Jak wygląda szyjka macicy w ciąży i jak zapobiec jej skracaniu?

Jak wygląda szyjka macicy w ciąży? 

Szyjka w ciąży ulega wielu zmianom w tym szczególnym czasie dla kobiety. Jak wygląda prawidłowa? To fragment układu rozrodczego kobiety o rurkowatym kształcie. Ma około 3-5 cm długości i łączy trzon macicy z pochwą. Zmienia swój wygląd w ciąży oraz w zależności od fazy cyklu menstruacyjnego.

Szyjka macicy we wczesnej ciąży od momentu zapłodnienia jest zasklepiona czopem śluzowym. To gęsta wydzielina, która tworzy się na skutek wzrostu stężenia progesteronu po zapłodnieniu. Zapewnia ochronę płodu i pomaga ją donosić do rozwiązania, dlatego też nazywany jest „korkiem płodowym”. Czop utrzymuje się przez całą ciążę i dopiero przed oczekiwanym porodem jest wydalany. 

Kilka pierwszych tygodni od poczęcia następują pierwsze zmiany w długości macicy, wyglądzie szyjki i jej konsystencji. Rozpulchniona szyjka macicy w ciąży to normalny obraz pod koniec III trymestru. Na początku ciąży szyjka twarda. Wraz z rozwojem płodu sukcesywnie mięknie i w pierwszym trymestrze staje się już coraz bardziej rozpulchniona i elastyczna, głównie pod wpływem progesteronu (kobiecy hormon). 

Lekarze zauważają także w trakcie badań zasinienie szyjki. Gruczoły szyjki macicy zaczynają zajmować większą powierzchnię jej części pochwowej, ponieważ dość znacznie się rozrastają. 

Prawidłowa długość szyjki macicy w ciąży u zdrowej kobiety wynosi 3-5 cm. Do końca III trymestru powinna być ona zamknięta i mało elastyczna. Jej rozpulchnienie oznacza przygotowanie organizmu do porodu. Zaburzenia długości szyjki, jej kształtu czy drożności mogą stanowić zagrożenie przedwczesnego porodu. 

Szyjka krótsza niż 25 mm oceniana jest przez lekarzy już jako obraz patologiczny. Dokładnemu pomiarowi służy badanie nazywane elastografią ultrasonograficzną. Wszelkie niepokojące objawy czy odczucie dyskomfortu należy bezwzględnie zgłaszać lekarzowi. 

Problemy w obrazie szyjki macicy to głównie:

• skracająca się szyjka macicy,
• zbyt wysokie lub zbyt niskie położenie,
• otwarta szyjka macicy. 

Reklama

Szyjka macicy w ciąży – nisko czy wysoko?

Położenie szyjki macicy w ciąży ulega zamianom także w zakresie poziomu jej umiejscowienia. W pewnych etapach znajduje się wysoko, w innych nisko. Od czego zależy konkretne położenie? 

Oto poszczególne etapy:

• przed ciążą w okresie poowulacyjnym i w czasie miesiączki szyjka macicy znajduję się dość nisko,
• po ustąpieniu krwawienia nadal pozostaje w dość niskim położeniu, jest twarda i zamknięta, 
• im bliżej owulacji tym bardziej unosi się w stronę pochwy, 
• wraz z rozpoczęciem owulacji szyjka macicy jest już silnie uniesiona w kierunku pochwy,
• po zapłodnieniu przechodzi w wyższe położenie i całkowicie się zamyka.

Położenie szyjki macicy nisko w ciąży jest charakterystyczne dla pierwszego okresu, tuż po zapłodnieniu. Wraz z rozwojem jej położenie ulega zmianie. 

Szyjka macicy wysoko w ciąży to prawidłowy obraz. Już w momencie zapłodnienia staje się wysoka, długa i twarda. We wczesnej ciąży zdecydowanie podnosi się i staje się bardziej miękka. Jednocześnie zamyka się bardzo szybko zaraz po zapłodnieniu.

Badania ciężarnych kobiet wskazują, iż długość szyjki macicy i jej niskie lub wysokie położenie to najważniejsze wartości, które decydują o prawdopodobieństwie przedwczesnego porodu. Niskie ułożenie niestety zwiększa zagrożenie.    

Reklama

Otwarta szyjka macicy w ciąży 

W prawidłowo przebiegającej ciąży szyjka macicy powinna być cały czas zamknięta. To pozwala spełnić jej najważniejszą funkcję, jaką jest ochrona płodu przez 9 miesięcy. 

Prawidłowe i bezpieczne położenie szyjki macicy w ciąży to uniesienie i zamknięcie. Dzięki tej zamkniętej przestrzeni płód w macicy jest bezpieczny i nie istnieje ryzyko przedwczesnego wydalenia. 

