Co to jest terbinafina?
Chlorowodorek terbinafiny jest syntetyczną alliloaminą i po raz pierwszy został dopuszczony do użytku w Europie w 1991 roku. Do USA dotarł pięć lat później, a już w 2020 roku został sklasyfikowany na 279 miejscu najczęściej przepisywanych leków w tym kraju.
Pierwotnie terbinafinę sprzedawano pod nazwą Lamisil.
Działanie terbinafiny polega na hamowaniu enzymu o nazwie epoksydaza skwalenowa. Znajduje się ona na błonie komórkowej grzyba i odpowiada za syntezę ergosterolu. Zahamowanie tego procesu powoduje nagromadzenie się skwalenu i w konsekwencji rozpad grzybni.
Na jakie grzyby najczęściej jest stosowana? Lek ten jest skuteczny przede wszystkim na grzyby z grupy Onygenales i niektóre drożdżaki rodzaju Candida (na przykład Candida glabrata). Ponadto działa na dermatofity takie jak Trichophyton, Microsporum czy Epidermophyton.
Jak długo powinno trwać leczenie terbinafiną? Wszystko zależy oczywiście od rodzaju zakażenia, stanu zdrowia chorego czy powierzchni zakażonej tkanki. Standardowo terapia powinna trwać od 2 do 4 tygodni lub nawet dłużej.
Trzeba pamiętać, by po zakończonej terapii stosować odpowiednią profilaktykę zapobiegającą reinfekcji. Ważne jest, by wdrożyć takie zachowania jak:
- regularne odkażanie butów i skarpet (jeśli grzybica dotyczyła stóp);
- dezynfekcja grzebieni i szczotek (jeśli grzybica dotyczyła skóry głowy);
- regularne dokładne mycie i równie dokładne wycieranie ciała;
- stosowanie obuwia ochronnego w miejscach publicznych jak np. basen, hotele itd.
Należy wspomnieć, że grzyby uwielbiają wilgotne środowisko, dlatego tak istotne jest aby po każdym, dokładnym myciu czy nawet spoceniu się, trzeba dokładnie wytrzeć się do sucha, jak również często zmieniać ubrania.
Reklama
Na co pomaga chlorowodorek terbinafiny?
Czy można stosować terbinafinę na grzybicę paznokci? Jak najbardziej można. Z racji tego, że paznokieć jest miejscem do którego krem nie przeniknie tak łatwo, lepiej zastosować przeznaczone do tego specjalne lakiery do paznokci.
Powszechnie przyjęło się, że jeśli więcej niż 50% powierzchni paznokcia jest zajęte przez grzybicę, należy włączyć dodatkowo leczenie preparatami przeciwgrzybiczymi, stosowanymi doustnie. W takim przypadku należy się zawsze udać do lekarza pierwszego kontaktu, gdyż akurat takie preparaty są tylko na receptę.
Ponadto można stosować terbinafinę na łupież pstry, grzybicę stóp, skóry gładkiej czy grzybicę występującą w pachwinach, pod biustem lub pod pachami.
Dodatkowo bardzo powszechnie używa się terbinafiny w weterynarii. Jest to rekomendowany preparat w leczeniu dermatofitoz zarówno u psów jak i kotów.
Czy można zastosować terbinafinę na grzybicę penisa? Nie jest to rekomendowana ścieżka terapeutyczna. Choć nie jest to ściśle zakazane, to jednak w praktyce lekarskiej nie stosuje się terbinafiny na grzybicę pochwy, penisa, czy ogólnie dróg intymnych.
Do tego służą innego rodzaju preparaty - specjalnie dedykowane tym częściom ciała. Jeśli grzybica miejsc intymnych nie ustępuje po kilku dniach, mimo zastosowania leczenia preparatami dostępnymi bez recepty, należy udać się do lekarza pierwszego kontaktu.
Aby prawidłowo aplikować preparaty z terbinafiną, to przed nałożeniem produktu należy starannie umyć i osuszyć powierzchnię skóry. Cienką warstwę kremu pokryć zmienioną chorobowo skórę i na miejsca bezpośrednio ją otaczające, lekko wcierając.
Jeśli chorobowo zmienione miejsca znajdują się w fałdzie skóry (pod piersią, pomiędzy palcami stóp lub dłoni, w pachwinie lub pod pośladkami), to leczony obszar można osłonić jałową gazą, szczególnie na noc.
Reklama
Skuteczność terbinafiny. Co wybrać terbinafinę czy clotrimazolum?
Skuteczność terbinafiny w leczeniu różnego rodzaju zakażeń grzybiczych skóry jest bardzo wysoka. Nie oznacza to jednak, że można jej używać w każdym wypadku. Jak było wyjaśnione w poprzednim akapicie, nie nadaje się ona raczej w przypadku grzybicy miejsc intymnych.
Jedynym lekiem dostępnym bez recepty jest w takich przypadkach clotrimazol i to on jest rekomendowanym środkiem do stosowania w tych miejscach. Jeśli jednak zakażenie nie ustaje mimo stosowania clotrimazolu, zalecane jest udanie się do lekarza pierwszego kontaktu po środki silniejsze.
