Czym są rhinowirusy i jak się rozprzestrzeniają?
Rynowirusy należą do pikornawirusów i do tej pory zidentyfikowano już ponad 100 ich serotypów. Patogeny te są przyczyną około połowy chorób układu oddechowego występujących u dzieci i dorosłych, klasyfikowanych w ICD jako JOO, czyli ostre zapalenie nosa i gardła, zwanych popularnie przeziębieniem. Przenoszą się do organizmu ludzkiego drogą kropelkową oraz na skutek kontaktu z rzeczami, należącymi do zakażonego.
Rhinowirus ma dość specyficzną budowę, składa się on z cząsteczki RNA tworzącej rdzeń oraz tzw. kapsydu, czyli otoczki białkowej. Patogen atakuje cząsteczki ludzkiego DNA, przyłączając do nich swój materiał genetyczny, który czasem namnaża się, wywołując infekcję.
Jednym z najczęstszych powodów, przeniknięcia rhinowirusów do organizmu jest kontakt z osobą kichającą lub kaszlącą bez zasłaniania ust i nosa. Ryzyko to nasila się w pomieszczeniach o niskiej wilgotności i niskiej temperaturze.
Do innych czynników zwiększających ryzyko zakażenia należy:
- kontakt z przedmiotami, na których mogą znajdować się wirusy,
- dotykanie ust, oczu, nosa nieumytymi rękami,
- kontakt z zakażonymi osobami,
- przebywanie w dużych skupiskach ludzi.
Reklama
Objawy infekcji rhinowirusowej u dorosłych i dzieci
Przedostające się do organizmu wirusy wywołują zapalenie błony śluzowej nosa i gardła, a niekiedy także zatok.
Typowe objawy rinowirusów pojawiających w organizmie ludzkim to:
- ogólne osłabienie organizmu,
- bóle mięśniowe i kostno-stawowe,
- ból głowy,
- nieznacznie podwyższona temperatura ciała (do 38°C),
- kichanie,
- nieżyt nosa,
- ból gardła,
- suchy kaszel.
Pierwsze objawy choroby wywołanej przez kontakt z patogenem mogą pojawić się już następnego dnia po zakażeniu. Natomiast nasilenie objawów rhinowirusa atakującego organizm występuje zwykle po ok. 2-3 dniach.
Choroba trwa zwykle od 5 do 7 dni. Przy czym u dorosłych jest ona krótsza i łagodniejsza niż u młodszych pacjentów. Infekcje rinowirusa u dzieci są bowiem częstsze i dłuższe oraz mają znacznie ostrzejszy przebieg z uwagi na niedojrzały układ immunologiczny.
Licznym zakażeniom u najmłodszych sprzyja również przebywanie na małej przestrzeni w żłobkach czy przedszkolach.
Jednakże należy pamiętać, że w każdym wypadku choroba wywołana przez rinowirusy może stać się groźna, jeśli dojdzie do nadkażenia bakteryjnego.
Reklama
Leczenie infekcji rhinowirusowej - skuteczne metody
W przypadku infekcji wywołanej przez rinowirusy leczenie ma zazwyczaj charakter objawowy.
Najczęściej stosowane są:
- inhalacje NaCl, które nawilżają drogi oddechowe i ułatwiają usuwanie z nich wydzieliny,
- leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe zawierające substancje takie jak paracetamol, kwas acetylosalicylowy oraz ibuprofen.
Ponadto podczas zakażenia rinowirusami warto również sięgnąć po:
- tabletki łagodzące ból gardła,
- leki, które zmniejszają katar i redukują uczucie zatkanego nosa,
- leki na kaszel,
- środki zawierające witamina C.
Choć prewencyjne podanie antybiotyku przy infekcji rhinowirusami zmniejsza ryzyko wystąpienia powikłań, nadużywanie ich może prowadzić do pojawienia się szczepów opornych, utrudniających później leczenie dużo poważniejszych chorób.
Reklama
Jak zbijać gorączkę u dzieci zarażonych rhinowirusem?
