Jak wyglądają retikulocyty?
Retikulocyty (inaczej proerytrocyty), w skrócie Ret., to bardzo młode i niedojrzałe jeszcze erytrocyty, składniki krwi obwodowej, ale też m.in. szpiku kostnego. Odkrył je w 1890 roku, Paul Ehrlich - niemiecki bakteriolog i chemik.
Retikulocyty nie posiadają jądra komórkowego, ale mają co najmniej dwie lub więcej charakterystycznych kropek o niebieskim zabarwieniu. Ich wielkość to od 8 do 10 μm. Od innych komórek krwi i szpiku kostnego wyróżnia je także tak zwana substantia reticulofilamentosa - siateczka, będąca pozostałością białek jądrowych zbudowanych z RNA.
Retikulocyty powstają w szpiku kostnym z ortochromatycznych erytroblastów, które tracą jądro komórkowe, by w ciągu 4 dni dojrzeć i stać się erytrocytami, czyli dojrzałymi krwinkami czerwonymi. Ich liczba w krwi to niemal połowa retikulocytów w całym organizmie.
Retikulocyty są określane w badaniu morfologicznym krwi, którą może zlecić lekarz.
Reklama
Norma retikulocytów
Jeśli chodzi o retikulocyty, norma jest inna dla dzieci, a inna dla dorosłych. Ich liczbę podaje się w promilach lub procentach. U zdrowego dorosłego człowieka będą stanowić 0,5-1,5 proc. wszystkich komórek krwi. Ich bezwzględna liczba to od 20 000 do 100 000 na mikrolitr. Z kolei u noworodków dojrzałych erytrocytów powinno być od 2 do 6 procent.
Należy pamiętać, że normy są zależne od metody, aparatu, na którym badanie jest wykonywane, bo dla każdego laboratorium mogą one być różne. Tak zwane zliczanie erytrocytów może odbywać się też metodą manualną, czyli pod mikroskopem. Retikulocyty zliczane są przy 1000-krotnym powiększeniu.
Należy pamiętać, że prawidłowa wartość retikulocytów we krwi zależna jest od stanu zdrowia pacjenta, a interpretacja ich poziomu zależna jest od poziomu innych parametrów morfologii krwi.
Reklama
Kiedy warto wykonać badanie retikulocytów?
Warto wykonać badanie retikulocytów, jeśli zauważy się następujące objawy:
- osłabienie,
- zmęczenie,
- szybkie męczenie się,
- zawrtoty głowy,
- bladość skóry,
- utratę apetytu,
- kołatanie serca,
- problemy z koncentracją i uwagą.
Reklama
Badanie retikulocytów
Materiałem pobieranym do badania jest krew żylna, która musi być pobrana do probówki z antykoagulantem EDTA.
Analizę badania można przeprowadzić za pomocą dwóch metod:
- manualnej – ta metoda polega na wcześniejszym dodaniu barwinka do próbki krwi, a następnie oglądaniu preparatu pod mikroskopem. Retikulocyty od erytrocytów różnią się obecnością granatowych ziarenek w komórce. Wynik (nierzadko wyrażany w promilach) oznaczany jest jako odsetek erytrocytów.
- automatycznej – tę metodę przeprowadza się przy pomocy analizatora hematologicznego. W metodzie automatycznej chodzi o rozdział retikulocytów na frakcje mniej i bardziej dojrzałych, do czego wykorzystuje się cytometrię przepływową. To umożliwia uzyskanie wyniku w wartościach bezwzględnych jako liczba zliczonych komórek na mikrolitr.
Aby wykonać badanie retikulocytów, należy być na czczo, czyli nie można przyjmować pokarmów przynajmniej przez 8 godzin przed badaniem.
Reklama
Nadmiar retikulocytów
W stanach, kiedy organizm ma zwiększone zapotrzebowanie na czerwone krwinki szpiku, uwalnia do krwiobiegu retikulocyty.
Przyczyną zwiększenia liczby retikulocytów może być:
- hemoliza, wywołana np. toksynami bakteryjnymi, wirusowymi, malarią lub niektórymi lekami oraz wrodzonymi niedokrwistościami hemolitycznymi,
- krwotoki,
- niektóre nowotwory,
- wysoki poziom tych krwinek obserwuje się również u pacjentów leczonych żelazem, kwasem foliowym i witaminą B12,
- niedokrwistość pokrwotoczna,
- przewlekłe niedotelenienie (przy chorobach płuc, dlugim przebwaniu na dużej wysokości),
- podczas przyjmowania erytropoetyny,
Nadmiar niedojrzałych krwinek czerwonych zdarza się u chorych po usunięciu śledziony oraz po przeszczepach komórek krwiotwórczych.
Reklama
Niski poziom retikulocytów
Wśród przyczyn zbyt małej „produkcji” retikulocytów są:
- uszkodzenie szpiku kostnego,
- niedokrwistość hipoplastyczna,
- niedokrwistość aplastyczna,
- niedobór i witaminy B12 lub kwasu foliowego i spowodowana nim niedokrwistość (anemia).
Może być to także leczenie onkologiczne cytostatykami, a więc chemioterapia oraz wszelkie inne medykamenty, które uszkadzają inne szybko dzielące się komórki, w tym te w szpiku kostnym.
Niski poziom tych krwinek zauważalny jest również u osób chorych na AIDS (zespół nabytego niedoboru odporności) oraz u osób z niewydolnością nerek i z przełomami aplastycznymi w niedokrwistościach hemolitycznych (upośledzona praca szpiku).
Niedostateczny poziom retikulocytów może być też spowodowany niedoborem erytropoetyny produkowanej w wątrobie i nerkach. Jest to hormon peptydowy, który ma za zadanie stymulować etapami erytropoezy w celu zwiększenia produkcji erytrocytów przez szpik kostny.
