Czym jest salicylamid?
Salicylamid jest pochodną kwasu salicylowego, a mówiąc dokładnie - jego amidem, o wzorze chemicznym C7H7NO2. Zaliczany jest do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Wykorzystywany jest w objawowym leczeniu grypy i przeziębienia, a także bólu różnego pochodzenia, będąc składnikiem popularnych preparatów OCT (wydawanych bez recepty).
Na czym polega działanie salicylamidu, jakie są jego właściwości i zastosowania? Z czym może, a z czym nie powinien być łączony? Jakie są przeciwwskazania do jego stosowania? Poznaj odpowiedź na najważniejsze pytania.
Reklama
Działanie salicylamidu
Salicylamid, tak jak inne substancje z grupy NLPZ, wykazuje działanie:
- przeciwzapalne,
- przeciwbólowe,
- przeciwgorączkowe.
Mechanizm działania salicylamidu polega przede wszystkim na blokowaniu aktywności tak zwanych cyklooksygenaz. Pod pojęciem tym kryją się enzymy uczestniczące w wytwarzaniu prostaglandyn, czyli hormonów będących wytwarzanych w reakcji na zapalenie.
Hamując ich syntezę, salicylamid oddziałuje zatem przeciwzapalnie, ale także przeciwbólowo. Dodatkowo wykazuje właściwości przeciwgorączkowe, wpływając na ośrodek termoregulacji w podwzgórzu, a także rozszerzając naczynia krwionośne i zwiększając przepływ krwi przez skórę, co sprzyja utracie ciepła.
Reklama
Zastosowanie i dawkowanie salicylamidu
Salicylamid znajduje zastosowanie w leczeniu gorączki oraz bólu u pacjentów chorych na infekcje wirusowe. Łagodzi też dolegliwości bólowe głowy oraz nerwobóle. Szybko likwiduje męczące objawy. Co ważne, może być łączony w składzie preparatów na grypę i przeziębienie z innymi składnikami, takimi jaki witamina C i rutozyd, które dodatkowo wspierają układ odpornościowy.
Jeśli chodzi o dawkowanie salicylamidu, zaleca się przyjmować jedną lub dwie tabletki o zawartości substancji czynnej 300 mg każda, do trzech razy dziennie. Maksymalna dawka dobowa to 1800 mg. Przyjmowanie większych ilości nie zwiększa skuteczności terapii, podnosi jedynie ryzyko wystąpienia niepożądanych skutków ubocznych.
Przed zastosowaniem zawsze trzeba zapoznać się z ulotką dołączoną do opakowania lub stosować wg wskazań lekarza czy farmaceuty.
Reklama
Salicylamid a kwas acetylosalicylowy
Substancją wykazującą podobne właściwości, jak salicylamid, jest kwas acetylosalicylowy. Związek ten również jest pochodną kwasu salicylowego, a konkretnie mówiąc estrem salicylowym kwasu octowego o wzorze chemicznym C9H8O4. Także jest zaliczany do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Zbliżony jest też mechanizm jego działania – i w tym przypadku kluczowe jest blokowanie enzymu cyklooksygenazy.
Porównując obie substancje wskazuje się, że salicylamid ma silniejsze działanie przeciwbólowe, natomiast kwas acetylosalicylowy – przeciwzapalne i przeciwgorączkowe.
Pacjenci pytają niekiedy, czy salicylamid można łączyć z kwasem acetylosalicylowym? Odpowiedź jest przecząca, leków tych nie powinno się przyjmować jednocześnie.
Reklama
Salicylamid a paracetamol i ibuprofen
Innym popularnym środkiem z grupy NLPZ jest ibuprofen, będący pochodną kwasu propionowego. Także hamuje on enzym cyklooksygenazy i wykazuje działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne oraz przeciwgorączkowe. Środek ten nie powinien być stosowany razem z salicylamidem.
Możliwe jest natomiast łączenie salicylamidu i paracetamolu. Z chemicznego punktu widzenia, substancja ta jest pochodną acetanilidu. Ma właściwości przeciwbólowe, może być też używana w celu zbijania gorączki. Nie hamuje natomiast stanów zapalnych. Mechanizm jej działania polega na blokowaniu enzymu cyklooksygenazy, ale nie w tkankach obwodowych, lecz w mózgu i rdzeniu kręgowym. Nie jest zaliczana do grupy NLPZ.
Reklama
Czy salicylamid ma przeciwwskazania?
Co ważne, przed zastosowaniem salicylamidu należy pamiętać o przeciwwskazaniach. Jednym z podstawowych jest wiek. Leku nie powinny przyjmować dzieci i młodzież do 16 roku życia.
Zwiększa on bowiem ryzyko wystąpienia zespołu Reya, bardzo rzadkiej, ale niezwykle niebezpiecznej, potencjalnie śmiertelnej choroby, powodowanej u najmłodszych pacjentów przez pochodne kwasu salicylowego.
Inne przeciwwskazania to:
- nadwrażliwość na salicylamid a także inne leki z grupy NLPZ;
- czynna choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy;
- stany zapalne przewodu pokarmowego;
- astma z polipami nosa, wywołana lub zaostrzona przez kwas acetylosalicylowy;
- cukrzyca, mocznica, tężyczka;
- zaburzenia krzepliwości krwi;
- genetycznie uwarunkowany niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej.
Przyjmując salicylamid należy mieć na uwadze możliwe niepożądane interakcje z innymi substancjami, nie tylko wspomnianym kwasem acetylosalicylowym i ibuprofenem. Stosowany razem z kortykosteroidami może potęgować ewentualne skutki uboczne w obrębie układu pokarmowego.
Nasila też działanie takich leków, jak przeciwcukrzycowe sulfonylomoczniki, przeciwzakrzepowe kumaryny i heparyny, a także metotreksat, kwas walproinowy i sulfonamidy. Z drugiej strony salicylamid obniża skuteczność probenecydu i sulfinpyrazonu, stosowanych w terapii dny moczanowej.
Nie powinno się stosować salicylamidu w ciąży, a także w okresie laktacji, czyli karmienia piersią.
