Co to jest pyrantel i jak działa?
Pyrantel jest jedynym dostępnym bez recepty lekiem przeciwpasożytniczym, który może być stosowany w leczeniu owsicy u dzieci i dorosłych.
Z chemicznego punktu widzenia jest pochodną tetrahydropirymidyny o wzorze sumarycznym C11H14N2S. Mechanizm jego działania polega na porażaniu mięśni robaków obłych bytujących w przewodzie pokarmowym człowieka.
Pyrantel tak działa na mięśniówkę pasożytów, że stają się one niezdolne do przemieszczania. Po unieszkodliwieniu są wydalane z organizmu przez układ pokarmowy, do czego dochodzi dzięki naturalnym ruchom perystaltycznym jelit.
Pyrantel jest skuteczny wobec robaków dojrzałych i znajdujących się we wczesnym stadium rozwoju, nie działa jednak na larwy migrujące w tkankach.
Lek słabo rozpuszcza się w wodzie, dzięki czemu praktycznie nie wchłania się z jelit do organizmu. Dzięki temu jego działanie jest działanie skuteczne, a przy tym bezpieczne dla człowieka.
Reklama
Jakie zastosowanie ma pyrantel dla dzieci i dla dorosłych?
Pyrantel jest przeznaczony do leczenia owsicy, ale wykazuje też skuteczność w zakażeniach, do których przyczynia się kilka innych pasożytów z grupy nicieni (robaków obłych).
Owsica jest chorobą pasożytniczą wywoływaną przez owsiki ludzkie (Enterobius vermicularis). Są to pasożyty bytujące wyłącznie w organizmie ludzkim, głównie w jelicie grubym oraz wyrostku robaczkowym.
Choroba objawia się przede wszystkim poprzez uciążliwy świąd w okolicy odbytu, ale nie tylko. Na skutek rozdrapywania swędzących miejsc, na skórze powstają otarcia (przeczosy).
Pojawiają się też problemy z koncentracją, snem, nauką, zaburzony zostaje apetyt. Nieleczona owsica może doprowadzić do stanów zapalnych jelit, wyrostka robaczkowego oraz układu moczowo - płciowego. Poza tym, ze względu na dużą zakaźność, stanowi znaczne zagrożenie dla pozostałych domowników.
Co niezwykle istotne - stosowanie środków miejscowych, na przykład różnego typu maści, przynosi jedynie krótkotrwałą ulgę, nie działa jednak przyczynowo. Jedynym sposobem na skuteczne pozbycie się owsików jest „odrobaczenie” za pomocą kuracji przeciwpasożytniczej o charakterze ogólnoustrojowym, z użyciem preparatów przyjmowanych doustnie.
Część z nich jest dostępna tylko na receptę, co wiąże się z koniecznością wizyty u lekarza. Ponieważ owsica uchodzi za chorobę wstydliwą, wiele osób nie decyduje się na konsultację medyczną.
Rozwiązaniem dla nich jest pyrantel - jedyny skuteczny środek pozwalający pozbyć się tego typu pasożytów, który można kupić bez przepisu lekarza.
Podstawowym wskazaniem opisanym w ulotkach jest leczenie owsicy.
Pyrantel dla dzieci
Czy pyrantel można podawać dzieciom? Tak. W zależności od postaci, w jakiej jest dostępny lek, może on być podawany maluchom:
- od 2. roku życia w zawiesinie,
- od 6. roku życia w tabletkach
To o tyle istotne, że owsica jest chorobą, która dotyka przede wszystkim dzieci w wieku 3-7 lat.. Zakażenie szerzy się w dużych skupiskach, jakimi są przedszkola, szkoły, placówki opiekuńcze i inne tego typu miejsca.
Pasożyty przenoszone są zazwyczaj przez brudne ręce umieszczane w ustach.
