Co oznacza senność po jedzeniu?
Dlaczego chce się spać po jedzeniu – to pytanie zadaje sobie wiele osób, odczuwających silne znużenie niedługo po odejściu od stołu. W grę mogą wchodzić czynniki sytuacyjne lub przypadkowe, takie jak nieprzespana wcześniej noc, jeśli jednak problem ten występuje regularnie, powinien stanowić powód do zaniepokojenia i konsultacji lekarskiej.
Przyczyny senności po jedzeniu często bowiem mają podłoże chorobowe. Wśród schorzeń i zaburzeń, które często objawiają się w ten właśnie sposób, wymienia się przede wszystkim:
- niedoczynność tarczycy – senność po jedzeniu jest w tym przypadku efektem niewystarczającej ilości hormonu tyreotropowego (TSH). Z tego samego powodu występują wówczas inne objawy, takie jak uczucie zmęczenia, apatia, brak motywacji do działania;
- cukrzyca – senność po jedzeniu to wynik wahań stężenia glukozy we krwi. Po spożyciu pokarmu poziom tego cukru znacznie wzrasta, co organizm w naturalny sposób stara się zneutralizować poprzez wyrzut hormonu zwanego insuliną. Ponieważ jednak cukrzyca wiąże się z tzw. insulinoodpornością (typ II, który stanowi około 90 proc. przypadków), trzustka musi wytworzyć większą ilość tej substancji. Efektem tego jest chwilowa hipoglikemia (niedocukrzenie) i związane z nią uczucie senności. Często towarzyszą temu apatia, uczucie słabości, drżenie rąk, a na koniec – napady głodu.
Stosunkowo często występujący problem, jakim jest senność po jedzeniu w ciąży, także może być efektem cukrzycy. Jeśli jednak incydenty takie nie występowały wcześniej, można założyć, iż jest to zaburzenie zwane cukrzycą ciążową, mające charakter przejściowy.
Reklama
Senność po posiłku
Senność po obiedzie i innych posiłkach często występuje także u osób cierpiących na tak zwaną hipersomnię, aczkolwiek w tym przypadku uczucie znużenia nie zawsze jest bezpośrednio związane ze spożyciem pokarmów.
Hipersomnia, czyli patologiczna senność, ma zróżnicowane podłoże. Jej przyczyną mogą być m.in. zaburzenia rytmu dobowego, zaburzenia oddychania oraz ruchowe, ale też niewydolność nerek, choroby psychiczne oraz wspomniane wyżej cukrzyca i niedoczynność tarczycy.
Problem ten występuje także u osób zażywających lub odstawiających substancje psychoaktywne. Czynnikiem sprawczym może być również stosowanie niektórych leków, w tym zwłaszcza antydepresantów oraz obniżających ciśnienie.
Atak senności po posiłku często występuje też u osób cierpiących na hipotensję. Jest to zaburzenie, którego istotą jest bardzo niskie ciśnienie tętnicze (poniżej 100/60). Także i w tym przypadku możliwe jest osłabienie po jedzeniu, apatia, drżenie rąk.
Ostatnim czynnikiem, na który należy zwrócić uwagę w przypadku powtarzających się incydentów zasypiania po jedzeniu, jest sama dieta. To, co trafia do przewodu pokarmowego, ma bowiem ogromne znaczenie, nie tylko dla osób chorych na cukrzycę.
Reklama
Senność po słodyczach
Atak senności po posiłku bardzo często jest efektem spożycia produktów zawierających duże ilości cukrów. Nawet u osób zdrowych powoduje to silny wyrzut insuliny do krwiobiegu, a w konsekwencji – obniżenie stężenia glukozy we krwi. Pojawiające się wówczas odczucia senności, zmęczenie i głodu mogą napędzać efekt błędnego koła – pozorny ratunek, jakim jest kolejna porcja słodkiego, wywoływać będzie ten sam, może nawet silniejszy rezultat.
Głód i senność po zjedzeniu cukru zdecydowanie lepiej jest więc stłumić jedząc inne produkty, na przykład warzywa czy pełnoziarniste pieczywo.
Ale uwaga – senność może wystąpić także po spożyciu pokarmów uchodzących za bardzo zdrowe, takich jak ryby czy wyroby z soi. Stanowią one bogate źródło tryptofanu, czyli białka zwiększającego syntezę melatoniny, zwanej hormonem snu.
Reklama
Jakie badania na senność po jedzeniu?
Nawracające dzień po dniu uczucie senności po posiłku może mieć charakter fizjologiczny i być związane z mniejszym dotlenieniem i odżywieniem mózgu (po przyjęciu pokarmu, organizm pompuje większe ilości krwi do jelit, „zaniedbując” nieco inne narządy wewnętrzne). I choć dla wielu osób może to stanowić komunikat uspokajający, warto wykonać badania. Wykluczają one bądź potwierdzą zaburzenia hormonalne, wahania poziomu cukru we krwi związane z rozwojem cukrzycy, a także inne ewentualne problemy zdrowotne.
W zależności od wstępnej diagnozy, niezbędne do postawienia ostatecznego rozpoznania mogą się okazać:
- oznaczenie poziomu glukozy na czczo, a także doustny test obciążenia glukozą – podstawowe badania, które wykonuje się w przypadku podejrzenia cukrzycy;
- krzywa insulinowa – badania mające na celu ustalenie, czy trzustka produkuje odpowiednie ilości insuliny w reakcji na glukozę
- oznaczenie poziomu hormonów tarczycy, w tym TSH (h. tyreotropowy), fT3 (wolna trójjodotyronina) i fT4 (wolna tyroksyna);
- parametry nerkowe, w tym stężenie kreatyniny i mocznika;
- podstawowe badania krwi (morfologia, biochemia)