Gorączka występująca podczas choroby u dzieci nie zawsze wymaga zbijania, ponieważ jest ona naturalnym mechanizmem obronnym organizmu.
Gdy temperatura pojawiająca się przy infekcji rinowirusem u dzieci jest niższa niż 38 stopni, nie powinno się im podawać środków przeciwgorączkowych. Jednakże przekroczenie 38,5 stopnia C uważa się za wskazanie do zastosowania leków obniżających temperaturę. Jest to szczególnie ważne zarówno w przypadku zakażenia rinowirusem u niemowlaków, jak i u większych dzieci.
Do zbijania gorączki najczęściej stosuje się preparaty z paracetamolem oraz niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi, takimi jak ibuprofen czy kwas acetylosalicylowy.
Aby nie sięgać od razu po leki przeciwgorączkowe, przy niezbyt wysokiej temperaturze można zastosować inne naturalne metody jej zbijania, takie jak chłodne okłady położone na czoło, kark, nadgarstki, łydki i uda oraz chłodny prysznic lub kąpiel.
Jednak należy pamiętać, że zbyt zimna woda może wywołać u chorego szok termiczny, dlatego powinna być ona tylko o 1-2 stopni niższa niż temperatura ciała pacjenta.
Reklama
Domowe sposoby na łagodzenie objawów infekcji rhinowirusowej
W początkowej fazie infekcji spowodowanej działaniem rinowirusa warto sięgnąć po domowe sposoby na przeziębienie.
Uważa się za nie najczęściej m.in.:
- herbatki ziołowe,
- miód z mlekiem lub czosnkiem,
- gorący rosół,
- alkohol taki jak grzane wino lub wódka z pieprzem,
- gorące kąpiele,
- rozgrzewające maści,
- inhalacje i nawilżanie powietrza w pomieszczeniu.
Ponieważ przy podwyższonej temperaturze ciało bardzo szybko traci płyny i elektrolity, ważne jest picie dużej ilości płynów, najlepiej wody niegazowanej, niedosładzanych soków owocowych i naparów parzonych z ziół o działaniu przeciwgorączkowym takich jak:
- kwiaty czarnego bzu,
- kwiaty lipy,
- imbir,
- owoce dzikiej róży.
Do takich herbatek dodawać można również sok z malin i cytrynę.
Innym domowym sposobem na przeziębienie jest mleko z miodem lub z czosnkiem albo cebulą. Te specyfiki uważa się popularnie za naturalne antybiotyki. Nie zabijają one jednak bakterii w środowisku laboratoryjnym, a jedynie sprawiają, że namnażają się one wolniej, więc antybiotykami nie są.
Popularnym domowym sposobem na przeziębienie jest gorący rosół. Niestety nie ma dowodów klinicznych, żeby przyspieszał on wychodzenie z choroby bardziej od innych pokarmów. Choć naukowcy z Harvard T.H. Chan School of Public Health, badający naturalne sposoby wzmacniania odporności stwierdzili, iż nie ma dowodów klinicznych na to, że przyspiesza on wyzdrowienie, przyznali jednak, że jest to zupa lekkostrawna, która dostarcza organizmowi płynów i elektrolitów oraz białka, cynku, witaminy A i przeciwutleniaczy, a także zapobiega odwodnieniu.
Natomiast napoje alkoholowe nie zwalczają wirusów, czyli zasadniczych przyczyn infekcji, a sprzyjają utracie płynów z organizmu, dlatego nie należy ich nadużywać.
Z kolei gorące kąpiele z dodatkiem kilku kropli olejków mogą okazać się skuteczne szczególnie na początku przeziębienia.
Warto stosować również maści rozgrzewające zawierające ekstrakt z eukaliptusa, mentolu, tymianek lub kamforę, które można wcierać w klatkę piersiową lub plecy.