We wczesnych stadiach ciąży dziecko nie jest jeszcze na to gotowe z uwagi na brak pełnego rozwoju. Zamknięta szyjka chroni płód przed niebezpiecznymi czynnikami zewnętrznymi. Lekarze podkreślają, iż jest to jeden z głównych powodów monitorowania stanu ciąży w celu szybkiego wykrycia ryzyka przedwczesnego porodu lub poronienia.

Co oznacza otwarta szyjka macicy? Odpowiedź na to pytanie zależy od fazy rozwoju ciąży. W początkowym etapie powinna być szczelnie zamknięta, gdyż jest to gwarancja „donoszenia” ciąży. W tym czasie zamyka ją czop śluzowy, który zapewnia utrzymanie ciąży i ochronę płodu. Otwarta szyjka macicy na początku ciąży to niebezpieczne zjawisko. Badanie palpacyjne, które przeprowadza ginekolog ma na celu szybkie przeciwdziałanie poronieniom.   

Przedwczesne rozwieranie szyjki macicy to groźna sytuacja zarówno dla matki, jak i samego dziecka, szczególnie gdy występuje na długo przed porodem. Co oznacza otwarta szyjka w tej fazie rozwoju ciąży? 

Niestety tylko jedną przesłankę – macica przestaje być szczelna. Rozwarcie przez cały czas ciąży powinno następować powoli i systematyczne. To stopniowy proces, dzięki któremu  płód  ma zapewnioną ochronę. Jeśli szyjka macicy otwiera się na długo przed porodem, zwykle pojawiają się dodatkowe objawy. 

Należą do nich:

• plamienie,
• pojawienie się wód płodowych,
• ból,
• uczucie twardnienia brzucha.

Dopiero pełne otwarcie szyjki, czyli tak zwane rozwarcie toruje dziecku drogę do przyjścia na świat. Jest to możliwe dzięki skurczom macicy, która w ten sposób bezpiecznie rozwiera szyjkę. 

Sam proces rozwierania może trwać nawet kilkanaście godzin i towarzyszą mu z reguły dodatkowe objawy, jak:

• czynność skurczowa, nasilająca się wraz z powiększaniem rozwarcia,
• narastający ból.

Reklama

Jak jest szyjka macicy we wczesnej ciąży?

Szyjka macicy na początku ciąży podlega wielu zmianom. Od samego początku przygotowuje się do pełnej ochrony płodu, aby zapewnić mu pełne bezpieczeństwo. To jedna z jej najważniejszych funkcji. 

Jaka szyjka macicy na początku ciąży oznacza jej prawidłowy rozwój? Tuż po zapłodnieniu ujście szyjki zamyka czop śluzowy. Jego zadaniem jest szczelne i dokładne zabezpieczenie szyjki. Zablokowanie zarodkowi drogi na zewnątrz zapewnia skuteczną ochronę przed szkodliwymi czynnikami. 

Jak wygląda ta zbita wydzielina? Przyjmuje postać gęstego śluzu bardziej zwartego niż w normalnej postaci. Z reguły jest bezbarwny bądź delikatnie zabarwiony na biało lub żółto.

Długość szyjki macicy w ciąży wynosi około 3-5 cm. Jak wygląda we wczesnym stadium ciąży? Oto najważniejsze cechy: 

• szyjka jest twarda, aby skutecznie chronić płód,
• długa z uwagi na początkowy silny rozwój płodu,
• mało elastyczna, co wynika z jej funkcji ochronnych, 
• zamknięta do momentu przygotowywania się organizmu do porodu.   

W takim stanie z reguły utrzymuje się do końca III trymestru. To schemat prawidłowego przebiegu ciąży. Każda zmiana w wyglądzie szyjki macicy na tak wczesnym etapie zagraża bezpieczeństwu płodu i wymaga konsultacji medycznej. 

Organizm, który przygotowuje się do porodu rozpoczyna proces skracania szyjki, zwiększania jej elastyczności i rozwierania pochwy. 

Reklama

Jak zapobiegać skracaniu szyjki macicy w ciąży?  

W ciąży bez powikłań szyjka macicy jest długa, twarda i zamknięta. Pierwsze zmiany w wyglądzie rozpoczynają się dopiero pod koniec III trymestru. 

Skracanie szyjki macicy bezpośrednio przed porodem jest naturalnym procesem fizjologicznym. Zarówno dla kobiety, jak i lekarzy to jasny sygnał o początku akcji porodowej. Skrócenie szyjki przed terminem porodu, gdy jest jeszcze sporo czasu do rozwiązania jest objawem niepokojącym i świadczy o braku jej prawidłowej wydolności. 

Głównymi czynnikami odpowiedzialnymi za ten stan zagrożenia ciąży są zmiany hormonalne, urazowe lub wrodzone. Powodem do niepokoju są zawsze:

• plamienie, 
• obfite upławy, 
• bolesne skurcze. 

