Co to jest szmer pęcherzykowy?
Szmery oddechowe to odgłosy, które słychać w trakcie osłuchiwania płuc. Powstają one na skutek przepływu powietrza przez drogi oddechowe i pęcherzyki płucne.
W trakcie osłuchiwania można stwierdzić dwa zjawiska oddechowe fizjologiczne – szmer pęcherzykowy i szmer oskrzelowy. W przypadku zmian w drogach oddechowych pojawiają się także szmery patologiczne (nieprawidłowe). Do takich należą świsty, rzężenie, czy furczenia.
Szmer oddechowy pęcherzykowy powinien być słyszalny nad całymi polami płucnymi w czasie wdechu i w początkowej fazie wydechu. Jego dźwięk przypomina głoskę „f”, wypowiadaną szeptem.
W taki sposób osłuchowo szmer pęcherzykowy słyszy lekarz podczas badania pacjenta przy użyciu stetoskopu. Osłuchiwanie wykonywane jest rutynowo, szczególnie w przypadku podejrzenia chorób układu oddechowego. Ten rodzaj diagnostyki jest całkowicie bezbolesny i bezinwazyjny.
Reklama
Szmer pęcherzykowy nad płucami
Co oznacza szmer pęcherzykowy nad polami płucnymi? To naturalne zjawisko związane z fizjologią płuc. Szmer tego typu powinien być słyszalny niemal nad całymi płucami. Pojawia się na skutek przepływu powietrza przez oskrzela płatowe i segmentowe.
Szmer pęcherzykowy nad polami płucnymi to dźwięk, który powstaje nad klatką piersiową na skutek turbulentnego przemieszczania się powietrza w obrębie pęcherzyków.
W trakcie wdechu i wydechu ściany pęcherzyków napinają się i wiotczeją. Pojawia się wówczas charakterystyczne brzmienie. Najgłośniej słyszalne jest przy wdech, a słabiej na początku wydechu.
Szmer pęcherzykowy nad płucami w prawidłowej postaci jest symetryczny. W przypadku chorób dróg oddechowych może być zaostrzony lub ściszony.
Patologiczny stan charakteryzuje się ściszaniem dźwięku. Takie sytuacje mogą być wynikiem:
- rozedmy,
- obecności płynu w jamie opłucnej,
- obecności powietrza w jamie opłucnej,
- deformacji klatki piersiowej,
- spłycenia oddechu.
Reklama
Szmer pęcherzykowy symetryczny
W trakcie badania osłuchowego lekarz ocenia szmer pęcherzykowy w płucach, aby wykluczyć lub potwierdzić stan chorobowy. Szmer pęcherzykowy symetryczny oznacza pozytywny wynik takiego badania i zdrowe płuca.
Nad polami płucnymi szmer pęcherzykowy symetryczny powinien być wyraźnie słyszalny. Jego przeciwieństwem są szmery patologiczne, które sygnalizują nieprawidłowości i ułatwiają prawidłową diagnostykę.
Często występują w połączeniu ze szmerami fizjologicznymi. Przeciwieństwem symetrycznego szmeru są:
- rzężenie, które pojawia się w sytuacjach wyrównywania ciśnień pomiędzy różnymi odcinkami dróg oddechowych, a przyczyną ich pojawienia jest otwarcie zamkniętej wcześniej struktury układu oddechowego. Powodem takiego stanu może być zapalenie płuc lub włóknienie płuc;
- świsty, które ujawniają się w sytuacji zwężenia dróg oddechowych, gdy powietrze gwałtownie opuszcza układ oddechowy. Taki stan może oznaczać zapalenie tchawicy lub krtani, a w niektórych przypadkach astmę;
- furczenie, które jest spowodowane obecnością wydzieliny w drogach oddechowych;
- trzeszczenie, które wywołane jest rozklejaniem się pęcherzyków płucnych;
- skrzeczenie, które jest połączeniem świstów i trzeszczeń.
Reklama
Zaostrzony szmer pęcherzykowy
Szmer pęcherzykowy fizjologiczny jest słyszalny w zdrowych płucach. Szmer zaostrzony pojawia się na skutek zwężenia światła oskrzeli lub przez ucisk z zewnątrz.
Zaostrzony szmer pęcherzykowy nad polami płucnymi pojawia się w następujących sytuacjach:
- nieżytu oskrzeli;
- w początkowym stadium zapalenia płatowego płuc;
- przy nowotworach, które uciskają płuca;
- występowania nacieków lub wysięków;
- małych naciekach gruźliczych.
Zaostrzony szmer pęcherzykowy płuc może występować w jednym zdrowym płucu, gdy drugie jest zajęte gruźlicą, wysiękiem opłucnowym, czy zapaleniem. Zdrowe płuco wykonuje w takich przypadkach silniejsze ruchy oddechowe.
Szmer pęcherzykowy zaostrzony jest słyszalny przy wdechu i wydechu oraz pojawia się przy zapaleniu oskrzeli. U noworodków i niemowląt taki stan jest stanem fizjologicznym.
Postać zaostrzona szmeru nie jest jedyną, która wskazuje na nieprawidłowości. Innymi odmianami o patologicznych zmianach są:
- szmer pęcherzykowy szorstki, który powstaje w nieżytach oskrzeli;
- szmer pęcherzykowy z wydłużonym wydechem, który może świadczyć o zapaleniu oskrzeli, rozedmie płuc lub dychawicy oskrzelowej;
- szmer pęcherzykowy przerywany, który jest wywołany oporem przy oddychaniu przez obrzęk błony śluzowej lub wydzielinę oskrzelową (np. w trakcie nieżytu oskrzeli).
