Dlaczego kości strzelają?
Przyczyny strzelających kości są zróżnicowane i często odmienne u osób w określonym wieku – niemowląt, dzieci, dorosłych, seniorów. Należy przy tym zaznaczyć na wstępie, iż określenie to ma charakter typowo potoczny.
W dodatku jest nieprecyzyjne, odnosi się bowiem do dolegliwości obejmujących przede wszystkim stawy, a więc głównie tkankę chrzęstną, a nawet miękką (maź). Ewentualnie dźwięk tej związany jest z przesuwaniem się więzadeł i ścięgien po kościach.
Strzelające kości i stawy mogą stanowić objaw takich problemów zdrowotnych, jak:
- Niedobory substancji budulcowych chrząstki mazi stawowej, a także substancji przyczyniających się do ich syntezy w organizmie lub poprawiających ich przyswajanie z pokarmu. Wymienić wśród nich można m.in. wapń, magnez, witaminy C, B i D, kolagen, kwas hialuronowy, kwas chondroitynosiarkowy
- Silne odwodnienie organizmu, skutkujące wysychaniem mazi stawowej
- Nadwaga, powodująca nadmierne obciążenie stawów i kości
- Siedzący tryb życia, praca lub odpoczynek w jednej pozycji nie zmienianej przez długie godziny, powodujące „zastanie się” układu szkieletowego
- Rozwojowa dysplazja stawu biodrowego u niemowląt (developmental dysplasia of the hip – DDH) – częsta wada rozwojowa, dawniej nazywana wrodzonym zwichnięciem biodra
- Zespół trzaskającego biodra (snapping hip syndrome – SHS), typowy dla osób młodych, zwłaszcza uprawiających sport
- Łagodny zespół hipermobilności stawów (benign hypermobility joint syndrome BHJS) – dziedziczone zaburzenie w budowie tkanki łącznej całego organizmu, charakteryzujące się nadmiernym zakresem ruchu w stawach i ogólną wiotkością
- Szybki wzrost ciała w okresie dzieciństwa i dojrzewania – nierównomierny rozwój wszystkich struktur anatomicznych
- Chondromalacja, czyli rozmiękczenie chrząstki stawowej, zazwyczaj na skutek przeciążenia, przetrenowania, niewłaściwej wady postawy
- Choroba zwyrodnieniowa stawów (ChZS), typowa zwłaszcza w wieku starszym, prowadząca do znacznego zubożenia funkcji ruchowych
- Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) – ciężka i nieuleczalna choroba, której pierwszej objawy są błahe (strzelanie w kościach, poranne sztywności), lecz która z czasem powoduje postępujące kalectwo.
Jak więc widać, przyczyny strzelających kości są bardzo zróżnicowane. Część z nich wymaga jedynie korekty nawyków życiowych i diety, inne skazują pacjenta na leczenie do końca życia.
Reklama
Strzelające kości u niemowlaka
Strzelanie kości u niemowlaka może być stosunkowo niegroźnym objawem świadczącym o niewystarczającym nawodnieniu organizmu lub niedoborach witamin i minerałów. W takim przypadku wystarczającym rozwiązaniem zazwyczaj okazuje się konsultacja z pediatrą, ewentualnie wykonanie podstawowych badań.
Strzelające kości u niemowlaka powinny zwrócić uwagę rodziców oraz lekarza w sytuacji, gdy niepokojące dźwięki dochodzą z okolic bioder. Niewykluczone, że jest to objaw wady znanej jako rozwojowa dysplazja stawu biodrowego.
Polega ona na niewłaściwym wykształceniu, a następnie rozwoju tego elementu. Początkowo problem dotyczy panewki biodrowej, a więc wchodzącej w skład tego stawu tkanki kostnej, później – także torebek, więzadeł i mięśni.
Co ważne, wada ta jest z reguły wychwytywana w czasie rutynowych badań, którym dzieci są poddawane przesiewowo w wieku zaledwie kilku tygodni. Oprócz odgłosów strzelania, kluczowym symptomem potwierdzającym podejrzenie jest tzw. objaw Ortolaniego i Barlowa, polegający na wyczuwalnym przez ortopedę wysuwaniu się kości udowej poza panewkę.
Do tego obserwuje się ograniczone odwodzenie w stawie (ruch w bok). Leczenie tej wady polega na działaniach fizjoterapeutycznych, a w bardzo zaawansowanych stanach przeprowadza się nastawienie biodra w znieczuleniu ogólnym.
