Co to jest serdecznik pospolity?
Serdecznik pospolity, znany też jako gęsia stopa, lisi ogon czy lwie serce, to roślina zielna, która rośnie dziko w całej Europie oraz Turcji. Można ją spotkać także w Ameryce Północnej i Południowej oraz Australii. Jest to bylina z rodziny jasnotowatych, która osiąga od 30 do 100 cm wysokości.
Liście serdecznika pospolitego są jajowate, ząbkowane. Ich kolor jest zielony i często ma fioletowy odcień. Roślina ta kwitnie od czerwca do sierpnia, a jej kwiaty mają kolor biało-żółtoróżowy.
Serdecznik pospolity tworzy niewielkie zbiorowiska i jest najczęściej spotykany przy drogach czy osiedlach mieszkaniowych, zwłaszcza na suchych, dobrze nasłonecznionych terenach.
Jako surowca leczniczego używa się ziela serdecznika. Roślinę tę zbiera się je 2 razy w roku, po czym suszy w temperaturze około 35 stopni Celsjusza, w przewiewnym i zacienionym miejscu.
Miododajność serdecznika pospolitego wynosi około 300-400 kg/ha.
Reklama
Jak i gdzie można uprawiać serdecznik pospolity?
Serdecznik jest rośliną, która nie wymaga specjalnych warunków uprawy i może rosnąć na różnych terenach, od niżu po góry.
Serdecznik pospolity jest łatwy w uprawie - można ją uprawiać w domu, ogrodzie lub działce jako roślinę ozdobną. Warto jednak pamiętać, że jego zapach jest jednak dla wielu nieprzyjemny.
Nasiona należy wysiać na przełomie zimy i wiosny, jednak niewiele z nich wykiełkuje w tym samym roku. Największy wzrost zaobserwujemy dopiero po dwóch latach od wysiania.
Serdecznik najlepiej wysiewać w rządkach - późniejsza pielęgnacja uprawy będzie ograniczona jedynie do spulchniania ziemi między poszczególnymi rzędami.
Oto kilka wskazówek dotyczących uprawy serdecznika pospolitego:
- gleba: serdecznik pospolity preferuje gleby lekkie, przepuszczalne i wilgotne, o odczynie obojętnym lub lekko kwaśnym;
- stanowisko: roślina ta najlepiej rośnie na stanowisku słonecznym lub półcienistym;
- zasiew: serdecznik pospolity można rozmnażać z nasion lub poprzez podział rozrośniętej kępy. Nasiona wysiewa się na a kępę dzieli się wiosną lub jesienią;
- sadzenie: rośliny należy sadzić w odstępach co około 80-90 cm, ponieważ serdecznik pospolity rośnie dość szybko i zajmuje dużą powierzchnię;
- pielęgnacja: serdecznik pospolity wymaga nawożenia, zwłaszcza w okresie wzrostu, jednak wystarczy go podlewać w niewielkiej ilości. Rośliny należy też chronić przed chwastami i szkodnikami;
- zbiór: serdecznik pospolity zbiera się w okresie kwitnienia, czyli od czerwca do sierpnia. Liście i kwiaty można suszyć i przechowywać w suchym miejscu.
Reklama
Składniki aktywne serdecznika pospolitego
Serdecznik pospolity zawiera wiele składników aktywnych, które odpowiadają za jego właściwości lecznicze. Są to przede wszystkim:
- Flawonoidy - substancje, które działają przeciwzapalnie, przeciwutleniająco i przeciwwirusowo. Flawonoidy w serdeczniku pospolitym to przede wszystkim kwercetyna, kemferol i rutyna.
- Kwasy organiczne - w serdeczniku pospolitym występują kwasy fenolowe, organiczne kwasy karboksylowe i kawowe. Działają one przede wszystkim przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie.
- Saponiny - substancje, które mają działanie m.in. moczopędne i przeciwbakteryjne. Dzięki nim serdecznik pospolity może być stosowany w leczeniu chorób układu moczowego.
- Olejki eteryczne - w serdeczniku pospolitym znajdują się olejki eteryczne, które mają działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjne.
Serdecznik pospolity jest wykorzystywany głównie przez przedstawione powyżej składniki, jednak posiada on ich znacznie więcej. Wymienić można jeszcze:
- aminy,
- wapń,
- potas,
- cholina,
- beta-siltosterol,
- żywice,
- garbniki,
- triterpeny,
- sole mineralne,
- leonuryna,
- związki irydoidowe,
- alkaloidy,
- antocyjany.
Reklama
Działanie i właściwości serdecznika. Na co pomaga?
Serdecznik pospolity to roślina, która ma wiele właściwości leczniczych.
Przede wszystkim działa tonizująco na serce, co oznacza, że je wspiera, a także zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób układu krążeniowego. Obniża także ciśnienie krwi, dzięki czemu przejawia właściwości relaksujące i uspokajające.
