Co to jest stewia? Jaki ma smak?
Cukrzyca typu 2 jest pierwszą chorobą o niezakaźnym charakterze, która została uznana za epidemię przez Organizację Narodów Zjednoczonych. Nic więc dziwnego, że tak wielu ludzi rezygnuje z używania cukru lub szuka możliwości zastąpienia go w codziennej diecie.
Spożywanie białego cukru ograniczają zresztą nie tylko diabetycy, ale też pacjenci zmagający się z otyłością lub nadwagą czy też po prostu osoby dbające o zdrowe odżywianie.
Jednym z dostępnych zamienników jest stewia. Z czego jest zrobiona ta substancja słodząca?
Stewia to roślina z rodziny astrowatych, pochodząca z Ameryki Południowej i Środkowej. Obejmuje ona 270 różnych gatunków, a cieszący się dość dużą popularnością słodzik wytwarza się ze Stevia rebaudiana.
Czysta stewia jest więc produktem naturalnym, pozyskiwanym z zioła o tej samej nazwie. Jego 4-centymetrowe liście mają owalny kształt, a zdrewniała łodyga dorasta do 80 cm długości. Uprawa stewii współcześnie sięga wielu rejonów Świata, a jej sadzonki i nasiona kupić można w sklepach ogrodniczych i dobrze zaopatrzonych marketach również w Polsce.
Roślinę tę można sadzić w doniczce i hodować w domowych warunkach, ponieważ jej bardzo słodki smak sprawia, że znajduje ona szerokie zastosowanie spożywcze.
Reklama
Czy stewia to cukier? Naturalny słodzik
Jaka jest różnica między stewią a cukrem? Zwykły, biały cukier produkowany jest z buraka cukrowego, natomiast naturalny słodzik wytwarzany ze stewii może być używany do słodzenia napojów i potraw zamiast cukru i słodzików sztucznych.
Czy roślina zamiast cukru rzeczywiście się sprawdza? Jej walory smakowe sprawiają, że dodawana do produktów spożywczych skutecznie je osładza. Stewia - zarówno suszona jak i w postaci sproszkowanej - może być nie tylko zamiennikiem cukru białego, ale też takich substancji słodzących jak ksylitol czy erytrytol, które wytwarzane są na drodze procesów chemicznych.
Naturalnym cukrem ze stewii można też oczywiście słodzić herbatę i kawę. Właściwość ta chętnie wykorzystywana jest przez osoby, którym trudno zrezygnować ze słodzenia gorących napojów, ale z powodów zdrowotnych chcą one ograniczyć spożycie cukru białego.
Reklama
Czy stewia jest zdrowa? Właściwości
Nadmierne spożycie białego cukru jest jedną z najczęstszych przyczyn nadwagi i otyłości - zaburzeń bardzo powszechnych w XXI wieku. Cukier wszechobecny jest w szeroko dostępnej, przetworzonej żywności, a przede wszystkim w słodyczach i słodkich napojach gazowanych. W konsekwencji nadmierne spożywanie go prowadzi do tak poważnych chorób jak miażdżyca, cukrzyca, choroba wieńcowa.
Czy stewia jest zdrowa i pozwala uniknąć tego rodzaju konsekwencji, czy może jest równie szkodliwa jak cukier biały? Przede wszystkim słodzik ze stewii jest zdecydowanie mniej kaloryczny, w związku z czym nie prowadzi do niekontrolowanego przybierania na wadze (z tego też powodu zalecany jest np. osobom pozostającym na diecie keto).
Ponadto roślina ta zawiera wiele korzystnych dla zdrowia wartości odżywczych oraz mikro- i makroelementów.
Są to:
- węglowodany będące dla człowieka głównym źródłem energii,
- białka - najważniejszy budulec ludzkiego organizmu,
- witaminy: B2, C, kwas foliowy,
- minerały: żelazo, wapń, potas, sód, magnez, cynk, miedź, fosfor, selen, mangan.
Dzięki wymienionym substancjom słodzik ten wykazuje właściwości prozdrowotne. Jakie?
- Reguluje ciśnienie tętnicze krwi.
- Pomaga zwalczać chorobotwórcze drobnoustroje, a dokładnie - bakterie i grzyby.
- Wspomaga gojenie raz i skaleczeń i działa na nie antyseptycznie.
- Wspomaga walkę z niektórymi dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego.
Ponieważ roślina ta działa przeciwbakteryjnie, prowadzone są badania nad jej skutecznością na boreliozę. Niektóre wyciągi roślinne rzeczywiście wspierają antybiotykoterapię, wciąż będącą podstawą eliminowania boreliozy, nie mogą jednak całkowicie jej zastąpić.
