Co oznacza swędzenie pleców?
Swędzenie pleców jest objawem niespecyficznym, który występuje w obrazie klinicznym wielu różnego typu schorzeń i zaburzeń, zarówno miejscowych, jak też ogólnoustrojowych, od dermatologicznych, przez metaboliczne, hormonalne, neurologiczne, po onkologiczne.
Wymienić w tym kontekście można takie problemy zdrowotne, jak:
- atopowe zapalenie skóry (AZS);
- opryszczkowate zapalenie skóry (choroba Dühringa);
- alergiczne kontaktowe zapalenie skóry;
- niealergiczny wyprysk kontaktowy;
- świerzb;
- łuszczyca;
- grzybica;
- cukrzyca;
- mocznica;
- niedoczynność i nadczynność tarczycy;
- marskość oraz inne schorzenia wątroby;
- przewlekła niewydolność nerek;
- chłoniak Hodgkina i inne schorzenia hematologiczne;
- choroby ośrodkowego układu nerwowego, takie jak guz mózgu, udar czy stwardnienie rozsiane;
W przypadku większości wyżej wymienionych schorzeń, świąd pleców jest efektem przesuszenia i nadmiernego łuszczenia skóry lub podrażnienia znajdujących się w niej zakończeń nerwowych.
Reklama
Swędzenie skóry pleców w chorobach dermatologicznych
Uporczywe swędzenie skóry pleców w górnej ich partii, zwłaszcza jeśli towarzyszy temu świąd karku, ramion, dłoni, stóp i twarzy, może być symptomem atopowego zapalenia skóry (AZS). Jest to przewlekłe, nawrotowe schorzenie, którego istotą jest genetycznie uwarunkowana skłonność do występowania reakcji alergicznych.
W przebiegu choroby występują:
- zaczerwienienie, przesuszenie i łuszczenie się skóry;
- grudkowy wyprysk, z czasem też twarde bruzdy na ciele;
- bardzo silny świąd, u małych dzieci głównie w obrębie twarzoczaszki, u starszych oraz u dorosłych stopniowo obejmujący większe powierzchnie ciała;
Uporczywe swędzenie pleców często związane jest także z typowym wypryskiem kontaktowym, o charakterze alergicznym (w wyniku stymulacji limfocytów Th1) oraz niealergicznym, którego przyczyną jest styczność z substancją uczulającą bądź drażniącą.
Reakcje tego typu wywołują między innymi:
- alergeny, takie jak chrom, nikiel, kobalt, lateks,
- formaldehyd;
- detergenty,
- mydła,
- kosmetyki,
- woda.
Swędzenie karku i pleców jest też jednym z objawów rzadkiej dolegliwości, jaką jest opryszczkowate zapalenie skóry, nazywane też chorobą Dühringa. W tym przypadku świąd oraz dojmujące pęcherzykowate, grudkowate i rumieniowe zmiany skórne występują na podłożu autoimmunologicznym.
Wbrew nieco mylącej nazwie, schorzenie to nie jest wywoływane przez wirus opryszczki, lecz ma związek z nietolerancją glutenu i związaną z tym nieprawidłową reakcją układu odpornościowego (podobnie jak celiakia). Objawy w największym stopniu obejmują owłosioną skórę głowy, kark, plecy w okolicach łopatek oraz na wysokości krzyża, pośladki, łokcie i kolana.
Reklama
Swędzenie skóry pleców wieczorem
Swędzenie skóry pleców wieczorem i w nocy wskazywać może na świerzb. Jest to choroba zakaźna skóry, na którą rocznie w Polsce zapada około 10 tysięcy osób, zwłaszcza w sezonie jesienno-zimowym (IV-I kwartał). Spowodowana jest inwazją świerzbowca, groźnego pasożyta bytującego w ludzkiej skórze i drążącego w niej swoiste tunele.
Objawy nasilają się w szczególności wieczorem i nocą, po rozgrzaniu ciała ciepłym posiłkiem, kąpielą, kołdrą. Świąd, grudki i pęcherzyki obejmują w pierwszej kolejności przestrzenie międzypalcowe i fałdy skórne, z czasem pojawiają się też na pośladkach, plecach, piersiach, narządach rodnych. Świerzbem najłatwiej jest zarazić się poprzez bezpośredni kontakt ze skórą osoby chorej, a także drogą płciową.
