Przewlekłe zapalenie zatok to poważny problem w krajach o umiarkowanym klimacie. W Polsce aż 15 procent populacji ma nawracające zapalenia zatok, a co drugi pacjent przynajmniej raz zgłosił się do lekarza z ostrym zapaleniem zatok. Jest jeszcze cała grupa pacjentów, którzy leczą się na własną rękę, z danych polskich aptek wynika, że na leczenie górnych dróg oddechowych, w tym w znacznej części na leczenie zapalenia zatok przynosowych, Polacy wydają rocznie około 25,7 mld złotych.
Tomografia komputerowa zatok lepsza niż rentgen
Według Europejskiego Towarzystwa Rynologicznego w diagnostyce chorób zatok odchodzi się od popularnego kiedyś klasycznego zdjęcia rentgenowskiego, na rzecz badania tomografem komputerowym, które także wykorzystuje promieniowanie jonizujące, ale daje dokładniejszy obraz.
Choć TK wiąże z wielokrotnie większym narażeniem pacjenta na promieniowanie rentgenowskie, to dziś bez tego badania nie można przeprowadzić ani zabiegu endoskopowego ani operacji. Standardowej tomografii komputerowej nie zleca się jedynie u chorych, którzy mają ostre zapalenie zatok, ale tylko, jeśli epizod występuje bez powikłań oczodołowych i wewnątrzczaszkowych.
Reklama
Jak wygląda tomografia zatok?
Każdy aparat TK składa się ze stołu, na którym uleży badany pacjent, skanera zwanego gantrą, w którym znajdują się systemy pomiarowe (lampa rentgenowska i detektory) oraz konsoli operatora, za pomocą której technik steruje tomografem i archiwizuje obrazy badania.
Lampa rentgenowska, która znajduje się w obręczy pomiarowej obraca się dookoła pacjenta emitując promieniowanie. Promienie przenikają przez ciało pacjenta i docierają do detektorów, które odbierają informacje o pochłoniętym przez tkanki promieniowaniu i przesyłają dane do komputera. Matematyczne algorytmy przetwarzają dane w obraz chorej zatoki. Lekarz może na monitorze zobaczyć, czy przyczyną stanu zapalnego jest np. nieprawidłowa budowa anatomiczna jamy nosowej, czy w obrębie zatok i jamy nosowej nie występują guzy nowotworowe, jak zawansowany jest stan zapalny zatok.
Reklama
Tomografia zatok przygotowanie
Badanie w przypadkach przewlekłego zapalenia zatok powinno być wykonane nie wcześniej niż 6 tygodni po zakończonym leczeniu stanu zapalnego zatok. Przed badaniem pacjent musi poinformować lekarza o ewentualnej ciąży lub planach, o wszystkich przyjmowanych lekach, o chorobach przewlekłych, zwłaszcza chorobach nerek, wątrobach tarczycy, niewydolności krążenia, niewydolności oddechowej, astmie, cukrzycy, szpiczaku mnogim oraz o alergii.
Jeśli lekarz zdecyduje o wykonaniu tomografii zatok z kontrastem, pacjent zgłasza się do gabinetu na czczo, dożylnie zostanie podany mu środek kontrastujący. Standardowe badanie tomografii zatok wykonuje się jednak bez kontrastu. Środek cieniujący można podać, jeśli lekarz chce dokładnie przyjrzeć się tkankom miękkim w zatokach i jamie nosa oraz ocenić stan naczyń krwionośnych.
Niezależnie jednak od tego, czy wykonuje się tomografię komputerową zatok z kontrastem czy bez, przed badaniem trzeba zdjąć z ciała i ubrania wszystkie metalowe elementy, które mogą zaburzyć ostrość obrazu. W trakcie skanowania pacjent powinien też leżeć nieruchomo i wstrzymać oddech. Całe badanie trwa kilkanaście minut.
Reklama
Tomografia komputerowa zatok - przeciwwskazania
Ze względu na duże dawki promieniowania jonizującego powinno się unikać badania tomografem komputerowym kobiet w ciąży. Preparaty kontrastowe, które zawierają jod nie powinny być stosowane u pacjentów z wolem toksycznym tarczycy i ze świeżym krwawieniem do mózgu, niewydolnością wątroby, nerek, układu krążenia lub niewydolnością oddechową, astmą, szpiczakiem mnogim.
Ponadto, szczególna ostrożność powinno się zachować u osób przyjmujących metforminę (doustny lek przeciwcukrzycowy), u dzieci poniżej 10. roku życia oraz u osób powyżej 65. roku życia.
