powodu trudnego dzieciństwa, śmierci bliskiej osoby czy innych traumatycznych doznań. Najprawdopodobniej przyczyną jest zaburzenie wydzielania przez organizm substancji odpowiedzialnych za samopoczucie oraz sprawność myślenia. Dla przykładu, w czasie epizodu maniakalnego obserwuje się w mózgu zwiększony poziom takich neuroprzekaźników, jak dopamina i noradrenalina. Naukowcy nie wiedzą jednak, dlaczego tak się dzieje.
- Przeczytaj też: Jak rozpoznać osobowość paranoiczną
Reklama
Czy psychoza maniakalno-depresyjna jest uleczalna?
Psychoza maniakalno-depresyjna jest zaburzeniem, z którym nauka i medycyna nie zdołały się jeszcze do końca uporać. Dolegliwość jest nieuleczalna, celem zaś terapii jest jedynie łagodzenie przebiegu,a także ochrona chorego i jego bliskich przed tragicznymi konsekwencjami silnych ataków depresji, bądź napadów maniakalnych.
W fazie depresyjnej, chory otrzymuje leki na bazie litu, kwasu walproinowego, karbamazepiny czy kwetiapiny. Nie stosuje się natomiast typowych leków przeciwdepresyjnych, a więc inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny, chyba że w skojarzeniu z innymi farmaceutykami. W przypadku wystąpienia objawów psychotycznych, zwłaszcza halucynacji i omamów, a także w sytuacji, gdy chory ma myśli samobójcze, leczenie psychozy maniakalno-depresyjnej powinno się odbywać w warunkach szpitalnych.
Do szpitala powinien też trafić chory w przypadku silnego przebiegu fazy maniakalnej. Również na tym etapie mogą bowiem wystąpić objawy psychotyczne, w tym urojenia o nadprzyrodzonej mocy, a także odwodnienie, wygłodzenie czy przemęczenie z powodu braku snu. W fazie maniakalnej chorzy otrzymują m.in. haloperidol i zuklopentiksol, a także olanzapinę, kwas walproinowy i lit.
Reklama
Psychoza maniakalno-depresyjna a dziedziczenie
Psychoza maniakalno-depresyjna najprawdopodobniej jest w pewien sposób uwarunkowana genetycznie. Potwierdzają to zwłaszcza obserwacje dotyczące bliźniąt jednojajowych, w przypadku których istnieje kilkudziesięcioprocentowe prawdopodobieństwo współwystąpienia zaburzenia. Jeżeli natomiast chodzi o przekazywanie psychozy maniakalno-depresyjnej następnym pokoleniom, odziedziczyć można pewną skłonność do jej wystąpienia, co nie jest równoznaczne z wyrokiem. Bardzo często dzieci osób cierpiących na psychozę maniakalno-depresyjną cieszą doskonałym zdrowiem psychicznym.
Reklama
Kogo dotknęła psychoza maniakalno-depresyjna?
Psychoza maniakalno-depresyjna jest zaburzeniem często dotykającym osoby wybitnie wrażliwe i uzdolnione artystycznie czy intelektualnie. Lista nazwisk osób przyznających się lub podejrzewanych o to, że cierpią na psychozę maniakalno-depresyjną to istna galeria sław. Wymienia się w tym gronie muzyków takich, jak:
- Jimi Hendrix,
- Curt Cobain,
- Axl Rose,
- Sinead O’Connor,
- Frank Sinatra,
- Ozzy Osbourne,
- Amy Winehouse,
aktorów (miedzy innymi Jack Nicholson, Marlin Monroe, Catherine Zeta-Jones, Ben Stiller, Rowan Atkinson, Robert Downey Jr), i innych, jak legendarny brytyjski premier Winston Churchill, noblista w dziedzinie literatury Ernest Hemingway czy jeden z największych malarzy w historii Vincent van Gogh. Co charakterystyczne, wiele z tych osób popełniło samobójstwo, ma na koncie próby samobójcze lub też zmarło wskutek przedawkowania narkotyków i alkoholu (Hendrix, Cobain, Winehouse, Monroe, Hemingway).
Czytaj również:
