Co oznacza swędzenie nóg? Przyczyny
Może stanowić efekt podrażnienia chemicznego lub mechanicznego np. po goleniu, a także przy odrastaniu włosków. Często swędzenie nóg jest także związane z używaniem niewłaściwego mydła, płynu do kąpieli czy proszku do prania (wyprysk kontaktowy).
Może jednak być też objawem różnego typu poważnych schorzeń, nie tylko miejscowych i skórnych, ale też ogólnoustrojowych, związanych z zaburzeniem pracy określonych narządów wewnętrznych. Wtedy często pojawia się swędzenie bez wysypki.
Nogi mogą swędzieć na całej długości - uda, kolana, łydki, piszczele, kostki, a nawet palce u stóp. W zależności od miejsca, świąd może mieć inną przyczynę.Jeśli dolegliwość dotyczy wyłącznie stóp i dodatkowo pojawia się uczucie mrowienia, często jest to objawy niedoboru żelaza.
Świąd skóry na nogach potencjalnie wywoływać mogą:
- choroby skórne:
- atopowe zapalenie skóry (AZS),
- łuszczyca,
- świerzb.
- schorzenia wewnętrzne:
- cukrzyca,
- marskość wątroby,
- żółtaczka typu B lub C,
- niewydolność żylna,
- choroby hematologiczne,
- niedoczynność tarczycy,
- obniżenie odporności w przebiegu HIV i AIDS.
Nogi swędzieć mogą również w ciąży. Skóra często w tym okresie staje się przesuszona i traci warstwę ochronną, gdyż zmniejsza się poziom wydzielanego łoju.
Nie należy lekceważyć swędzenia nóg i rąk, jeśli nie jest to związane z chorobami skóry. Warto wiedzieć, że świąd oznaczać może również chłoniaka skóry, który w tym przypadku spowodowany jest uwalnianymi substancjami chemicznymi przez układ odpornościowy chorego.
Odpowiednio wcześnie wykryta choroba pozwala na wdrożenie skuteczniejszego leczenia.
Reklama
Swędzenie nóg i choroby skóry
Czynnikiem, który świadczy o prawdopodobnej reakcji alergicznej bądź AZS jest towarzyszący swędzeniu obrzęk nóg. Podrażnieniu zazwyczaj towarzyszy wysypka w postaci czerwonych krostek.
Pojawić się mogą nawet bąble wypełnione płynem, które nie tylko swędzą, ale także sprawiają ból.
Często także w przypadkach mocnego świądu drapanie wywołać może drobne siniaki. Warto jednak na nie uważać, gdyż mogą być objawem zaburzeń krzepnięcia krwi lub kruchości naczyń.
W razie jakichkolwiek niepokojących dolegliwości należy udać się do lekarza, gdyż przyczyn może być wiele. Jeśli pojawią się natomiast czerwone swędzące plamy zazwyczaj są wynikiem cukrzycy lub grzybicy, a łatwo pomylić je z AZS.
Reklama
Swędzenie nóg wieczorem
Swędzenie nóg (a także palców u stóp) wieczorem i w nocy powszechnie utożsamiane jest z zakażeniem pasożytniczym ze strony świerzbowca ludzkiego (Sarcopteshominis). Roztocza te drążą tunele w ludzkiej skórze, gnieżdżą się w nich i składają jaja.
Efektem ubocznym tego jest łuszczenie się uszkodzonego naskórka, a także nagromadzenie kału i innych substancji wydzielanych przez pasożyty, co w konsekwencji doprowadza do stanu zapalnego.
Świerzb jest chorobą obejmującą przede wszystkim skórę dłoni i stóp (przestrzenie między palcami, okolice nadgarstków i kostek). Do typowych jej objawów należą wykwity grudkowe oraz bardzo silny świąd.
Swędzenie ma charakter subiektywny, ale zwykle nasila się w związku z rozgrzaniem ciała, a więc na przykład po wieczornej kąpieli, czy nakryciu ciała ciepłą pierzyną.
Reklama
Swędzenie nóg przed snem w chorobach krwi
Swędzenie nóg przed snem i w czasie nocnego wypoczynku typowe jest też dla różnego typu zaburzeń hematologicznych, takich jak choroba Hodgkina (ziarnica złośliwa).Jest to stosunkowo rzadki złośliwy nowotwór krwi, rozwijający się pierwotnie w węzłach chłonnych, a później rzutujący do organów wewnętrznych, kości i szpiku.
Do typowych objawów należą w tym przypadku:
- powiększenie węzłów chłonnych oraz zaczerwienienie skóry w ich okolicy (klatka piersiowa, szyja, pachwina);
- podwyższona ciepłota ciała (ok. 38 stopni Celsjusza) oraz nocne poty;
- świąd skóry nasilający się wieczorem i w nocy, w pierwszej kolejności obejmujący kończyny dolne, a następnie rozprzestrzeniający na całe ciało.
Reklama
Swędzenie nóg po kąpieli
Kolejną z chorób hematologicznych objawiających się nocnym swędzeniem nóg jest czerwienica prawdziwa, nowotwór szpiku kostnego, którego istotą jest nadmierna, niekontrolowana produkcja czerwonych krwinek.
