Co to jest tanoreksja? Jak można ją zdefiniować?
Tanoreksja to stan, który oznacza uzależnienie się od opalania. W tym przypadku chodzi zarówno o opalanie na słońcu, jak i korzystanie z solarium.
Definicja tanoreksji mieści się w pojęciu uzależnienia, które nie jest definiowane, jako choroba. Jest to zjawisko z obszaru zaburzeń behawioralnych, które niesie ze sobą negatywne konsekwencje zdrowotne.
Pojęcie tanoreksji (tanorexia) to połączenie dwóch angielskich słów - tan” (opalenizna) i anoreksja (zaburzenia odżywiania).
Podłożem uzależnienia od opalania jest negatywne postrzeganie własnego wyglądu połączone z nadmiernym skupieniem się na swoim fizycznym wizerunku.
Osoby uzależnione od opalania i solarium często mają zaniżoną samoocenę i poczucie nieatrakcyjności. W wielu przypadkach taka osoba jest wręcz obsesyjnie zafascynowana swoją opalenizną i chęcią jej ciągłego podtrzymywania.
Nawet konsekwencje zdrowotne, wynikające z nadmiernej ekspozycji na szkodliwe promieniowanie nie są w stanie zmienić nastawienia - opalanie jest obsesyjnym przymusem.
Każdy „zblednięcie” skóry wywołuje niepokój i rozterki oraz przeświadczenie o mniejszej atrakcyjności. I tu zaczyna się od nowa cały proces i chęć dalszego opalania. Ten rodzaj zaburzenia wynika także z kultu własnego ciała.
Niektórzy uważają, że tanoreksja ma podobne podłoże do bulimii i anoreksji. Wszystkie te zaburzenia wynikają z negatywnego postrzegania swojego ciała i urody.
W niektórych przypadkach pojawiają się łącznie, a głównymi przyczynami takich zachowań są:
- niska samoocena,
- brak pewności siebie,
- brak akceptacji własnego ciała,
- problemy emocjonalne,
- stany napięć emocjonalnych.
Tanoreksja może być także częścią zaburzenia, nazywanego dysmorfofobią, czyli obsesją na punkcie swojego ciała i wyglądu, polegająca na ciągłym poprawianiu urody.
Takie osoby przesadnie zajmują się swoim wyglądem, korzystają z wielu zabiegów poprawiających urodę, kosztem swoich zainteresowań czy pasji.
Tanoreksja jest zagrożeniem zdrowotnym, ale nie jest jeszcze sklasyfikowana w ICD-10 (Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych) ani też w DSM-V (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders), czyli w kolejnej edycji klasyfikacji zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego.
Uzależnienie od opalania jest opisywane, jako „zaburzenie o cechach uzależnienia psychicznego i behawioralnego”.
Reklama
Jakie są objawy tanoreksji? Jak można ją rozpoznać?
Uzależnienie rozwija się stopniowo. Nie możemy uznać za objawy tanoreksji chęci opalania się na urlopie czy kilkukrotne skorzystanie z solarium. Problem pojawia się, gdy nadmiernemu opalaniu towarzyszy wzrastający brak samoakceptacji i ciągłe niezadowolenie ze swojego wyglądu, połączone z brakiem pewności siebie.
Jakie objawy świadczą o tanoreksji? Oto przykłady:
- nadmierne, wręcz mocno przesadne korzystanie ze słońca i solarium,
- nieprzemijająca chęć posiadania cały czas intensywnej opalenizny,
- nadmierne używanie kosmetyków brązujących, aby taką opaleniznę podtrzymać,
- ignorowanie zagrożeń, wynikających z nadmiernej ekspozycji na promienie UV,
- poświęcanie większości czasu na opalanie,
- przekonanie, iż tylko z opalenizną wyglądamy atrakcyjnie,
- błędne wyobrażenie o kolorze swojej skóry,
- poczucie ulgi i zadowolenia po kolejnym opalaniu.
Na tanoreksję zapadają często młode dziewczyny, które są niezadowolone ze swojego wyglądu. Ponadto to zaburzenie dotyka też kobiety w średnim wieku, przekonane, iż dzięki opaleniźnie będą wyglądać młodziej i atrakcyjniej. Również mężczyźni ulegają tym zaburzeniom. Tanoreksja pojawia się także środowiskowo, w pewnych grupach osób, dla których wygląd ma szczególne znaczenie.
Reklama
Czy można uzależnić się nie tylko od słońca, ale też od solarium?