Można go znaleźć jako dodatek w tabletkach z wyciągu różnych ziół lub osobno.
W medycynie ludowej stosuje się go na różnego rodzaju dolegliwości, w tym:
- choroby serca i układu krążenia,
- infekcje układu moczowego,
- niestrawność i problemy z trawieniem,
- kaszel i problemy z układem oddechowym,
- problemy skórne, takie jak trądzik i egzema oraz rany i oparzenia
Serdecznik pospolity zawiera szereg substancji aktywnych, dzięki czemu działa także:
- przeciwzapalnie - serdecznik pospolity zawiera substancje, które łagodzą stany zapalne w organizmie, zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne;
- przeciwbakteryjnie - olejki eteryczne, flawonoidy i kwasy organiczne, które zawiera serdecznik pospolity, mają działanie przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe, dzięki czemu roślina ta może pomóc w leczeniu różnych infekcji;
- moczopędnie - saponiny zawarte w serdeczniku pospolitym pobudzają wydalanie wody z organizmu, dlatego roślina ta może być stosowana w leczeniu chorób układu moczowego;
- przeciwskurczowo - serdecznik pospolity łagodzi skurcze mięśniowe i bóle brzucha, dlatego może być stosowany w leczeniu niestrawności i innych problemów z trawieniem.
Choć serdecznik jest znany przede wszystkim jako zioło wzmacniające pracę serca, dzięki jego właściwościom moczopędnym, można stosować go także w niektórych chorobach nerek.
Serdecznik bywa polecany także w okresie menopauzy, w przypadku bolesnych menstruacji oraz przy nadczynności tarczycy. Pomóc może w łagodzeniu tachykardii, czyli zaburzeń rytmu serca, które niekiedy towarzyszą nadczynności tarczycy.
Serdecznik dodatkowo wykazuje działanie uspakajające, dlatego warto po niego sięgnąć w stanach napięcia nerwowego, niepokoju czy podczas stanów lękowych. Warto pamiętać, że serdecznik pospolity może przez to zadziałać lekko nasennie.
Ziele serdecznika zawiera leonurynę - bardzo silny przeciwutleniacz, który odpowiada za obniżenie ciśnienia krwi i zwiększenie wydolności mięśnia sercowego.
Wszystkie te właściwości sprawiają, że serdecznik pospolity jest rośliną wszechstronną, która może pomóc w leczeniu wielu dolegliwości.
Reklama
Dawkowanie serdecznika pospolitego
Dawkowanie serdecznika pospolitego powinno być ustalane indywidualnie, w zależności od dolegliwości, wieku i stanu zdrowia pacjenta. Roślina ta może być stosowana na różne sposoby, między innymi w postaci:
- naparu z liści i kwiatów serdecznika pospolitego - do przegotowanej wody (ok. 200 ml) wrzucamy łyżeczkę suszu i parzymy ok. 5-10 minut. Napar pijemy trzy razy dziennie, po posiłku;
- kropli - w stosowaniu doustnym, jedną łyżeczkę rozpuszczoną w kieliszku wody trzy razy na dobę lub miejscowo w formie okładu, a także jako dodatek do kąpieli czy inhalacji w zastosowaniu odprężającym;
- nalewki z korzeni serdecznika pospolitego - suszone korzenie rośliny zalewamy spirytusem lub wódką w stosunku 1:5 i odstawiamy na dwa tygodnie w ciemnym miejscu. Nalewkę należy odcedzić i spożywać 1-2 łyżeczki trzy razy dziennie;
- okładów na skórę - świeże liście serdecznika pospolitego roztłuczemy, a następnie przykładamy na skórę na około 15-20 minut.
Ziele serdecznika znajdziemy w składzie niektórych tabletek uspokajających. Sam serdecznik można zakupić w formie ziół sypanych lub suszu w torebkach.
Należy spożywać go zgodnie z informacjami znajdującymi się na opakowaniu herbatki, ponieważ ilość i sposób jej przyjmowania zależy od efektów, jakie chcemy osiągnąć.
Jak zrobić i jak pić nalewkę z serdecznika pospolitego?
Nalewka z serdecznika z powodzeniem może być stosowana przy dolegliwościach ze strony układu pokarmowego, takich jak wzdęcia, zaparcia, ból brzucha czy uczucie przepełnienia.
Aby zrobić nalewkę z serdecznika pospolitego z korzeni, należy:
- ściąć korzenie rośliny i dokładnie je umyć,
- pokroić korzenie na mniejsze kawałki i zalać je spirytusem lub wódką w stosunku 1:5,
- umieścić słoik z zawartością w ciemnym i chłodnym miejscu na okres około dwóch tygodni, czasami wstrząsając zawartością słoika,
- po tym czasie nalewkę przecedzić i przelać do ciemnej butelki.
