Co to jest skala Barthel?
Skala Barthel jest testem diagnostycznym, stosowanym do oceny sprawności ruchowej i samodzielności pacjenta. Ankieta odnosi się do 10 podstawowych czynności życiowych, które człowiek zdrowy powinien wykonywać sam, chory zaś potrzebuje przy ich realizacji częściowej lub całkowitej pomocy.
Wymienić wśród nich można między innymi spożywanie posiłków, przemieszczanie się czy korzystanie z toalety (szczegóły poniżej). To proste narzędzie kwestionariuszowe zostało opracowane w latach pięćdziesiątych XX wieku przez fizjoterapeutkę D. Barthel i lekarkę F. Mahoney i pierwotnie było używane w procesie leczenia, fizjoterapii oraz opieki nad osobami po przebytych udarach.
Współcześnie jest też wykorzystywane w przypadku innych schorzeń, między innymi neurodegradacyjnych, takich jak choroba Alzheimera czy stwardnienie rozsiane. Podobnie jak testy Lawtona i Katza, należy do tak zwanych skal ADL (ang.: Activities of Daily Living, czyli aktywność dnia codziennego).
Co warto zaznaczyć, w polskich realiach wielu pacjentów i ich opiekunów pyta, co to jest skala Barthel w kontekście świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych udzielanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Są one przyznawane w ramach tzw. opieki długoterminowej na podstawie właśnie wyniku osiągniętego na skali Barthel.
Reklama
Wzór skali Barthel
Wzór skali Barthel zmieniał się nieco na przestrzeni lat, z oczywistych względów pytania podlegają też pewnym modyfikacjom w tłumaczeniu na poszczególne języki.
Różne poradnie specjalistyczne czy placówki opiekuńcze, stosując własne procedury diagnostyczne czy kwalifikacyjne, stosują narzędzia „oparte na skali Barthel”, podobne do siebie, ale nie jednakowe.
Stosowana obecnie w Polsce oficjalnie, stanowiąca załącznik do rozporządzenia Ministra Zdrowia „karta oceny stanu pacjenta wg zmodyfikowanej skali Barthel”, wygląda następująco:
- Spożywanie posiłków
- 0 - nie jest w stanie samodzielnie jeść lub przełykać,
- 5 - potrzebuje pomocy w krojeniu, smarowaniu, karmieniu doustnym
- 10 - samodzielny, niezależny
- Przemieszczanie się z łóżka na krzesło i z powrotem/siadanie
- 0 - nie jest w stanie przemieszczać się, nie zachowuje równowagi przy siadaniu oraz siedzeniu
- 5 - przemieszcza się z pomocą fizyczną jednej lub dwóch osób, może siedzieć
- 10 - mniejsza pomoc (słowna lub fizyczna)
- 15 - samodzielny
- Utrzymanie higieny osobistej
- 0 - nie jest w stanie wykonać żadnych czynności higienicznych
- 5 -potrzebuje pomocy przy wykonywaniu czynności higienicznych
- 10 - samodzielny przy myciu twarzy, czesaniu się, myciu zębów, także z zapewnionymi pomocami
- Korzystanie z toalety (WC)
- 0 - nie korzysta w ogóle z toalety
- 5 - potrzebuje lub częściowo potrzebuje pomocy przy korzystaniu z toalety
- 10 - samodzielny w dotarciu do toalety oraz w zdejmowaniu i zakładaniu części garderoby
- Mycie i kąpiel całego ciała
- 0 - kąpany w wannie przy pomocy podnośnika
- 5 - wymaga pomocy
- 10 - samodzielny
- Poruszanie się po powierzchniach płaskich
- 0 - w ogóle nie porusza się
- 5 - porusza się na odległość do 50m za pomocą sprzętu wspomagającego i z pomocą co najmniej jednej osoby
- 10 - samodzielny, niezależny w poruszaniu się na odległość powyżej 50m, także w użyciem sprzętu wspomagającego
- Wchodzenie i schodzenie po schodach
- 0 - nie jest w stanie wchodzić i schodzić po schodach nawet z pomocą innej osoby
- 5 - potrzebuje pomocy fizycznej asekuracji, przenoszenia
- 10 - samodzielny
- Ubieranie się i rozbieranie
- 0 - potrzebuje kompleksowej pomocy innej osoby
- 5 - potrzebuje częściowej pomocy innej osoby
- 10 - samodzielny, niezależny (także w zapinaniu guzików, zamka, zawiązywanie sznurowadeł)
- Kontrolowanie stolca/zwieracza odbytu
- 0- nie panuje nad oddawaniem stolca
- 5 - sporadycznie bezwiednie oddaje stolec
- 10 - kontroluje oddawanie stolca
- Kontrolowanie moczu/zwieracza pęcherza moczowego
- 0 - nie panuje nad oddawaniem moczu
- 5 - sporadycznie bezwiednie oddaje mocz
- 10 - kontroluje oddawanie moczu
Reklama
Interpretacja skali Barthel
Interpretacja skali barthel jest stosunkowo prosta, do każdego testu dołączone bowiem są wytyczne dotyczące otrzymanych wyników. Uzyskane punkty cząstkowe należy do siebie dodać, a ich suma wskazuje, w jakim stopniu pacjent potrzebuje opieki.
Najczęściej stosuje się następujące przedziały:
- 0-20 pkt. Taki wskaźnik Barthel informuje o całkowitym braku samodzielności i bezwarunkowej potrzebie kompleksowej opieki nad chorym;
- 21-80 pkt (niekiedy też spotkać się można z przedziałem 21-85). To wynik świadczący o częściowym braku samodzielności. Duża rozpiętość przedziału daje znaczne pole do interpretacji, jeśli chodzi o ustalenie zakresu niezbędnej pomocy.
- 81-100 pkt (ewentualnie 86-100) – osoba jest całkowicie samodzielna i nie potrzebuje pomocy w wykonywaniu codziennych czynności.
Reklama
Skala Barthel do opieki długoterminowej
Tak jak zostało wspomniane wyżej, skala Barthel jest wykorzystywana w kwalifikacji do programu opieki długoterminowej. Chodzi zarówno pomoc świadczoną stacjonarnie, czyli przyjęcie pacjenta do zakładu opiekuńczego, jak też w warunkach domowych.
Ile punktów na skali Barthel trzeba uzyskać, by świadczenia te zostały zrefundowane przez NFZ? Nie więcej, niż 40. Od wielu lat budzi to sprzeciw chorych i ich opiekunów, którzy podkreślają, że próg ten jest zbyt niski i że prawa do darmowej pomocy nie ma znaczna część osób, które nie są w pełni sprawne, i które wymagają wsparcia w codziennych czynnościach.
Wskaźnik pozostaje jednak niezmienny. Co więcej, należy pamiętać, że kwalifikacja z użyciem skali Barthel jest powtarzana. Jeśli więc stan pacjenta poprawi się na tyle, że przekroczy on wspomniany pułap 40 punktów, automatycznie utraci prawo do refundacji.
