Jak wygląda rdest ptasi?
Rdest ptasi, inaczej rdest różnolistny to pospolita roślina z rodziny rdestowatych, znana również jako: świńska trawa, wróble języczki czy podorożnik. Jego nazwa łacińska to Polygonum aviculare. Jest rozprzestrzeniony na całym świecie, choć pierwotnie występował na półkuli północnej. W Polsce także spotyka się go często, szczególnie w terenach pozamiejskich, przy drogach, na polach i podwórkach.
Jak go rozpoznać? Rdest ptasi - czyli świńska trawa - nie jest rośliną okazałą. Jego łodyga osiąga długość 50 cm, ale jest cienka, mocno rozgałęziona i przeważnie płożąca. Liście są drobne, wąskie lub o kształcie elipsy i barwie sinozielonej.
Ziele rdestu ptasiego kwitnie długo, a jego kwiaty również mają niepozorną morfologię - są niewielkie i rosną kątach liści - i barwę biało-zieloną lub czerwono-zieloną. Nasiona to malutkie, spłaszczone z trzech stron orzeszki długości około 3 mm, natomiast korzeń świńskiej trawy jest rozgałęziony i wrzecionowaty.
Ciekawostką jest, że zupełnie inaczej wygląda rdest, a właściwie rdestowiec japoński, choć należy do tej samej rodziny rdestowatych. Jest okazałą, trzymetrową byliną wyglądem przypominającą krzew.
Uprawa rdestu ptasiego
Rdest ptasi jest chwastem i nie jest uprawiany na skalę przemysłową. Atakuje on uprawy innych roślin i wówczas bywa tępiony, podobnie jak inne chwasty. Ponieważ jednak roślina ta stosowana jest w ziołolecznictwie, niektórzy chętnie pielęgnują ją we własnych ogródkach.
Gdzie rośnie rdest ptasi. Często można spotkać go po prostu na ogrodowym trawniku, gdzie samoistnie się rozsiewa, nie mając wygórowanych wymagań co do podłoża i stanowiska.
Kiedy kwitnie? Kwitnienie ma miejsce od czerwca aż do października. A kiedy zbierać ziele? Najlepiej w pierwszym okresie jego kwitnienia, czyli wczesnym latem. Zbiera się całą część nadziemną rośliny, a następnie suszy ją w ciepłym, przewiewnym miejscu.
Czy można kupić sadzonki rdestu ptasiego? Ponieważ chwast ten występuje powszechnie i jest rośliną dość ekspansywną, nie sprzedaje się go w sklepach ogrodniczych. Można natomiast kupić sadzonki innych - bardziej ozdobnych i szlachetnych - gatunków rdestu.
Reklama
Właściwości rdestu ptasiego
Rdest ptasi to ziele znane i wykorzystywane w celach leczniczych już od czasów starożytnych. Jakim właściwościom zawdzięcza swoją popularność? Wśród najważniejszych warto wymienić zdrowotne właściwości:
- moczopędne,
- przeciwzapalne,
- przeciwkrwotoczne,
- detoksykacyjne (wspomaganie usuwania z organizmu szkodliwych produktów przemiany materii),
- bakteriobójcze,
- ściągające,
- wykrztuśne.
Swoje działanie lecznicze rdest ptasi zawdzięcza takim zawartym w nim substancjom jak:
- flawonoidy - związki organiczne pochodzenia roślinnego, wykazujące właściwości przeciwutleniające,
- kwasy polifenolowe - również wykazujące działanie antyoksydacyjne,
- garbniki - substancje roślinne o działaniu antyseptycznym,
- sole mineralne - bardzo ważny składnik diety człowieka, pełniący rolę budulca i wspierające procesy regeneracyjne.
Czy spośród roślin rdestowatych tylko ten gatunek wykazuje dobroczynne właściwości? Nie, posiada je również np. rdest plamisty, również stosowany w ziołolecznictwie jako naturalny środek moczopędny, przeciwkrwotoczny i przeciwzapalny.