Reklama
Stewia dla cukrzyka. Jaki ma indeks glikemiczny?
Powszechnie wiadomo, że przy cukrzycy spożycie cukru powinno być ograniczane w szczególny sposób. Jakie są alternatywy? Czy stewia dla cukrzyka jest bezpieczniejsza niż zwykły cukier? Zdecydowanie tak.
Po pierwsze - dostarcza ona organizmowi mniej kalorii, po drugie - indeks glikemiczny stewii wynosi… 0! IG 0 oznacza, że substancja w ogóle nie podnosi poziomu glukozy we krwi, co ma ogromne znaczenie dla cukrzyków. Stewia przy cukrzycy może być stosowana do słodzenia herbaty i kawy, ale też innych napojów i potraw.
W Internecie znaleźć można przepisy na sernik, szarlotkę i inne ciasta ze stewią, które dla cukrzyka mogą być zdrową i bezpieczną osłodą życia. Co jest lepsze dla diabetyków - stewia czy ksylitol? Ksylitol również ma kilkakrotnie niższy indeks glikemiczny niż cukier, jednak nie jest on już całkowicie zerowy.
Reklama
Zastosowanie stewii w kuchni. Czy nadaje się do wypieków?
Oprócz tego, że stewia nadaje się do słodzenia kawy i herbaty, może być wykorzystywana do pieczenia ciast i wyrobu innych produktów cukierniczych. W dobrze zaopatrzonych sklepach spożywczych kupić można np. czekoladę ze stewią (zarówno w wersji gorzkiej, jak i mlecznej).
Gotowe ciasta ze stewią trudno dostać w cukierniach, jednak ten naturalny słodzik może być używany do wypieków domowych.
Stewia nie jest sprzedawana w opakowaniach 1 kg, jak cukier, ale też jej ilość dodawana do ciasta jest mniejsza. Co do pieczenia nadaje się lepiej - stewia czy ksylitol? Obydwie substancje znajdują zastosowanie w tej branży, a w niektórych przepisach wymieniane są jako zamienniki (np. 2 łyżki ksylitolu / stewii).
Można także znaleźć przepisy, w których stewia przewidziana jest w postaci płynnej (wówczas przeważnie podawana jest ilość kropli). Płynny ekstrakt także znajduje zastosowanie w kuchni, a alkoholowa nalewka ze stewii bywa przyjmowana jako produkt wspomagający walkę boreliozą. Postępowanie to należy jednak zawsze skonsultować z lekarzem.
Ile dać stewii zamiast cukru?
Wartość energetyczna stewii jest mniejsza niż cukru białego. 1 g naturalnej substancji słodzącej dostarcza ludzkiemu organizmowi około 2,7 kcal, podczas gdy 1g cukru zawiera prawie 4 kcal.
Dlaczego zatem mówi się, że stewia jest dużo mniej kaloryczna? Otóż słodzik ten zawiera glikozydy stewiolowe, których siła słodząca jest kilkaset razy większa niż substancji zawartych w cukrze. Dzięki temu ilość dodawanej do napojów i potraw substancji jest tak niewielka, że jej wartość energetyczna bliska jest zeru.
Ile stewii zamiast cukru należy używać? W uproszczeniu przyjmuje się, że jedna łyżeczka proszku daje tyle „słodyczy”, co szklanka cukru… To oznacza, że do filiżanki herbaty wystarczy mała szczypta słodziku. Ile stewii zamiast cukru trzeba dodać do ciasta? Tu również można przyjąć wymieniony przelicznik. Ilość substancji zależy jednak od rodzaju ciasta i jego wielkości, dlatego najlepiej postępować według przepisu.
Reklama
Jaka stewia jest najlepsza? W jakiej formie ją stosować?
Stewia dostępna w sklepach ma różne formy. Najpopularniejszymi są:
- stewia w proszku - proszek ma białą lub zieloną barwę, w zależności od tego, jakim procesom roślina została poddana podczas produkcji, jest on bardzo drobno mielony, dlatego bywa nazywany również stewią w pudrze,
- stewia w tabletkach / pastylkach - ponieważ ilość dodawanej do napojów i potraw substancji jest niewielka, łatwą do użycia formą do malutkie pastylki; postać taką przyjmują zresztą i inne słodziki zastępujące cukier,
- stewia w płynie - przeważnie dostępna w małych buteleczkach z kroplomierzem ułatwiającym dawkowanie; krople mogą być wykorzystywane w kuchni (np. dodawane do napojów lub wypieków), ale mają też właściwości prozdrowotne. Stewia w kroplach bywa stosowana na rzucenie palenia, ponieważ substancja blokuje przekazywane do mózgu sygnały o zapotrzebowaniu organizmu na nikotynę,
- stewia w saszetkach - nieduże jej porcje w kryształkach lub proszku ułatwiają dawkowanie.
