Stopa atlety - jak wyglądają objawy i leczenie?

Co to jest stopa atlety?

Stopa atlety, inaczej stopa sportowca, to po prostu grzybica stóp. Zmiany grzybicze rozwijają się zazwyczaj między IV a V palcem. Mogą jednak z czasem rozprzestrzenić się też na całą stopę.

Choroba - jak wskazuje m.in. prof. dr hab. n. med. Zenon Gwieździński z Akademii Medycznej w Bydgoszczy - znacznie częściej dotyka sportowców, stąd też niezwykle sugestywna nazwa tej dolegliwości. To właśnie osoby uprawiające sport są bardziej narażone na to, że ich buty będą zawilgocone i przegrzane.

Czynnikiem ryzyka staje się tu również korzystanie ze wspólnych pryszniców po treningu, które mogą być rezerwuarem do rozwoju grzybicy.

Stopa atlety, stopa sportowca - to określenia wskazujące tylko na jedną kończynę. Tymczasem choroba może obejmować obie stopy. Ponadto, infekcja nierzadko nie dotyka jedynie skóry, ale również paznokci. Zakażenie grzybicze, tzw. stopa atlety, może też przenieść się na inne części ciała, a także być źródłem zakażeń u innych osób.

W klasyfikacji ICD-10 ta choroba ma kod B35.3, a jej synonimy to: dermatofitoza stopy, grzybica dermatofitowa stopy oraz grzybica stóp. Już w nazwie ukryty jest czynnik wywołujący tę dolegliwość - są to przede wszystkim dermatofity.

W klasyfikacji ICD-11 stopa atlety oznaczona jest kodem 1F28.2 i definiuje się ją jako dermatofitozę skóry stóp, która jest najczęściej wywołana infekcją Trichophyton rubrum.

Ponadto, zgodnie z definicją ICD-11, najczęstszym początkowym miejscem zakażenia są przestrzenie międzypalcowe.

Reklama

Jakie są przyczyny stopy atlety?

Na rozwój tego typu grzybicy stóp bardziej narażone są osoby uprawiające sport. To ich stopy znacznie częściej niż nietrenujących znajdują się w wilgotnym środowisku sprzyjającemu zakażeniom o podłożu grzybiczym.

Jednocześnie, choroba nie dotyka tylko sportowców, ale może pojawić się u pacjentów prowadzących inny tryb życia.

Według prof. dra hab. n. med. Zenona Gwieździńskiego z Akademii Medycznej w Bydgoszczy grzybica stóp jest najbardziej rozpowszechnioną chorobą skórną i może dotyczyć nawet 15-30% ludności.

Co więcej, istnieją zawody, gdzie grzybica pojawia się znacznie częściej i może dotyczyć 7 na 10 osób.

Wskazać tu można na:

• hutników,
• górników,
• pracujących w łaźniach, przędzalniach.

Wśród innych czynników sprzyjających rozwojowi grzybicy w formie stopy sportowca wymienić należy:

• za ciasne obuwie,
• noszenie nieoddychających butów i skarpet stworzonych z tworzywa sztucznego,
• użytkowanie publicznych basenów, toalet, pryszniców - badacze Leoni i współpracownicy ustalili zwiększoną zachorowalność na grzybicę stóp u osób regularnie korzystających z pływalni. Wpływu na zakażenie nie miała jednak woda w basenie, ale kontakt z zanieczyszczonymi powierzchniami, np. matami, przebieralniami. Przy tej okazji warto też wskazać, że nazwa tej grzybicy - stopa atlety może być nieco myląca i sugerować, że grzybica to domena atletów. Według badań Kralewskiej - grzybica międzypalcowa znacznie częściej dotyczy pływaków (79%) niż lekkoatletów (choroba występowała u 38,5% uczestników z tej grupy),
• rany i otarcia na stopach, które stają się bramą do zakażenia,
• nadpotliwość stóp wywołana nieodpowiednimi butami lub skarpetami - nadmierna ilość potu sprzyja wilgoceniu się skarpetek i butów, a to środowisko idealne do rozwoju grzybicy, ale również pojawiania się infekcji bakteryjnych,
• niedostateczna higiena osobista.

Bezpośrednią przyczyną stopy atlety jest zazwyczaj zakażenie dermatofitami, któremu sprzyja również ogólny stan zdrowia pacjenta. To od indywidualnej odporności człowieka zależy to, czy w kontakcie z grzybami dojdzie do zakażenia.

