Co to jest radiologia?
Radiologia stanowi dział medycyny, którego punktem zainteresowania jest obrazowanie różnych części ciała. Specjalistą w tej dziedzinie jest lekarz radiolog, który dokonuje tego prześwietlania przy wykorzystaniu rozmaitych badań, takich jak dawniej popularna, dziś nieco odchodząca w cień rentgenografia, a także ultrasonografia, tomografia komputerowa, czy rezonans magnetyczny.
Radiologię dzieli się na kilka typów, wśród których pacjenci najczęściej stykają się z następującymi:
- Radiologia diagnostyczna;
- Radiologia inwazyjna (inaczej interwencyjna lub radiologia zabiegowa, która rozwija się w dynamicznym tempie, polega ona na tym, że specjaliści w tej dziedzinie mogą wykonywać np. zabiegi wewnątrznaczyniowe);
- Radiologia onkologiczna (lekarz tej specjalizacji, czyli radiolog onkologiczny diagnozuje i leczy na podstawie badań obrazowych choroby nowotworowe).
Dzięki radiologii, czyli przeprowadzonemu obrazowaniu ciała przy użyciu np. ultradźwięków, pola magnetycznego, czy promieniowania rentgenowskiego, możliwa jest precyzyjna diagnostyka, a na jej podstawie określenie ścisłego postępowania leczniczego. Poza tym dzięki badaniom obrazowym monitoruje się postępy lub ich brak w danej terapii.
Reklama
Czym zajmuje się radiolog?
Lekarz radiolog to specjalista, który wykonuje badania obrazowe. Jest to absolwent medycyny, który przez kolejne pięć lat po ukończeniu studiów medycznych specjalizuje się w kierunku radiologii. Dzięki temu zna się on na różnych technikach obrazowania, zapisywaniu tych obrazów, odczytywaniu ich i wysnuwaniu wniosków z uzyskanych wyników, czyli diagnostyce.
Co konkretnie robi radiolog, czym się zajmuje? Wykonuje zlecone badanie obrazowe (np. RTG, USG, czy tomografię komputerową), zapisuje jego wyniki, dokładnie je opisuje i stawia rozpoznanie (często tylko wstępne). Ponadto tzw. radiolog interwencyjny ma uprawnienia do przeprowadzania małoinwazyjnych zabiegów, dla których niezbędne jest obrazowanie konkretnego narządu.
Umiejętności tego specjalisty wykorzystuje się m.in. przy angioplastyce, embolizacji, przezskórnych drenażach, czy przy podawaniu leków, bądź też wykonywaniu biopsji.
Radiolog współpracuje z technikami radiologicznymi, by np. dobrać odpowiednią dawkę promieniowania oraz z lekarzami innych specjalizacji.
Reklama
Jakie badania wykonuje radiolog?
Radiologia i diagnostyka obrazowa zna m.in. następujące typy badań obrazowych:
- RTG – to badanie wykorzystujące promienie rentgenowskie, by prześwietlić dany narząd lub część ciała;
- USG – opiera się na falach ultradźwiękowych, które odbijają się od struktur bytujących w badanym organie i wracają do urządzenia dając obraz danego obszaru ciała. To nieinwazyjne i bezpieczne badanie;
- Tomograf komputerowy(TK) – dzięki promieniowaniu rentgenowskiemu uzyskuje się przekrój analizowanych narządów w 2D lub 3D;
- Rezonans magnetyczny (MR) – tutaj zdobywa się przekrój testowanego organu we wszystkich płaszczyznach, działając na daną część ciała polem magnetycznym, co jest dużo bardziej bezpieczne od promieni RTG;
- Mammografia – podczas tej techniki radiologicznej robi się szereg zdjęć rentgenowskich piersi, by wykryć ewentualne zmiany nowotworowe;
- Angiografia – czyli testowanie tętnic wieńcowych robione np. przed operacją wymiany zastawek serca. To inwazyjne badanie;
- Densytometria – to badanie oznaczające gęstość kości, które opiera się na wykorzystaniu ultradźwięków albo fal RTG;
- Pantomogram – polega na obrazowaniu zębów, żuchwy i szczęki, które wykonuje się m.in. przed założeniem aparatu ortodontycznego.
Reklama
Kto może poddać się badaniom radiologicznym?
Specjalista radiologii i diagnostyki obrazowej wykonuje konkretne badanie na zlecenie innego specjalisty. Stąd pacjentami radiologów są osoby, którym zlecono przeprowadzenie badania obrazowego. Sami radiolodzy także mogą posyłać pacjenta na dodatkowe, bardziej szczegółowe badania i/lub je robić.
Dzieje się tak gdy lekarz POZ lub medyk innej specjalizacji chce uściślić swoją wiedzę na temat schorzenia pacjenta, wykluczyć lub potwierdzić wstępną diagnozę, bądź też sprawdzić czy wprowadzona kuracja jest skuteczna.
Co więcej, niekiedy badanie obrazowe, takie jak np. USG, wykorzystuje się do aplikacji jakiś środków leczniczych, czy pobrania materiału do badania, jak np. w przypadku biopsji. Wówczas takie badanie wymaga skierowania od lekarza pierwszego kontaktu lub innego specjalisty.
Poza tym sam pacjent, jeśli uzna to za wskazane ze względu na swój stan zdrowia, odczuwane objawy, itp., może zapisać się na wizytę do lekarza tej specjalności. W tym ostatnim przypadku wizyta zazwyczaj jest prywatna.
Reklama
Przeciwwskazania do badań radiologicznych
Specjalista radiolog zanim przystąpi do badania wypytuje pacjenta czy nie zachodzą jakiekolwiek przeciwwskazania do jego wykonania. Nie zawsze bowiem jest możliwe przeprowadzenie konkretnej techniki obrazowania.
Przykładowo takim ograniczeniem wyłączającym pacjenta z możliwości poddania się badaniu w przypadku RTG jest bycie w ciąży. Poza tym ze względu na niebezpieczeństwo napromieniowania maksymalnie można prześwietlić się dwa razy w roku.
Obostrzeniem w przypadku USG są natomiast m.in. uszkodzenia kości, oparzenia, czy otwarte infekcje.
Radiolog lekarz nie wykona rezonansu magnetycznego np. u osób posiadających rozrusznik serca oraz u ciężarnych.
Nie wykonuje się tomografii komputerowej gdy badaniu chce się poddać kobieta w ciąży, osoba uczulona na środki kontrastowe, czy cierpiąca na niektóre schorzenia tarczycy. Ponadto mammografii nie przeprowadza się w przypadku ciąży.