Co bardzo charakterystyczne, w tym przypadku występuje swędzenie nóg po kąpieli, na skutek nagłego schłodzenia ciała rozgrzanego uprzednio gorącą wodą. Objaw ten utrzymuje się od 15 do 60 minut, po czym samoistnie zanika.
Warto wiedzieć, że świąd ciała w przypadku pacjentów zapadających na czerwienicę wielokroć uprzedza wystąpienie innych, poważniejszych symptomów nawet o kilka lat.
Reklama
Swędzenie nóg a wątroba
Często też związane jest swędzenie nóg z wątrobą i takimi jej zaburzeniami, jak marskość, stłuszczenie, zapalenie wirusowe (HCV lub HBV) oraz cholestaza, czyli zastój żółci.
W szczególności ostatnia z wymienionych dolegliwości powoduje bardzo silny świąd stóp i dłoni, niekiedy tak uporczywy, że u niektórych pacjentów może wywoływać myśli samobójcze. Powiązanie dysfunkcji w obrębie dróg żółciowych oraz problemów skórnych nie zostało jak dotąd bezsprzecznie wyjaśnione.
Wiadomym jest natomiast, że objaw ten także nasila się w godzinach wieczornych i nocnych, oraz że jest związany z nagrzewaniem się skóry, niekoniecznie zaś nasileniem samej cholestazy.
Reklama
Świąd skóry na nogach u cukrzyka
Świąd skóry na nogach jest jednym z typowych objawów, na które uskarżają się diabetycy, związanych zarówno bezpośrednio z rozwojem cukrzycy, jak też licznymi jej powikłaniami oraz schorzeniami współwystępującymi.
Wymienić w tym kontekście warto przede wszystkim dwa zjawiska:
- zespół stopy cukrzycowej - powikłanie występujące u około 15 proc. diabetyków, którego istotą jest niedostateczne ukrwienie kończyn dolnych. W wyniku tego dochodzi co zaburzeń czucia, wysuszenia, nadmiernego łuszczenia oraz świądu skóry stóp i łydek, powstania lokalnych owrzodzeń, a nawet deformacji kości;
- zwiększona podatność na grzybicę, zwłaszcza stóp. Jej źródłem są powstające na ciele, a następnie pękające pęcherze, a także zapalne ogniska łuszczącej się skóry. Sprzyja temu zawilgocenie oraz maceracja naskórka, często występujące w dolnej części kończyn w wyniku przegrzania i przepocenia w mało przewiewnych butach.
Swędzenie nóg poniżej kolan
Pacjenci często uskarżają się na objawy w konkretnej części kończyn dolnych, na przykład swędzenie nóg od kolan w dół, powyżej czy wokół kostek.
Samo umiejscowienie objawów nie jest wystarczającym kryterium diagnostycznym. Bo występują typowe lokalizacje na przykład dla zmian łuszczycowych czy grzybiczych, w tych samych obszarach pojawiać się mogą dolegliwości związane z alergią pokarmową, wypryskiem kontaktowym (alergicznym i niealergicznym), a także wymienionymi wyżej chorobami wewnętrznymi.
Swędzenie łydek może być również objawem niewydolności żylnej. Świąd jest także pierwszym objawem żylaków. Wynika to z pękających naczyń krwionośnych, które wywołują podrażnienia. Zatem żyły na nogach teoretycznie mogą swędzić.
Częstym problemem, jeśli chodzi np. o łydki i piszczele, jest swędzenie nóg po goleniu, które powodowane może być podrażnieniem mechanicznym przez maszynkę lub chemicznym przez piankę, wiązać się też może z wrastaniem krótkich włosków w skórę.
Inną przyczyną prostą do wyeliminowania jest słabe nawilżenie. Nogi, zwłaszcza łydki często swędzą zimą.
Jak leczyć swędzenie nóg?
Wiele osób radzi sobie ze świądem domowymi sposobami. Najlepiej sprawdzają się zimne okłady, gdyż łagodzą nieprzyjemne dolegliwości. Równie popularne są okłady z wody z dodatkiem octu, choć sprawdzają się one najlepiej na wysypkę i ugryzienia komarów.
Jeśli chodzi o działania typowo objawowe, zalecić można:
- stosowanie delikatnych preparatów przeciwświądowych, dostępnych bez recepty, przygotowanych na bazie między innymi cynku, lanoliny, kamfory, mentolu;
- stosowanie emolientów i dziecięcej oliwki do nawilżania i natłuszczania skóry;
- zamianę wszystkich kosmetyków do kąpieli i pielęgnacji na hypoalergiczne i maksymalnie naturalne, bez konserwantów, detergentów i wszelkiego rodzaju „ulepszaczy”.
Leczenie przyczynowo-skutkowe polega przede wszystkim na terapii schorzeń pierwotnych wywołujących świąd, dlatego paleta stosowanych środków jest bardzo szeroka i zróżnicowana.
Grupą leków, które są stosunkowo uniwersalne i znajdują zastosowanie w leczeniu wielu chorób i zaburzeń objawiających się świądem, są środki antyhistaminowe, blokujące tzw. receptory histaminy typu H1 i H2, które w dużej mierze odpowiedzialne są za uczucie swędzenia.