Dlatego na chorobę stopę sportowca narażone są w większym stopniu osoby:

• chorujące przewlekle, np. na cukrzycę,
• w starszym wieku,
• z otyłością,
• z zaburzeniami krążenia obwodowego,
• poddane zabiegom medycznym,
• poddane długotrwałej antybiotykoterapii albo leczeniu sterydami,
• z infekcjami czy ogólnymi zakażeniami, np. wirusem HIV.

Oprócz czynników środowiskowych i nabytych, istnieją też przyczyny wrodzone odpowiadające za pojawienie się grzybicy stóp. To m.in.:

• zaburzenia rogowacenia skóry,
• tendencja do nadmiernej potliwości stóp,
• zaburzenia ukrwienia i unerwienia stóp,
• problemy immunologiczne.

Z grzybicą stóp mogą zmagać się również dzieci, z uwagi na to, że są narażone na przebywanie w dużych skupiskach, np. w przedszkolu.

Poza tym, beztroska zabawa, np. związana z wymienianiem się butami z innymi dziećmi, może skończyć się zakażeniem. Dodatkowo, wiele dzieci korzystających z basenu zapomina o zakładaniu klapek, co może być czynnikiem sprzyjającym zarażeniu się grzybicą.

Początek treści sponsorowanej

Grzybicą paznokci można zarazić się np. na basenie lub podczas przymierzania butów. Jeśli paznokcie są kruche, przebarwione na żółto-brązowo, a płytka jest odkształcona, warto sięgnąć po lek w postaci lakieru przeciwgrzybiczego. Preparat jest dostępny bez recepty i działa już od pierwszej aplikacji. Kliknij tutaj i dowiedz się więcej o leczeniu grzybicy paznokci.

Reklama

Objawy stopy atlety

Jak wygląda stopa atlety? Co może wskazywać na zakażenie tej części ciała grzybicą?

Klasyczne symptomy wskazujące na rozwój stopy atlety, czyli inaczej grzybicy stóp to m.in.:

• swędzenie stóp, zwłaszcza zaraz po zdjęciu butów i skarpetek,
• zaczerwienienie między palcami, z czasem przeradzające się w białe zmiany między palcami,
• łuszczenie się skóry stóp,
• pieczenie i kłucie,
• niekiedy pękniecie między palcami u nóg,
• brzydki zapach stóp.

Jeżeli grzybica zajęła również paznokcie, zauważymy zmiany w kolorze, kształcie i twardości płytki. Na paznokciach dotkniętych grzybicą mogą wystąpić bruzdy, a także plamy w kolorach: od szarości, poprzez żółć, po brąz i czarny.

Z uwagi na to, że grzybicy sprzyja nadpotliwość stóp, ta dolegliwość może być preludium do pojawienia się kolejnych objawów stopy atlety.

Reklama

Leczenie stopy atlety

Jak leczyć stopę atlety? Terapię można prowadzić tradycyjnie u dermatologa, ale obecnie coraz większą popularnością cieszą się również gabinety podologiczne. Podolog to specjalista, który zajmuje się stricte pielęgnacją i zdrowiem stóp, więc wizyta u niego to dobre rozwiązanie.

Poza tym, podolodzy dysponują różnorodnymi metodami diagnostycznymi, np. badaniem molekularnym PCR. W odróżnieniu od klasycznych badań, wynik można poznać już kilka dni później. Nie trzeba więc czekać ok. 4 tygodni.

W leczeniu stopy atlety stosuje się przede wszystkim preparaty przeciwgrzybiczne. Zazwyczaj są to środki do miejscowego nakładania, m.n.. w formie pudrów, maści, żeli, płynów.

Znaleźć w nich można m.in. takie substancje jak:

• cyklopiroks,
• naftifina,
• ketokonazol,
• terbinafina.

Warto też szukać preparatów zawierających srebro koloidalne, które ogranicza namnażanie się grzybów, a także niweluje przykry zapach.

Jeżeli taki produkt jest dostępny bez recepty lub jest po prostu kosmetykiem, może być zalecony przez podologa. Ponadto, w gabinecie podologicznym przeprowadzane są zabiegi polegające na usunięciu zmian grzybiczych, co z pewnością ułatwia leczenie i pozbycie się niepokojących zmian skórnych.