Można je także stosować do inhalacji, które doskonale sprawdzają się jako metoda łagodząca objawy przeziębienia. Rozrzedzają one zalegającą w nosie wydzielinę i przyczyniając się do udrożnienia dróg oddechowych. Można je wykonywać, dodając do wrzątku olejki eteryczne lub suszone zioła takie jak np. rumianek czy szałwia lekarska. Aby prawidłowo przeprowadzić inhalację, należy pochylić się nad naczyniem z naparem i przez kilka minut wdychać parę nosem a wydychać ustami.
Do właściwego nawodnienia nosa i gardła skuteczne jest również nawilżanie powietrza w pomieszczeniu, w którym znajduje się chora osoba.
Reklama
Kiedy zgłosić się do lekarza w przypadku infekcji rhinowirusowej?
W czasie infekcji rhinowirusowej należy bezwzględnie skontaktować się z lekarzem w przypadku:
- zarażenia niemowląt do 3. miesiąca życia;
- temperatury ciała wyższej niż 38,5 stopni C u dzieci do 6. miesiąca,
- gdy dziecko traci przytomność, ma biegunkę lub wymiotuje,
- temperatury ciała wyższej niż 40,0 st. C u osób dorosłych,
- jeśli wysoka gorączka u pacjenta utrzymuje się 3-5 dni, lub nawraca,
- gdy stan podgorączkowy trwa ponad trzy tygodnie,
- jeżeli oprócz gorączki pojawiają się objawy wskazujące na infekcję bakteryjną lub odwodnienie.
Podczas infekcji rhinowirusowej z lekarzem powinny skontaktować się szczególnie osoby z podwyższonych grup ryzyka, do których należą pacjenci:
- w podeszłym wieku,
- z przewlekłymi chorobami układu oddechowego,
- z cukrzycą,
- z chorobami nowotworowymi,
- z chorobami serca,
- po przeszczepieniu narządów.
Reklama
Rhinowirusy a inne infekcje wirusowe dróg oddechowych
Choroby układu oddechowego, takie jak przeziębienie, grypa, covid-19, czy zakażenie RSV, mają podłoże wirusowe, stąd ich och objawy bywają dość podobne. Jednakże każda z nich wywoływana jest przez inny typ wirusa i wymaga nieco innego postępowania.
Przeziębienie wywołane przez rhinowirusy charakteryzuje się stosunkowo łagodnym przebiegiem.
Do gorszego samopoczucia, z czasem dochodzą objawy takie jak:
- kichanie,
- ból gardła,
- kaszel - zwykle mokry,
- katar,
- stan podgorączkowy.
Wszystkie te dolegliwości na ogół mijają w ciągu od 7 do 10 dni.
Natomiast grypa to choroba o znacznie cięższym przebiegu i bardziej gwałtownym początku. Jej objawy występują nagle i należą do nich przede wszystkim:
- wysoka gorączka,
- dreszcze,
- osłabienie,
- bóle mięśni i głowy,
- katar,
- suchy kaszel,
- biegunka i wymioty u dzieci.
W przypadku zakażenia grypą zalecane jest pozostanie w domu i leżenie w łóżku.
Do charakterystycznych objawów covidu należy z kolei:
- ból gardła i głowy,
- suchy kaszel,
- zatkany nos,
- bóle w dole pleców,
- ogólnie złe samopoczucie.
Do objawów zakażenia koronowirusem należeć może również utrata węchu i smaku, silny kaszel, duszności i trudności z oddychaniem. Przy wyjątkowo ciężkim przebiegu, choroba ta może wymagać hospitalizacji.
Natomiast wirus RSV, to inaczej syncytialny wirus oddechowy - patogen z rodzaju pneumowirusów, który infekuje drogi oddechowe człowieka. Typowe jego objawy to: wodnisty katar, gorączka i kaszel. Stanowi on szczególne zagrożenie dla noworodków, niemowląt, dzieci poniżej 5. roku życia, osób w podeszłym wieku, oraz osób ze współwystępującymi zaburzeniami odporności. W ich przypadku wirus RSV może wywoływać zakażenia dolnych dróg oddechowych, czyli oskrzeli oraz płuc i prowadzić do rozwoju niewydolności oddechowej.
