Co to jest psychoza poporodowa?
Psychoza poporodowa jest najcięższym z zaburzeń psychicznych występujących u kobiet bezpośrednio po urodzeniu dziecka, znacznie poważniejszym niż tzw. zespół baby blues, czy depresja poporodowa.
W przebiegu psychozy poporodowej dochodzi do utraty kontaktu z rzeczywistością – niezbędna jest w takiej sytuacji hospitalizacja i zaawansowane leczenie. Z dostępnych szacunków wynika, iż zaburzenie to dotyka mniej więcej 0,2 procenta młodych mam (czyli 1 na 500). Może wystąpić nawet rok po urodzeniu dziecka, najczęściej jednak pojawia się połogu, między 3. dniem a końcem 6. tygodnia.
Choć nie dowiedziono bezsprzecznie istnienia bezpośredniego związku przyczynowo-skutkowego, zauważalna jest wyraźna korelacja, jeśli chodzi o występowanie psychozy poporodowej i innych zaburzeń psychicznych, w tym zwłaszcza afektywno-dwubiegunowych oraz mających podłoże schizofreniczne.
Reklama
Objawy psychozy poporodowej
Na wstępnym etapie psychoza poporodowa objawia się przez takie symptomy, jak nerwowość, bezsenność, pobudzenie psychoruchowe oraz lekka dezorientacja. Nie są one szczególnie charakterystyczne i mogą być przypisane innymi zaburzeniom psychicznym typowym dla okresu połogu.
Szybko jednak ujawniają się kolejne, cięższe i bardziej charakterystyczne objawy psychozy poporodowej, takie jak:
● urojenia i omamy, głosy, szepty itd., zbliżone do tych, które występują w przebiegu schizofrenii,
● myśli paranoiczne, wzmożona podejrzliwość względem otoczenia, zwłaszcza w kontekście bezpieczeństwa i zdrowia dziecka,
● duże wahania nastroju, od euforii po stany depresyjne, z przewagą tych drugich,
● zaburzenia pamięci, problemy z trzeźwą oceną sytuacji i logicznym myśleniem,
● zaburzenia snu – głównie bezsenność, rzadziej nadmierna senność,
● zaburzenia łaknienia, możliwa utrata masy ciała,
● uporczywe myśli o zabójstwie własnego dziecka, w skrajnych przypadkach realizowane w rzeczywistości.
Reklama
Przyczyny psychozy poporodowej
Badacze wyróżniają trzy podstawowe grupy, jeśli chodzi o przyczyny psychozy poporodowej. Wymienić wśród nich można czynniki:
- Biologiczne,endogenne, genetyczne, chorobowe, definiowane jako swoista podatność na psychozę. W tym aspekcie zwraca się uwagę na:
● uwarunkowania genetyczne (powtarzalność zachowań psychopatycznych na poziomie około 50 procent w sytuacji, gdy takie zdarzenia miały miejsce u innych członków rodziny),
● zaburzenia psychiczne, zwłaszcza afektywne dwubiegunowe, a także schizofrenia oraz uzależnienie od alkoholu, zarówno u samych matek, jak też innych osób w rodzinie,
● zaburzenia metaboliczne i hormonalne w okresie ciąży i tuż po jej zakończeniu.
- Środowiskowe, egzogenne, w tym:
● zatrucia toksynami,
● infekcje, zwłaszcza w obrębie układu rozrodczego,
● szkodliwe działanie leków.
- Psychogenne, związane ze stanami lękowymi dotyczącymi między innymi stanu zdrowia dziecka, warunków bytowych i sytuacji materialnej, własnych możliwości i umiejętności sprawowania opieki nad maluchem.
Reklama
Ile trwa psychoza poporodowa?
To, ile trwa psychoza poporodowa zależy od indywidualnych cech osobniczych pacjentki, patogenezy zaburzenia oraz sposobu leczenia i podatności na stosowane metody terapeutyczne.
W praktyce najtrudniej jest zwalczyć postawy i zachowania psychotyczne w sytuacji, gdy korelują one z ciężkimi zaburzeniami psychicznymi, takimi jak schizofrenia, czy choroba afektywna dwubiegunowa. W tym przypadku leczenie może trwać wiele miesięcy, ze względu na złożony charakter nie do końca będąc skutecznym.
Psychoza poporodowa egzogenna najczęściej mija w niedługim czasie po wyeliminowaniu czynnika sprawczego. Stosunkowo najłatwiej jest poradzić sobie z psychozą o podłożu psychogennym, pod warunkiem, że pacjentka zostanie otoczona troskliwą opieką ze strony najbliższych, którzy zapewnią jej stabilizację i poczucie bezpieczeństwa.
Reklama
Leczenie psychozy poporodowej
Leczenie psychozy poporodowej bardzo często odbywa się w warunkach szpitalnych, ze względu na skalę objawów, a także realne ryzyko wyrządzenia krzywdy nowonarodzonemu dziecku. W większości przypadków pacjentka otrzymuje neuroleptyki, czyli leki przeciwpsychotyczne. W uzasadnionych sytuacjach podaje się też leki hormonalne, na przykład 17-ß-estradiol. Nieskuteczność leczenia farmakologicznego może być wskazaniem do zastosowania działań najcięższego kalibru, a więc wykonania kilku sesji elektrowstrząsów.
Psychoterapia sprawdza się głównie w sytuacji, gdy zaburzenie ma charakter lekki i powodowany czynnikami psychogennymi, takim jak lęk o własne dziecko. Niezależnie od zastosowanej metody leczenia, należy pamiętać o wsparciu najbliższych – partnera, rodziców, rodzeństwa, przyjaciół, które także stanowi element terapii i zwiększa szanse jej powodzenia.