Wygodniejszym i szybszym sposobem jest skorzystanie z suszonego ziela. Wystarczy pełna szklanka serdecznika pospolitego zalanego odpowiednim rodzajem alkoholu (500 ml wódki lub wina). Całość musi stać przez około dwa tygodnie i dopiero wtedy można ją przefiltrować. Wtedy jest gotować do spożycia. Zalecana dawka to łyżeczka nalewki 2-4 razy dziennie.
Nalewkę z serdecznika pospolitego można pić na różne sposoby, zależnie od dolegliwości. Zazwyczaj zaleca się spożywanie 1-2 łyżeczki nalewki trzy razy dziennie, rozpuszczonych w niewielkiej ilości wody. Nalewkę najlepiej pić przed posiłkiem, aby działała lepiej na układ trawienny.
Herbata z serdecznika pospolitego
Aby przygotować herbatę z serdecznika pospolitego, należy:
- zagotować wodę (około 200 ml)
- wrzucić do wody około łyżeczki suszu serdecznika pospolitego (liści lub kwiatów)
- parzyć przez około 15 minut
- herbata gotowa
Herbatę z serdecznika pospolitego najlepiej pić trzy razy dziennie, przed posiłkami. Aby poprawić smak, można dodać do herbaty miodu lub soku z cytryny. Przed rozpoczęciem stosowania herbaty z serdecznika pospolitego, warto skonsultować się z lekarzem, zwłaszcza jeśli mamy problemy z sercem lub układem krążenia, by uniknąć działań niepożądanych.
Reklama
Jakie są przeciwwskazania do przyjmowania serdecznika? Czy ma skutki uboczne?
Pomimo swoich właściwości leczniczych, serdecznik może mieć także pewne przeciwwskazania do stosowania. Oto niektóre z nich:
- Ciąża i karmienie piersią - ze względu na brak wystarczających badań dotyczących bezpieczeństwa stosowania serdecznika pospolitego w czasie ciąży i karmienia piersią, zaleca się unikanie go w tym okresie.
- Choroby serca - choć serdecznik pospolity może mieć pozytywny wpływ na pracę serca, to w przypadku chorób serca należy stosować go ostrożnie i wyłącznie pod kontrolą lekarza.
- Nadciśnienie tętnicze - ze względu na to, że serdecznik pospolity może obniżać ciśnienie tętnicze, osoby z nadciśnieniem powinny stosować go tylko po konsultacji z lekarzem.
- Alergie i nietolerancje pokarmowe: osoby uczulone na rośliny z rodziny jasnotowatych (np. szałwia, mięta czy bazylia ) lub posiadające nietolerancję laktozy mogą mieć reakcje alergiczne na serdecznik pospolity.
- Wiek poniżej 18 roku życia - brakuje wystarczających badań, by móc stwierdzić, że roślina ta jest bezpieczna dla dzieci i młodzieży.
- Leki - niektóre tj. przeciwhistaminowe, na nadciśnienie tętnicze czy rozrzedzające krew, mogą mieć interakcje z serdecznikiem pospolitym, dlatego przed jego stosowaniem warto skonsultować się z lekarzem.
Chociaż oficjalnie nie potwierdzono skutków ubocznych stosowania serdecznika, ze względu na jego właściwości, po przyjęciu zbyt dużej dawki może dojść do pewnych. W niektórych przypadkach pacjenci skarżyli się na:
- bóle brzucha, wzdęcia i niestrawność,
- biegunkę,
- zawroty głowy i bóle głowy,
- suchość w ustach,
- reakcje skórne, takie jak: swędzenie, wysypka i pieczenie skóry.
W przypadku wystąpienia objawów niepożądanych należy natychmiast zasięgnąć porady lekarza.
Reklama
Gdzie kupić serdecznik pospolity? Cena
Serdecznik pospolity można go zakupić w aptekach ziołowych, sklepach zielarskich oraz niektórych aptekach i sklepach internetowych. Można też poszukać go na targach zielarskich lub u lokalnych producentów ziół.
Przed zakupem zawsze warto upewnić się, że dana roślina została pozyskana i przetworzona w sposób bezpieczny i zgodny z wymaganiami prawnymi.
Serdecznik pospolity jest dostępny w różnych formach, takich jak suszone ziele, ekstrakt, krople lub tabletki. Cena serdecznika może różnić się w zależności od formy preparatu, producenta czy miejsca zakupu.
Ceny suszonego ziela serdecznika pospolitego w zależności od ilości mogą wynosić od kilku do kilkunastu złotych za 50 gramów. Ceny preparatów z serdecznika pospolitego, takich jak ekstrakt lub tabletki, zwykle oscylują w przedziale od kilku do kilkudziesięciu złotych za opakowanie.