Trudno jednoznacznie wskazać, jaka z wymienionych postaci stewii jest najlepsza. Wszystko zależy od jej przeznaczenia i indywidualnych preferencji osoby stosującej substancję.
Reklama
Skutki uboczne stewii i przeciwwskazania
Skoro stewia jest zdrowszym i mniej tuczącym zamiennikiem cukru, czy istnieją przeciwwskazania do jej spożywania? Są przypadki, w których nie tyle jest ona zakazana, co powinna być spożywana ze szczególną ostrożnością.
Kiedy?
- skłonność do reakcji alergicznych,
- zbyt niskie ciśnienie krwi (jak już zostało wspomniane - dodatkowo je obniża),
- zaburzenia rytmu serca.
Zaobserwowanie jakichkolwiek skutków ubocznych po spożyciu stewii powinno zostać skonsultowane z lekarzem i prowadzić do odstawienia substancji. Wadą tego naturalnego słodzika jest również to, że może niekiedy zaburzać mikroflorę jelitową jelit (szczególnie, gdy przyjmowany jest w zbyt dużych dawkach).
Ze względu na to nie zaleca się stosowania stewii (podobnie jak większych ilości cukru czy innych substancji słodzących) w trakcie i bezpośrednio po antybiotykoterapii, która również prowadzi do zmniejszenia ilości pożytecznych bakterii w przewodzie pokarmowym.
Stewia dla dzieci i w ciąży
Niektóre substancje - nawet te o prozdrowotnym działaniu na osoby dorosłe - dla dzieci i kobiet w ciąży oraz matek karmiących mogą nie być w pełni bezpieczne. Czy stewia w ciąży szkodzi?
Ponieważ częstą dolegliwością ciężarnych jest podwyższony poziom glukozy we krwi, stosowanie stewii zamiast cukru białego wydaje się być dobrym sposobem na utrzymanie jej prawidłowego poziomu.
Ponadto jest ona bogatym źródłem składników, na które zapotrzebowanie organizmu w okresie ciąży wzrasta (np. kwasu foliowego). Regularne spożywanie stewii warto jednak skonsultować z lekarzem prowadzącym, który zdecyduje, czy będzie ono rzeczywiście korzystne i bezpieczne dla rozwijającego się płodu.
Sytuacja wygląda podobnie ze stewią dla dzieci. Najmłodszym należy szczególnie ograniczać ilość spożywanego cukru, ze względu na jego wysoką szkodliwość, jednak zamianę cukru na stewię w codziennej diecie należy najpierw omówić z lekarzem pediatrą.
Jaka jest cena stewii i gdzie można ją kupić?
Gdzie kupić stewię w formie słodziku, a gdzie zieloną, żywą roślinę? Sadzonki spotkać można w niektórych sklepach ogrodniczych, zarówno stacjonarnych jak i internetowych, dlatego rozpoczęcie samodzielnej uprawy nie jest trudne.
Stewię można też hodować z nasion, choć kupowanie sadzonek jest bardziej pewne (nasiona nie zawsze kiełkują, co zależy głównie od stworzonych warunków). Gdzie kupić nasiona stewii? Te również można łatwo zamówić przez Internet. Znalezienie nasion w sklepach stacjonarnych bywa trudniejsze.
W aptece, gdzie kupić można stewię dla cukrzyków, najczęściej jest ona dostępna w płynie i w tabletkach. Cena preparatu zależy od wielkości opakowania i jakości produktu. Kupując „naturalny cukier” w takich formach, należy zwrócić szczególną uwagę na skład.
Cena stewii czystej z reguły jest wyższa niż preparatów z chemicznymi dodatkami. Gdzie kupić stewię w proszku? Tę można dostać nawet w dobrze zaopatrzonych marketach lub sklepach ze zdrową żywnością. Ile kosztuje stewia spożywcza?
Opakowanie 100-200 g to koszt około 15-20 zł, co daje cenę w granicach 100 zł za 1 kg. Widać więc, że stewia jest dużo droższa od zwykłego cukru, jeśli jednak wziąć pod uwagę jej wydajność, różnica przestaje być tak znacząca.