Reklama
Zastosowanie rdestu ptasiego
Dzięki wielu drogocennym właściwościom, rdest ptasi znajduje szerokie zastosowanie lecznicze i kosmetyczne. Na co pomaga? Najpowszechniej stosuje się go:
- przy chorobach układu moczowego - wspomagająco na nerki, na kamienie żółciowe, przy nieżytach i infekcjach dróg moczowych, zmniejszonym wydalaniu moczu itd.;
- na hemoroidy - ściągające i przeciwkrwotoczne właściwości rdestu są pomocne przy leczeniu krwawiących żylaków odbytu;
- na wątrobę - tu z kolei największe znaczenie ma detoksykacyjne działanie rdestu;
- na pasożyty - wspomaga ich wydalanie i zapobiega nawrotom robaków bytujących w ludzkim przewodzie pokarmowym;
- na kaszel - właściwości przeciwzapalne i wykrztuśne rdestu ptasiego sprawiają, że wskazaniem do jego stosowania są także infekcje dróg oddechowych;
- na boreliozę - rdest znajduje się wśród ziół stosowanych na boreliozę jako środki wspomagające fachowe leczenie;
- na odchudzanie - ponieważ rdest działa moczopędnie, a przy tym reguluje metabolizm, wspomaga on odchudzanie, jednocześnie dbając o prawidłowe funkcjonowanie układu pokarmowego;
- w kosmetyce - dzięki właściwościom przeciwzapalnym dobrze działa na zmiany skórne, takie jak choćby trądzik, natomiast dzięki wysokiej zawartości krzemu dobrze sprawdza się też na włosy, wzmacniając je i przyspieszając ich rośnięcie.
Reklama
Jak stosować rdest ptasi? Dawkowanie
Podobnie, jak w przypadku większości ziół i naturalnych metod leczniczych, tak i w przypadku rdestu ptasiego efekt osiągnąć można jedynie, stosując go długotrwale i systematycznie. Jakie powinno być dawkowanie? Zależy to od formy, w jakiej przyjmuje się ziele. Najpopularniejsze preparaty to:
- tabletki i kapsułki - stosowane głównie przy infekcjach dróg moczowych, jako środek moczopędny, a niekiedy także przy przeziębieniu i objawach takich jak kaszel czy ból gardła;
- nalewka - ziele zalane alkoholem pije się w niewielkich ilościach w celach zdrowotnych, a przygotować je można samodzielnie wg prostego przepisu,
- susz - przeznaczony do przygotowywania naparu.
Napar z rdestu ptasiego może być stosowany dwojako:
- wewnętrznie - do picia w formie herbaty, na wzmocnienie odporności i jako wsparcie dla funkcjonowania układów: pokarmowego i moczowego;
- zewnętrznie - w formie okładów na skórę (przede wszystkim na trądzik) lub płukanek na włosy, w celach oczyszczających, przeciwbakteryjnych i przeciwzapalnych.
Reklama
Przeciwwskazania do stosowania rdestu ptasiego
Choć naturalne metody lecznicze oraz zioła są nierzadko postrzegane jako bezpieczniejsze niż środki farmaceutyczne pozyskiwane chemicznie, nie należy zapominać, że one również nie są wskazane do przyjmowania dla każdego.
Czy istnieją przeciwwskazania do używania rdestu ptasiego? Szczególną ostrożność przy przyjmowaniu wszelkiego rodzaju środków - również ziołowych - muszą zachowywać kobiety w ciąży, matki karmiące piersią oraz dzieci. Ciąża i karmienie są przeciwwskazaniem do wewnętrznego przyjmowania ziela rdestu ptasiego, ponieważ w większych ilościach może ono negatywnie wpływać na rozwój dziecka.
Zrezygnować z picia naparu i stosowania okładów na skórę powinni także pacjenci ze skłonnościami do uczulenia. Wystąpienie jakiejkolwiek reakcji alergicznej jest podstawą do odstawienia środka oraz konsultacji z lekarzem.