Skracaniu szyjki macicy można zapobiec lub spowolnić ten proces. Lecznicze i profilaktyczne sposoby skutecznie zapobiegają powikłaniom i chronią płód. Lekarz ginekolog prowadzący ciążę bada kobietę i podejmuje decyzję co do indywidualnego sposobu leczenia.   

Do najskuteczniejszych metod w zapobieganiu tej niewydolności szyjki macicy należą:

• szew szyjkowy, okrężny, który jest formą zabiegu chirurgicznego w znieczuleniu ogólnym lub zewnątrzoponowym. Nazywany jest szwem McDonalda i polega na zaszyciu szyjki macicy za pomocą mocnych szwów, które zamykają ją do momentu porodu, chroniąc płód. To konieczny zabieg, gdy kobieta w przeszłości straciła ciążę z tego powodu,
• szew Shirodkara, który polega na poprowadzeniu szwu pod śluzówką pochwy na granicy szyjki macicy. To metoda zaszycia przez pochwę ciężarnej, która wymaga znieczulenia przy zdejmowaniu szwów,
• szew brzuszny, zakładany na drodze operacyjnej z dostępu brzusznego. To szczególna technika operacyjna. Zapobieganie skracaniu szyjki macicy przy pomocy tego rodzaju szwu kończy ciążę na drodze cesarskiego cięcia. Obecnie ten szew jest najrzadziej stosowany,  
• krążek pessar, czyli silikonowy krążek na szyjkę macicy w kształcie pierścienia, który ją zamyka. Jest indywidualnie dobierany do rozmiaru szyjki i umieszczany przy jej ujściu. Zmienia także kąt nachylenia szyjki, aby całkowicie zabezpieczać płód. Obecność krążka nie stanowi dyskomfortu w codziennym funkcjonowaniu. Jego jedyną wadą jest prawdopodobieństwo „złapania” infekcji, ponieważ sprzyja rozwojowi zakażeń. Przy zastosowaniu tej metody lekarze zalecają częste i systematyczne konsultacje ginekologiczne. Założenie krążka jest bezbolesne, a zatem nie wymaga znieczulenia. Przed nałożeniem lekarz wykonuje badanie USG, mierzy szyjkę i wyklucza stany zapalne. Pessar jest zakładany pomiędzy 20 a 28 tygodniem ciąży, a około 38 tygodnia zdejmowany. Szyjka macicy przygotowuje się już do porodu,
• przyjmowanie progesteronu, który jest czynnikiem hamującym przedwczesny poród, 
• podawanie leków rozkurczowych,
• przyjmowanie dużej ilości magnezu. 

Kobiety ciężarne z problemem niewydolnej szyjki powinny bezwzględnie stosować się do wskazań lekarza. To bardzo ważne, gdyż stawką jest utrzymanie ciąży. 

Skracanie szyjki macicy w ciąży – zalecenia: 

• bezwzględne leżenie w łóżku, jeśli lekarz stwierdzi taką konieczność,

• ograniczenie aktywności fizycznej i sportu,

• jak najwięcej odpoczynku i regeneracji,

• częsty relaks w pozycji leżącej,

• unikanie sytuacji stresujących,

• rezygnacja ze współżycia intymnego, ponieważ stosunki seksualne przyspieszają skracanie szyjki macicy,

• dbałość o higienę intymną,

• unikanie długiego siedzenia, zwłaszcza z założonymi nogami,

• unikanie gwałtownych ruchów

Reklama

Samobadanie szyjki macicy w ciąży

Jak sprawdzić rozwarcie szyjki macicy? Lekarze w zasadzie nie zalecają samodzielnego badania szyjki macicy przez ciężarne kobiety. Przy samobadaniu i samokontroli zachodzi obawa uszkodzenia płodu lub niekorzystnego wpływu na przebieg ciąży, jeśli będzie nieprawidłowo przeprowadzone. 

W niektórych przypadkach kobiety muszą systematycznie kontrolować kształt i położenie szyjki. Samobadanie nie stanowi nigdy alternatywy do wizyt u ginekologa, może jedynie uzupełniać regularną kontrolę medyczną.

Jak badać szyjkę macicy w ciąży? Niektóre kobiety potrafią samodzielnie za pomocą dotyku sprawdzić stan szyjki, ale taki sposób zalecany jest głównie przed ciążą w drugiej fazie cyklu miesiączkowego. Palec wskazujący należy wsunąć do pochwy na tyle głęboko, aby wyczuć położenie szyjki i rozwarcie. Takie badanie ma na celu ocenę dnia cyklu menstruacyjnego. 

Stan szyjki macicy w ciąży powinien jednak zawsze oceniać ginekolog. Specjalistyczne badanie wewnętrznych organów płciowych są w stanie wychwycić wszelkie nieprawidłowości.