Uzależnienie od solarium jest tak samo niebezpieczne, jak od słońca i dość szybko można „przyzwyczaić się” do tego sposobu opalania.
Z reguły te zaburzenia występują łącznie, ponieważ chęć posiadania brązowej opalenizny dotyczy całego roku, a nie tylko wakacyjnych miesięcy. W tym przypadku nie istnieją ograniczenia, jak pogoda czy klimat.
Początki uzależnienia od solarium są najczęściej bardzo niewinne. Pierwsze wizyty mają głównie na celu nadanie skórze blasku czy odświeżenia (na przykład przed ważną imprezą czy wyjazdem).
Kilka minut w solarium wydaje się być niegroźnym sposobem na uzyskanie „zdrowego” wyglądu. Zaczynamy odczuwać zadowolenie i czujemy się bardziej atrakcyjni.
Kolejne wizyty w solarium mają tylko podtrzymać uzyskany już efekt, ale pojawia się już potrzeba posiadania jeszcze ciemniejszej skóry. Krótka pierwsza wizyta może być początkiem uzależnienia, jeśli mamy niską samoocenę i zależy nam bardzo na atrakcyjnym wyglądzie.
O tanoreksji można mówić, gdy korzysta się systematycznie z solarium, co najmniej dwa razy w tygodniu przez ponad 10 minut. Tak samo niebezpieczne są wizyty raz w tygodniu, jeśli zwiększa się czas opalania.
Uzależnienie przejawia się w coraz częstszym odwiedzaniu solarium, z coraz dłuższymi pojedynczymi „seansami”. Tanorektycy wybierają mocniejsze urządzenia, wyposażone w silne lampy i nie robią zalecanych przerw w opalaniu (ich skóra nie odpoczywa).
Reklama
Leczenie tanoreksji
Osoby uzależnione od opalania najczęściej nie zdają sobie sprawy ze swojego uzależnienia. Nie widzą w tym nic niebezpiecznego, a swoje ewentualne wątpliwości rozwiewają używaniem kremów z wysokim filtrem na słońcu lub poczuciem, iż w solarium korzystają z nowoczesnych lamp.
Wszystko to daje im poczucie złudnego bezpieczeństwa. Decyzje o leczeniu podejmują zwykle wtedy, gdy pojawiają się problemy zdrowotne.
Jedynym skutecznym sposobem leczenia tanoreksji jest terapia. Wielu psychologów uważa, iż jest to jedno z trudniejszych do wyleczenia zaburzeń.
Najczęściej stosowana jest terapia poznawczo-behawioralna, która może być jedyną formy pracy z uzależnionym lub połączona z leczeniem farmakologicznym.
Osoba uzależniona musi zrozumieć skąd wynikają jej konkretne zachowania i poznać sposoby radzenia sobie z takim problemem i stresem. Najważniejszym elementem terapii, która doprowadzi do pozytywnych rozwiązań jest ścisła współpraca terapeuty z pacjentem.
To specjalista decyduje, czy wskazana jest terapia indywidualna czy grupowa. Bardzo ważnym elementem leczenia jest promowanie zdrowych nawyków, działania edukacyjne na temat „zdrowego” podejścia do opalania i świadomość zagrożeń.
Reklama
Skutki uzależnienia od opalania
Nadmierne opalanie grozi negatywnymi skutkami zdrowotnymi i psychicznymi.
Do skutków tanoreksji zalicza się:
- zwiększone ryzyko wystąpienia chorób skóry, włącznie z nowotworem skóry,
- zaburzenia psychiczne, które polegają na obsesyjnym myśleniu o opalaniu,
- przedwczesne starzenie się skóry (fotostarzenie), wysuszenie, utrata jędrności i zmarszczki,
- pojawianie się przebarwień i plam na skórze,
- rezygnacja z własnych zainteresowań i „zdrowych” sposobów spędzania wolnego czasu,
- ciągłe (wręcz obsesyjne) planowanie wizyt w solarium lub na plaży,
- pojawienie się tzw. plam posłonecznych, czyli pogłębionych przebarwień na twarzy, dłoniach i dekolcie.
Nie podjęcie terapii może doprowadzić do poważnych problemów zdrowotnych i psychicznych, a nawet do depresji.
Zatracenie się w opalaniu jest często tak silne, że dochodzi do konfliktów z rodziną, a osoba uzależniona zaczyna w nieprawidłowy sposób postrzegać własna osobę. To już bardzo mocny sygnał, że czas rozpocząć terapię.