Chorobą zakaźną, w przebiegu której może wystąpić swędzenie pleców, jest też grzybica skóry gładkiej. Jest ona wywoływana przez dermatofity antropofilne (ludzkie) lub zoofilne (odzwierzęce). U pacjentów z grzybicą w różnych częściach ciała (m.in. plecy, klatka piersiowa, pośladki, kończyny, narządy płciowe, twarz) pojawiają się rozległe, wyraźnie usłojone, czerwone plamy, a także grudki i pęcherze. Skóra łuszczy się i swędzi.
Świąd jest też jednym z kluczowych objawów łuszczycy, choroby przewlekłej i zapalnej, choć nie zakaźnej. W tym przypadku związany on jest przede wszystkim z bardzo silnym przesuszeniem i złuszczaniem się skóry. Istnieje kilkanaście postaci tego schorzenia, z których kilka objawia się m.in. na skórze pleców.
Są to:
- łuszczyca zwykła plackowata (plaque psoriasis);
- łuszczyca kropelkowata (psoriasis guttata);
- erytrodermia łuszczycowa (erythrodermia psoriatica);
Reklama
Swędzenie pleców na wysokości łopatek
Jeśli swędzenie pleców na wysokości łopatek oraz pod łopatkami występuje bez zauważalnych objawów skórnych i utrzymuje się przez dłuższy czas, podejrzenia mogą zostać skierowane ku jednej z chorób wewnętrznych, ogólnoustrojowych. Uporczywy świąd jest manifestacją między innymi schorzeń wątroby i dróg żółciowych. Jest to jeden z pierwszych i najbardziej charakterystycznych objawów pierwotnej marskości, ale nie tylko. Problem ten występuje także w przebiegu stanów zapalnych oraz w związku z cholestazą zewnątrzwątrobową oraz żółtaczką.
Przyczyny swędzenia pleców mogą też mieć charakter nefrologiczny. Świąd występuje u około 25 procent niehemodializowanych oraz 75 proc hemodializowanych pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek, zwłaszcza w okresie letnim, z związku z wysoką temperaturą otoczenia i wzmożonym poceniem się.
Świąd pleców i innych części ciała pojawia się również w związku z zaburzeniami pracy tarczycy, zarówno jej niedoczynnością jak też nadczynnością. W pierwszym przypadku swędzenie związane jest z wysuszeniem skóry, która staje się cienka i nadwrażliwa. W przypadku drugim ciało zachowuje się odmiennie – jego zewnętrzna powłoka jest zapełniona wodą, przepocona, zaczerwieniona, tkliwa, a przez to również podatna na świąd.
Osobną grupę chorób wewnętrznych powodujących swędzenie w tylnej części ciała, stanowią schorzenia hematologiczne, takie jak:
- ziarnica złośliwa (chłoniak Hodgkina);
- czerwienica prawdziwa (HV);
- ziarniak grzybiasty;
- mastocytoza;
- niedokrwistość z niedoboru żelaza;
Reklama
Swędzenie pleców w jednym miejscu
Swędzenie pleców w jednym miejscu, na niewielkim obszarze, najczęściej ma niegroźny charakter i związane może być z miejscowym podrażnieniem, także mechanicznym. Dzieje się tak na przykład w efekcie styczności ciała z metką bluzki lub sukienki, albo fragmentem stanika. Przyczyną może być źle wypłukany proszek, który pozostał na fragmencie ubrania i powoduje uczulenie chemiczne.
Podobnie rzecz wygląda w przypadku niedokładnego spłukania ciała po kąpieli. Należy też sprawdzić, czy nie doszło do ukąszenia przez komara, mrówkę, muchę, pluskwę kleszcza lub inne drobne stworzenie. Dotyczy to zwłaszcza osób, które przebywały na łonie przyrody w lekkim odzieniu lub w negliżu, a także żyjących w nie do końca sterylnych warunkach higienicznych.