Reklama
Strzelanie kości w młodym wieku
Strzelanie kości w młodym wieku także może być związane z różnego typu niedoborami. Prawdopodobne jednak jest też, że odgłosy te są wyrazem opóźnionego rozwoju ścięgien, więzadeł i mięśni w stosunku do kości. Dzieje się tak zwłaszcza w okresie dojrzewania, gdy ogólny wzrost zwiększa się nawet o kilkanaście centymetrów w skali roku. Objawem mogą być strzelające kolana czy kostki.
W młodym wieku to normalne, aczkolwiek często bardzo nieprzyjemne – odgłosom może towarzyszyć silna bolesność. Wyróżnionym przez medycynę przypadkiem jest zespół trzaskającego biodra. Jego istotą jest przeskakiwanie ścięgna mięśnia nad wyniosłością kostną – powoduje to słyszalne „chrupnięcie” i ból. Problem ten dotyczy przede wszystkim osób w wieku 15-40 lat, częściej kobiet niż mężczyzn, raczej aktywnych fizycznie, uprawiających sport czy tańczących zawodowo.
Jako ciekawostkę można podać, że w problemem tym zmaga się 90 procent tancerzy (dane: A. Witke-Woźniak). Do głównych przyczyn schorzenia należą uszkodzenia obrąbka stawowego oraz dysplazje. W terapii podstawą jest rehabilitacja, a w skrajnych przypadkach – interwencja chirurgiczna. Pacjent może też doraźnie przyjmować leki przeciwbólowe. Wymagana jest korekta nawyków życiowych, modyfikacja aktywności sportowej.
Reklama
Strzelanie kości w kręgosłupie
Strzelanie w kręgosłupie może mieć charakter fizjologiczny. W wielu przypadkach przyczyną jest uwalnianie się pęcherzyków gazu ze stawów, do czego dochodzi w czasie ruchu. Jest to całkowicie naturalne i z różnym natężeniem zachodzi u każdego, a w dodatku w całym ciele, nie tylko w obrębie kręgosłupa.
Nie można jednak wykluczyć, że strzelanie w kręgosłupie szyjnym bądź lędźwiowym jest pierwszą namacalną manifestacją postępujących zmian zwyrodnieniowych. Ich istotą jest zużycie oraz deformacja krążków międzykręgowych. Proces ten przebiega etapami.
W pierwszej kolejności dochodzi do wysychania mazi, co powoduje zwiększone wycieranie się chrząstki stawowej przy każdym ruchu. Już wtedy mogą być słyszalne trzaski. W dalszej kolejności pojawiają się osteofity, czyli nowe, patologiczne struktury wyrastające pomiędzy kręgami. Są one zbudowane z tkanki kostnej i chrzęstnej, są więc twarde i z czasem coraz bardziej utrudniają wykonywanie ruchów.
Prowadzi to do unieruchomienia postawy, powoduje ucisk na nerwy oraz zwiększone napięcie mięśni stabilizujących kręgosłup. Choroba ta powodowana jest przede wszystkim siedzącym trybem życia. Kiedyś uważana za przypadłość osób starszych, dziś coraz częściej dotyka pacjentów przez 40 rokiem życia.
Reklama
Strzelanie kości w klatce piersiowej
Strzelanie kości w klatce piersiowej jest najczęściej objawem opisanych wyżej problemów zwyrodnieniowych w obrębie kręgosłupa, w tym przypadku na jego środkowym odcinku.
Należy pamiętać, że żebra, a pośrednio także mostek, łączą się z kręgosłupem. Biorą one też udział w mechanizmie kompensacji – dysfunkcyjny kręgosłup wymusza udział sąsiednich struktur w stabilizacji postawy, prowadząc do ich nadmiernego obciążenia i napięcia.
Stąd różnego typu dolegliwości w miejscach pozornie odległych – ból, strzelenie, chrobotanie etc. Także i w tym przypadku wskazana jest przede wszystkim konsultacja z ortopedą, być może badania obrazowe (tomografia, rentgen) i z dużą dozą prawdopodobieństwa – rehabilitacja.
Reklama
Co na strzelające kości?
Strzelanie w kościach, oprócz działań fizjoterapeutycznych, może wymagać także suplementowania określonych substancji lub przyjmowania zwiększonej ich dawki w pokarmie.
Co na strzelające kości? Przede wszystkim:
- Kolagen
- Kwas hialuronowy
- Wapń, magnez, witamina C
Do tego konieczna może być modyfikacja nawyków życiowych, tu jednak działania należy podejmować po konsultacji z lekarzem, w zależności od podłoża występujących problemów.
Konieczne może być zwiększenie aktywności fizycznej, w celu m.in. redukcji wagi i zmniejszenia obciążeń przenoszonych na stawy, ale też, w określonych przypadkach – zaprzestanie lub zmniejszenie intensywności wysiłków, jeśli stanowią one przyczynę degradacji tkanek.