Czy rdest ptasi można pić przy cukrzycy? Zioło to obniża poziom cukru we krwi, więc w niektórych przypadkach jest wręcz pomocne przy hiperglikemii, jednak częste stosowanie rdestu należy skonsultować z diabetologiem.
Reklama
Skutki uboczne rdestu ptasiego
Czy długotrwałe stosowanie świńskiej trawy może powodować skutki uboczne? Niestety tak. Rdest to zioło, które po dłuższym przyjmowaniu doustnym prowadzi do nadmiernego rozkładu witaminy B1, a w konsekwencji - jej niedoboru w organizmie. Odpowiedzialny jest za to tzw. czynnik antytiaminowy.
Witamina B1 zwana tiaminą jest potrzebna do prawidłowego funkcjonowania wielu układów, w tym przede wszystkim nerwowego, immunologicznego i naczyniowego. Spadek jej poziomu może zatem skutkować dość poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi.
Aby temu zapobiec, przy długotrwałym piciu naparu z chwastu zwanego świńską trawą, należy kontrolować poziom tiaminy, a w razie potrzeby, rozpocząć jej suplementację, najlepiej po uprzedniej konsultacji z lekarzem.
Rdest ptasi stosowany zewnętrznie rzadko wywołuje niepożądane skutki, czasem jednak może powodować podrażnienie skóry lub reakcję uczuleniową.
Reklama
Zwalczanie rdestu ptasiego
Choć rdest ptasi jest rośliną o licznych dobroczynnych właściwościach, dla wielu rolników pozostaje on ekspansywnym chwastem, który trudno usunąć z pola.
Jak pozbyć się tego chwastu polnego zwanego świńską trawą? Czym go zwalczyć, gdy rośnie w burakach, marchwi lub innych uprawach? Usuwanie rdestu ptasiego nastręcza trudności, ponieważ roślina jest odporna nawet na trudne warunki glebowe, atmosferyczne, udeptywanie itd.
Gdy chwast rośnie na niedużym obszarze, np. w przydomowym ogródku, można zwalczać go mechanicznie, wyrywając ziele wraz z korzeniami. Z większym problemem borykają się osoby uprawiające wielohektarowe pola.
Rdest ptasi porastający większe obszary trzeba z reguły pryskać. Czym? Skuteczne w walce ze świńską trawą są opryski zawierające glifosat. Stosowanie środków na jego bazie wymaga jednak dużej ostrożności ze względu na jego szkodliwość. Opryski najlepiej robić we wczesnej fazie wzrostu rdestu - wówczas szanse na jego zwalczenie są największe.
Cena rdestu ptasiego
Gdzie kupić rdest ptasi i jaka jest jego cena? W dużej mierze odpowiedź na te pytania zależy od formy, w jakiej on występuje. W niektórych sklepach ogrodniczych (stacjonarnych oraz internetowych) dostać można nasiona tej dobroczynnej rośliny - do siania i samodzielnej uprawy.
Cena nasion rdestu ptasiego nie jest wysoka - 50-gramowe opakowanie można kupić już za kilka złotych. Warto przy tym pamiętać, że chwast szybko rozrasta się samoistnie, więc wysiew daje często obfite zbiory.
Rdest ptasi można kupić w aptece - jako składnik rozmaitych preparatów leczniczych i kosmetycznych (tych ostatnich szukać można również w drogeriach). 50 g suszu do sporządzania naparów kosztuje zwykle około 10 zł, natomiast za opakowanie 90 kapsułek na bazie rdestu lub rdestowca japońskiego zapłacić trzeba około 50 zł.
Ceny kosmetyków z dodatkiem rdestu ptasiego są bardzo różne. Zależą od rodzaju preparatu, producenta oraz sklepu. Za krem do cery trądzikowej trzeba niekiedy zapłacić nawet kilkadziesiąt złotych za opakowanie 50 ml. Tańszą opcją jest zatem stosowanie na skórę okładów ze sporządzonego samodzielnie naparu. Kupienie suszu daje wiele możliwości stosowania ziela - zarówno doustnego jak i zewnętrznego, a przy tym kosztuje niewiele w porównaniu z gotowymi preparatami.