Pyrantel dla dzieci młodszych niż 2 lata, w tym niemowląt, nie jest zalecany ze względu na brak dostatecznej ilości danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania w tej grupie wiekowej, chyba że lekarz zaleci inaczej.
Należy jednak pamiętać, że u tak młodych pacjentów zakażenia owsikami zdarzają się relatywnie rzadko.
Pyrantel dla dorosłych
Pyrantel dla dorosłych jest tym samym lekiem, co preparaty podawane dzieciom, różni się jedynie dawkowaniem (szczegóły poniżej). Warto podkreślić, że u osób starszych owsica nie występuje tak często, jak u maluchów.
Dorośli co do zasady rzadziej przebywają w dużych skupiskach ludzkich i bardzo bliskim kontakcie z innymi osobami, z reguły wykazują też wyższe standardy higieny osobistej.
Dodatkowo z wiekiem rośnie zdolność organizmu do samodzielnego radzenia sobie z różnego typu zakażeniami pasożytniczymi.
Gros zakażeń w grupie wiekowej powyżej 15 lat wiąże się z przenoszeniem robaków w warunkach domowych, po tym jak zostaną one przywleczone z przedszkola lub szkoły przez dziecko.
Wiele osób pyta, czy pyrantel może być stosowany w ciąży. Nie zaleca się podawania leku w tym szczególnym okresie życia. Jeśli terapia jest konieczna, należy skonsultować się z lekarzem, który musi ocenić bilans potencjalnych korzyści i zagrożeń.
Podobne zastrzeżenie dotyczy okresu laktacji - karmienie dziecka jest okolicznością, która nakazuje daleko idącą powściągliwość. Także i w tym przypadku pyrantel nie jest rekomendowany, chyba że zezwoli na to lekarz.
Nie ma informacji na temat niepożądanych reakcji leku z alkoholem. Brak jest też danych dotyczących jego wpływu na męską i żeńską płodność, a także możliwość prowadzenia samochodu w czasie kuracji.
Reklama
W jakiej formie występuje pyrantel?
Pyrantel występuje w dwóch postaciach, jakimi są:
- Tabletki - są przeznaczone dla dorosłych i dzieci powyżej 6 lat (ograniczenie wiekowe związane jest z ogólnymi zasadami dotyczącymi bezpieczeństwa przyjmowania leków doustnych w tej właśnie postaci).
Każda tabletka zawiera 250 mg substancji czynnej w postaci embonianu pyrantelu. W skład leku wchodzą też między innymi skrobia ziemniaczana, powidon, krzemionka koloidalna, etyloceluloza, czy stearynian magnezu.
Lekarstwo można przyjmować w trakcie jedzenia, ale też między posiłkami, popijając je wodą. Przed połknięciem, tabletka powinna zostać rozkruszona lub rozgryziona.
- Zawiesina (syrop) - przeznaczona dla pacjentów od 2 lat. Oprócz samego pyrantelu, preparaty mogą też zawierać takie składniki, jak sorbitol, benzoesan sodu, etanol i alkohol benzylowy.
Sorbitol jest źródłem fruktozy, dlatego lek nie może być stosowany przez osoby z rzadką chorobą genetyczną, jaką jest nietolerancja tego cukru.
Reklama
Jak podawać i dawkować pyrantel?
Dawkowanie leku jest ściśle uzależnione nie tyle od wieku, co od masy ciała pacjenta. Znaczenie ma też forma, w jakiej jest podawany preparat.
Jak podawać pyrantel w zawiesinie? Naczelna zasada mówi, że Udorosłych i dzieci powyżej 2. roku życia i wadze przekraczającej 11 kg, należy przyjmować 11 mg na każdy kilogram masy ciała.
Dawkę tę powinno się powtórzyć po 2-3 tygodniach, co ma związek z tym, że lek nie działa na larwy - druga porcja ma unicestwić te robaki, które wyklują się po podaniu pierwszej.
