Reklama
Co to jest seksomnia?
Seksomnia (SBS, od ang.: sexual behavior in sleep) jest zaburzeniem polegającym na podejmowaniu nieświadomej aktywności seksualnej w czasie snu. W Polsce przypadłość tę określa się często mianem zespołu Morfeusza (od imienia znanego z mitologii greckiej boga marzeń sennych).
Jest ona zaliczana do tak zwanych parasomnii, czyli dysfunkcji pojawiających się w różnych fazach snu. W tym konkretnym przypadku jest to faza NREM (od ang. non-rapid eye movement, czyli sen o wolnych ruchach gałek ocznych), występująca cyklicznie 4-5 razy w ciągu nocy.
W odróżnieniu od fazy REM, cechuje się ona niską aktywnością mózgu i stosunkowo ubogą treścią marzeń, aczkolwiek możliwe jest pojawienie się wówczas silnych doznań lękowych oraz aktywności fizycznych. Dobrymi tego przykładami są sennowłóctwo (czyli lunatykowanie) oraz pokrewna mu seksomnia.
Objawy zespołu Morfeusza po raz pierwszy zostały opisane już w roku 1911. L. Thoinot przedstawił wówczas przypadek mężczyzny obnażającego się przez sen. Jednak na szerszą skalę naukowcy zaczęli się zajmować tym zagadnieniem dopiero kilkadziesiąt lat później, w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX wieku.
Jako odrębna postać parasomnii, zespół Morfeusza jest traktowany od 2003 roku, i jako taki został uwzględniony w Międzynarodowej Klasyfikacji Zaburzeń Snu (ICSD 2). Wiedza na temat seksomnii wciąż jednak jest znikoma, a materiał do badań naukowych szczątkowy.
Pacjenci cierpiący na to zaburzenie nie mają jego świadomości lub odczuwają silny wstyd przed ujawnieniem go, stąd praktycznie nie jest ono diagnozowane. Co więcej, zdarza się, że zachowania przejawiane przez osoby z seksomnią noszą znamiona napastowania seksualnego, co może się wiązać z dodatkowym kontekstem prawnym.
Reklama
Objawy seksomnii
W związku z ograniczeniami badawczymi, objawy seksomnii nie są dobrze usystematyzowane. Literatura naukowa posługuje się opisami konkretnych, nielicznych przypadków. U pacjentów stwierdza się takie zachowania, jak:
- wypowiedzi o treści jawnie erotycznej,
- wyznania miłosne,
- wydawanie jęków o charakterze seksualnym,
- masturbowanie się ręką, ale też poprzez ocieranie o pościel czy ciało partnera,
- dotykanie, całowanie, stymulowanie osoby leżącej obok w łóżku,
- odbywanie pełnowartościowych, choć nieświadomych zbliżeń seksualnych zakończonych orgazmem – waginalnych, analnych, oralnych.
Duża część wyżej wymienionych zachowań ma charakter agresji seksualnej względem partnera – świadomego (jeśli nie śpi) lub całkowicie nieświadomego całej sytuacji.
Dlatego objawy zespołu Morfeusza często są przyczyną konfliktów w związku, a niekiedy mają znacznie poważniejsze konsekwencje, łącznie z oskarżeniami o gwałt. Jeśli chodzi o osoby zaburzone, zazwyczaj nie zachowują one w pamięci wydarzeń minionej nocy lub też mają jedynie niewielkie przebłyski.
Jeśli reminiscencje te zostaną wzmocnione opowieścią partnera, mogą budzić głębokie uczucie winy i wstydu, obniżać poczucie własnej wartości i stać się zalążkiem kierowanych względem siebie oskarżeń. Długofalową tego konsekwencją mogą być zaburzenia depresyjne, wycofanie z życia seksualnego na jawie, czy dewastacja relacji w związku partnerskim.
Reklama
Przyczyny seksomnii
Przyczyny seksomnii nie są dobrze znane, aczkolwiek na podstawie opisanych przypadków naukowcom udało się zauważyć wiele zależności i wyodrębnić czynniki, które mogą sprzyjać temu zaburzeniu, bądź z nim współwystępować.
Są to między innymi:
- inne rozpoznane parasomnie, w tym zwłaszcza lunatykowanie w dzieciństwie,
- koszmary i lęki nocne,
- oglądanie pornografii,
- ograniczenie aktywności seksualnej do masturbacji i utrwalenie takiego wzorca osiągania satysfakcji,
- nałogowe spożywanie alkoholu,
- długotrwałe zaburzenia snu,
- rozdwojenie jaźni, czyli występowanie u jednej osoby przynajmniej dwóch całkowicie odrębnych osobowości,
- zaburzenie osobowości o charakterze depresyjnym.
Co ważne, syndrom Morfeusza występuje niekiedy u osób, u których tego typu przypadki były notowane u innych członków rodziny. Nie ma jednak wystarczającej liczby danych, aby było możliwe sformułowanie tezy o dziedzicznym charakterze zaburzenia.
Pojawiają się natomiast wyjaśnienia neurobiologiczne. Być może seksomnia jest związana z nieprawidłowym przekaźnictwem hormonu serotoniny w tak zwanych jądrach szwu w pniu mózgu. Dowodzić by tego miały przypadki odnotowane wśród pacjentów przyjmujących leki psychiatryczne z grupy SSRI, czyli selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny.
Zobacz nasz redakcyjny test feromonów:
Reklama
Jak leczyć seksomnię?
Leczenie seksomnii ma przede wszystkim charakter farmakologiczny. Zastosowanie w tym kontekście znajdują takie środki, jak:
- klonazepam, czyli pochodna benzodiazepiny – silny lek o działaniu przeciwlękowym i uspokajającym,
- leki przeciwdepresyjne różnego typu,
- preparaty przeciwpadaczkowe.
Leczenie zespołu Morfeusza z reguły przynosi satysfakcjonujące efekty, pod warunkiem, że w ogóle zostanie podjęte. Prawdopodobnie jednak większość pacjentów nie zgłasza się z tym problemem do lekarza, dlatego jego skala jest niedoszacowana, a skutki odczuwane przez chorych oraz najbliższe im osoby pozostają niezmiennie dotkliwe.