Takimi środkami są mikonazol czy itrakonazol. Jednak stając przed wyborem itrakonazol czy terbinafina musimy sobie zdać sprawę, że ta pierwsza substancja dostępna jest tylko na receptę. Itrakonazol będzie lepszym wyborem w terapii niektórych drożdżyc jednak może być zakupiony tylko po wcześniejszej wizycie u lekarza.
Lepszą alternatywą może być mikonazol. Ten środek jest podobnie jak terbinafina dostępny bez recepty. Ma nieco szersze zastosowanie, gdyż poza działaniem przeciwgrzybiczym wykazuje również właściwości przeciwbakteryjne. Ponadto może być stosowany profilaktycznie w postaci na przykład pudru.
Pytając, czy zastosować mikonazol czy terbinafinę trzeba się zastanowić na co ma być dokładnie używany. Obydwa preparaty można stosować wzajemnie jako terapię uzupełniającą. Gdy jeden z nich nie działa tak dobrze, można po kilku dniach zastosować drugi lub brać je na przemian.
Podobnie można też odpowiedzieć na pytanie czy wybrać terbinafinę czy clotrimazol. Ten, podobnie do mikonazolu ma szersze zastosowanie, można go używać na przykład w infekcjach intymnych. Jednakże terbinafina może okazać się skuteczniejsza w grzybicy stóp czy ogólnie skóry gładkiej.
Reklama
Interakcje i działania niepożądane terbinafiny
Preparaty z terbinafiną cieszą się dużą popularnością nie tylko z powodu ich wysokiej skuteczności, ale również niewielkiego ryzyka wystąpienia działań niepożądanych. Szczególnie, gdy mowa jest o preparatach stosowanych miejscowo. Jednakże zawsze istnieje niewielkie ryzyko, że takie skutki uboczne mogą wystąpić.
Do najpoważniejszych działań niepożądanych terbinafiny zaliczamy zaczerwienienie, swędzenie, kłucie czy suchość skóry w miejscu podania (dotyczy to preparatów stosowanych miejscowo). Dodatkowo mogą wystąpić reakcje alergiczne jak świąd, wysypka lub pokrzywka.
Do poważniejszych działań niepożądanych dojdzie w przypadku stosowania preparatów doustnych. Należy wtedy zwrócić uwagę na dolegliwości jelitowe (ból brzucha, wzdęcia, nudności, wymioty czy biegunki), bóle stawów, mięśni lub głowy.
Rzadziej dochodzi do zaburzeń smaku czy zawrotów głowy, parestezji (zaburzenia czucia), depresji, a także stanów lękowych. Rzadko może dojść także do zaburzeń czynności wątroby i dróg żółciowych dlatego istotne jest, by powiedzieć lekarzowi o ewentualnych problemach z wątrobą przed rozpoczęciem leczenia.
Najważniejsze interakcje terbinafiny również występują przy przyjmowaniu preparatów doustnych i dotyczą głównie leków metabolizowanych przez cytochrom P450 (trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, beta-blokery, leki z grupy SSRI czy leki przeciwarytmiczne z grupy I). Terbinafina może hamować metabolizm wymienionych preparatów modyfikując ich działanie. W przypadku leków z terbinafiną do stosowania miejscowego nie wykazano żadnych istotnych interakcji.
Czy można stosować terbinafinę w ciąży? Zarówno w przypadku preparatów stosowanych doustnie jak i miejscowo nie jest to zalecane, chyba że lekarz uzna taką konieczność za absolutną. Praktyka lekarska jednak sugeruje zastosowanie innych, bezpieczniejszych preparatów w takim przypadku.
Terbinafina przenika do mleka matki, dlatego nie należy stosować tego produktu w okresie karmienia piersią. Niemowlęta i małe dzieci nie powinny mieć także dostępu do skóry leczonej tym lekiem, w tym oczywiście skóry piersi.
Czy można jednocześnie przyjmować terbinafinę i alkohol? W przypadku preparatów do stosowania na skórę nie ma większych przeciwwskazań odnośnie spożywania alkoholu. Jednak przy przyjmowaniu tabletek doustnych zalecana jest wstrzemięźliwość od napojów alkoholowych z uwagi na ewentualną możliwość wystąpienia działania niepożądanego w postaci zaburzeń prawidłowej czynności wątroby.
Reklama
Preparaty z terbinafiną. Co wybrać tabletki czy maść?
Jak było już wcześniej wspomniane, dostępne są tabletki z terbinafiną albo inne preparaty do stosowania miejscowego. Nie można niestety kupić tabletek z terbinafiną bez recepty - w takim przypadku trzeba się najpierw zgłosić do lekarza. Nie ma jednak takiego problemu w przypadku preparatów do stosowania miejscowego.
Do wyboru są kremy z terbinafiną albo aerozol na skórę - wszystkie dostępne bez recepty.
Cena terbinafiny w postaci doustnej waha się od 28 do 50 złotych za opakowanie, ale można otrzymać ten preparat również z refundacją za połowę tej kwoty.
Kremy czy aerozol w zależności od apteki, w której je kupujemy może kosztować od kilkunastu do trzydziestu złotych. Te preparaty terbinafiny kupimy bez recepty w każdej aptece.