W przypadku, gdy grzybica przybiera na sile lub rozprzestrzenia się dm.n.ej, np. zajmuje paznokcie, konieczne może być leczenie ogólnoustrojowe i przyjmowanie leków na stopę sportowca wskazanych przez lekarza.

Takie leczenie ogólne prowadzo.in.est m.in. u chorych z cukrzycą albo z chorobami immunologicznymi.

Choroba ma tendencję do nawracania, dlatego nie należy rezygnować ze stosowania środków przeciwgrzybicznych już w momencie, gdy objawy znikną.

Sama terapia może trwać nawet kilka miesięcy, mimo że symptomów nie widać już gołym okiem. Dlaczego? Dowodem mogą być poniższe wyniki, które pokazują, że choć zmiany chorobowe zniknęły, to jednak grzyby funkcjonowały na skórze przez kolejne tygodnie.

Takie badania nad terapią dermatofitozy stóp przeprowadzili badacze Mordowcew i Rukawisznikowa, którzy do zwalczania tej dolegliwości stosowali 30% etanolowy wyciąg z propolisu.

Środek był nakładany na zmienione chorobowo miejsca dwa razy w ciągu dnia. Według przekazów już po 2-3 dniach ustępował świąd, a w 4-5 dniu zmniejszały się pęknięcia na stopach i ustępował nieprzyjemny zapach.

Czy to oznacza, że środek skutecznie zwalczył grzybicę? Okazuje się, że nie. Choć objawy kliniczne mijały, to jednak grzyby znajdowały się na skórze jeszcze przez kolejnych 25 dni. Dodatkowo, u 2 uczestników badania stan zapalny się zaostrzył.

Reklama

Jak zapobiegać stopie atlety?

Choć istnieje wiele czynników ryzyka związanych z zakażeniem grzybami, to jednak można zminimalizować możliwość zachorowania, a nawet zapobiec stopie atlety, rozsądnie podchodząc do codziennych czynności. 

Profilaktyka grzybicy powinna opierać się na:

• przestrzeganiu zasad higieny - w tym dokładnym osuszaniu stopy, korzystaniu jedynie z własnych przyborów higienicznych takich jak np. ręcznik czy gąbka,
• stosowaniu w ramach profilaktyki stopy atlety preparatów miejscowych z substancjami przeciwgrzybiczymi, np. ze srebrem koloidalnym,
• dbaniu o to, by noga się nie pociła, przy jednoczesnym odpowiednim nawilżeniu stopy. Nadmiernie przesuszona skóra stopy jest bardziej podatna na wszelkiego rodzaju pęknięcia i otarcia, a te stanowią bramę dla infekcji bakteryjnych i grzybiczych,
• noszeniu przepuszczającego powietrze, wygodnego obuwia i tzw. oddychających skarpet oraz rajstop,
• rezygnacji ze skarpet i rajstop wykonanych ze sztucznych materiałów,
• unikaniu noszenia butów innej osoby.

Jak zapobiec rozprzestrzenianiu się grzybicy? Leczenie należy podjąć natychmiast, gdy tylko zauważysz pierwsze objawy.

Na początek warto zadbać o odpowiednią dezynfekcję butów, które mogą być siedliskiem grzybów. Ich stałe noszenie może więc wpływać na to, że będziesz mieć nieustanny kontakt ze źródłem zakażenia.

Wymień również pościel, ręczniki i inne przybory toaletowe, z których korzystasz, a gdzie mogą znajdować się siedliska grzybów.

Pamiętaj, że wiele innych chorób, np. łuszczyca, może do złudzenia przypominać grzybicę, dlatego zamiast samodzielnie stawiać diagnozę, skorzystaj ze wsparcia specjalistów, którzy określą, z czym tak naprawdę się mierzysz.

Stopa atlety to tajemniczo brzmiąca nazwa, która może kojarzyć się z urazem kończyny dolnej, jednak to po prostu inne określenie grzybicy stóp, zazwyczaj zlokalizowanej w przestrzeniach między palcami.

Codzienna higiena, dbałość o zdrowie i ogólną odporność organizmu mogą zminimalizować ryzyko rozwoju tej choroby. Gdy jednak grzybica już się pojawi, nie czekaj i zgłoś się do specjalisty oraz sięgnij po odpowiednie preparaty.