Oczywiście w praktyce trudno jest odmierzać preparat, aż tak precyzyjnie, dlatego dla wygody można się posiłkować opracowanymi przedziałami o nieco szerszym zakresie. I tak:
- 11-16 kg: 2,5 ml (125 mg)
- 17-28 kg: 5,0 ml (250 mg)
- 29-39 kg: 7,5 ml (375 mg)
- 40-50 kg: 10,0 ml (500 mg)
- 51-62 kg: 12,5 ml (625 mg)
- 63-75 kg: 15,0 ml (750 mg)
- >75 kg: 20,0 ml (1000 mg)
Tak jak zostało wspomniane wyżej, tabletki z pyrantelem zawierają 250 mg substancji czynnej. Schemat dawkowania jest niemal identyczny, jak w przypadku syropu, różni się tylko forma aplikacji oraz minimalna granica wiekowa i wagowa:
- 17-28 kg: 1 tabletka (250 mg)
- 29-39 kg: 1,5 tabletki (375 mg)
- 40-50 kg: 2 tabletki (500 mg)
- 51-62 kg: 2,5 tabletki (625 mg)
- 63-75 kg: 3 tabletki (750 mg)
- >75 kg: 4 tabletki (1000 mg)
Reklama
Skutki uboczne stosowania pyrantelu
Tak jak każdy inny lek, pyrantel może powodować skutki uboczne, aczkolwiek nie są one częste. Wśród działań niepożądanych występujących rzadko (czyli u mniej, niż jednego na 1000 pacjentów), wymienić można takie dolegliwości, jak:
- nudności, wymioty, biegunki;
- bóle i skurcze żołądka, brak łaknienia;
- ból i zawroty głowy;
- zaburzenia snu (senność, bezsenność);
- wysypka;
- osłabienie;
- czasowe i przemijające zwiększenie aktywności enzymów określających czynność wątroby.
Oprócz tego możliwe są też takie skutki oboczne, jak parcie na stolec, halucynacje z dezorientacją, drętwienie i mrowienie kończyn, gorączka, zaburzenia słuchu.
W przypadku niestosowania się do zaleceń zawartych w ulotce, możliwe jest przedawkowanie leku. Jest to sytuacja, w której niezbędne może być skorzystanie z pomocy lekarskiej.
Wystąpić mogą bowiem wówczas takie objawy, jak zawroty głowy, zaburzenia widzenia, dezorientacja, nadpotliwość, uczucie zmęczenia i osłabienia, drżenie mięśni, nieregularne tętno, skurcze, problemy z oddychaniem, a nawet utrata przytomności.
Uczulenie na sam pyrantel nie jest notowane, tak jak jednak zostało zaznaczone wyżej, może występować alergia lub nietolerancja niektórych składników dodatkowych znajdujących się w preparatach.
Dlatego przez rozpoczęciem terapii zawsze warto przeczytać ulotkę lub informacje zawarte w tzw. Charakterystyce Produktów Leczniczych (ChPL).
Reklama
Jaka jest cena pyrantelu i gdzie go kupić?
Ile kosztuje pyrantel? Za opakowanie zawierające trzy tabletki 250 mg, trzeba zapłacić około 16-17 złotych.
W przypadku pacjentów o niższej masie ciała (do 39 kg) powinno ono wystarczyć na całą kurację składającą się z dawki podstawowej i dodatkowej, po 375 mg substancji czynnej każda. Pozostałe osoby powinni zakupić dwa opakowania.
Podobna jest cena syropu. Koszt nabycia buteleczki zawierającej 15 mililitrów zawiesiny waha się w granicach 15-18 złotych. Także i w tym przypadku jest to ilość pozwalająca na przyjęcie dwóch pełnych zalecanych dawek przez dzieci ważące do 39 kg.
Pyrantel jest lekiem OTC (ang. over-the-counter drug), co znaczy że można go kupić bez recepty. Dostępny jest w aptekach stacjonarnych oraz internetowych.
